48
tanda g‘altagi kerak bo‘ladi. Mana shu kerak bo‘ladigan tanda
g‘altaklari guruh deb ataladi.
3.2. Tandalash romlari
Tandalash romlari o‘ramalarni joylashtirish va undan ipni
chuvatish uchun xizmat qiladi. Tandalash
romlariga quyidagi
talablar qo‘yiladi:
– bobinalarni mahkam tutib turish;
– iplarning oson chuvalib chiqishi va nazorat qilish uchun
qulay bo‘lishligi;
– ip tarangligi jarayon davomida bir xil bo‘lishligi va markaziy
rostlanishi;
– bobinalarga xizmat ko‘rsatish qulay bo‘lishligi kerak.
Tandalash romlaridan iplar qo‘zg‘almas va aylanuvchi
(g‘altakchalardan) o‘ramalardan (bobinalardan) chuvatib olinadi.
Aylanuvchi o‘ramalardan g‘altakchalarni aylantirish orqali iplar
chuvatib olinadi. Ip tarangligi g‘altakcha va tutgich o‘qi
orasidagi
ishqalanish hisobiga hosil qilinadi.
Barcha tandalash romlari quyidagi moslamalar bilan jihozlangan
(3.2-rasm):
Bobina tutgich – bobinalarni romda ushlab turishga xizmat
qiladi.
Ip yo‘naltirgich – iplarni yo‘naltirish uchun.
Taranglovchi moslama – kerakli va me’yoriy taranglikni hosi
qilish uchun.
Ip tozalash moslamasi – ipdagi ayrim nuqsonlarni bartaraf etish
uchun.
Havoli purkash moslamasi – ipdan chang va iflosliklarni chiqarib
tashlash uchun.
Mashinani to‘xtatuvchi –
ip uzilsa, mashinani to‘xtatish uchun.
Xabar berish chiroqlari – ip uzilsa, mashina to‘xtasa yonib
turadi.
49
Taranglovchi moslsma
To‘xtatgich
Yo‘naltirgich Ballonso‘ndirgich
2.2-rasm.
Rom moslamalari.
Tandalash romlarining quyidagi turlari mavjud:
1. V-simon rom.
2. To‘g‘ri burchakli rom.
3. Aravachali rom.
4. Uzluksiz zanjirli rom.
5. Kassetali rom (Magazine).
6. Avtomatik rom.
7. Maxsus rom.
V-simon rom
Rom tuzilishi bo‘yicha V-simon rom shaklda bo‘ladi (2.3-rasm).
Rom asosi va bobinalar tutgichi yog‘ochdan ishlangan. Yuqorida
joylashgan bobinalardan boshlab pastki
bobinalarning barchasi
50
mashina markazi tomon yo‘naltiriladi. Yog‘och asoslar tomonlari
markazga nisbatan V-simon shaklda o‘rnatiladi. Bobinalarning
bunday shaklda o‘rnatilishi iplarning chuvalib chiqishini
engillashtirib, bir-biri bilan chalkashib ketishining oldini oladi.
V-Rom
Bobina
Yog‘och
asos
Yo‘naltiruvchi tig‘
3.3-rasm.
V-simon shakldagi romga bobinalarning joylanishi.
