O‘quv mashg‘ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari:
Faoliyat mazmuni
Ta’lim beruvchi
Ta’lim oluvchi
I. Kirish bosqichi
(5 daqiqa).
1.1.
Salomlashadi,
davomatni
aniqlaydi.
1.2. Mavzuning nomi, maqsadi va rejasi
bilan tanishtiradi.
1.3.
O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini
baholash mezonlari bilan tanishtiradi.
Salomlashadilar
Tanishadilar.
Diqqat qiladilar.
Savollar
beradilar.
II. Asosiy
bosqich
(65 daqiqa).
2.1.Tayanch bilimlar b
o’yicha
o
‘quvchilarning ishlarini kuzatib turadi.
2.2. O‘quvchilarga “Aqliy hujum”
usulidan foydala
nib “Kiyim tikishda
uchraydigan
nuqsonlarni
yo'qotish
yo'llari
haqida so’zlab bering?”
savoli
bilan murojaat qiladi. Reja asosida
ma’ruza qiladi.
2.3. O‘quvchilarni guruhlarga tayanch
bilimlardan foydalangan holda bajarish
uchun topshiriq varaqalarini tarqatadi.
2.4. Guruhlarda ishlash qoidasini
eslatadi, yo’naltiradi, tushuntiradi.
2.5.Olingan
bilimlarni
aniqlash
maqsadida tezkor-
so’rov o’tkazadi.
Berilgan
topshiriq ustida
ishlaydilar.
Javob beradilar.
Tinglaydilar,
yozib oladilar.
Guruhga
bo’linadi.
Diqqat qiladilar.
Topshiriqni
bajaradilar.
Savollarga javob
beradilar.
III. Yakuniy
bosqich
(10 daqiqa)
3.1.
Mavzuni umumlashtiradi, umumiy
xulosalar
qiladi,
yakun
yasaydi,
savollarga javob beradi.
3.2. O‘quvchilar ishini baholaydi, o’quv
mashg’ulotining maqsadga erishish
darajasini tahlil qiladi.
3.3 Mustaqil ish uchun vazifa beradi.
Mavzuga doir savollarga javob yozish
uchun turli
xil tarqatmalar tarqatilib
yuboriladi.
Diqqat qiladilar.
Savol beradilar.
Vazifani yozib
oladilar.
Fan o‘qituvchisi: M.Raysaliyeva
MAVZU: KIYIM TIKISHDA UCHRAYDIGAN NUQSONLAR VA ULARNI
BARTARAF ETISH YO'LLARI.
Reja:
1.Kiyim tikishda uchraydigan nuqsonlar.
2.Kiyim tikishda uchraydigan nuqsonlarni yo'qotish yo'llari.
Tayanch iboralar: manjetli, manjetsiz, bukish haqqi, chok haqqi.
Ort bo'lakning yeng o'mizi gavdaga yopishmay, qochib turadigan bo'lsa (77- a
rasm), konstruksiyada gavdaning quyidagi xususiyatlari hisobga olinmagan: a)
kuraklarning turtib chiqishi: b) yelka pastligi. Bu kamchilikni yo'qotish uchun: a)
vitachka kengligini ko'paytirish yoki yeng o'mizidagi gazlamada moslash qo'yimidan
foydalanib, ort bo'lak yelka qirqimi qo'shim-cha solqi qilib tikiladi; b) ort bo'lak yelka
qirqimi uchidagi ortiqcha gazlamani qo'shib tikib, yoqa o'mizi tomonda yo'q qilib
yuboriladi. Zarur bo'lsa, yeng o'mizi chuqurroq o'yiladi.
Old bo'lakning yeng o'mizi gavdaga yopishmay, qochib turadigan bo'lsa (77- b rasm):
ko'krak vitachkaning kengiligi yetarli emas; b) old bo'lak yeng o'mizining uchi
ko'tarilib ketgan. Bu kamchilikni yo'qotish uchun, a) moslash qo'yimidan foydalanib,
ko'krak vitachkasining eni kengayti- riladi; b) yeng o'mizining balandligi old bo'lak
yeng o'mizi uchidagi ortiqcha
gazlamani chokka kiritib, kamaytiriladi.
Yelka chokidan ort bo'lak yoqa o'mizi tomon yo'nalgan xaltimlar bo'lsa (77- d rasm),
ort bo'lak yoqa o'mizi torroq bo'ladi. Bu kamchilikni yo'qotish uchun, ort bo'lak yelka
qirqimini old bo'lakka nisbatan ort bo'lak o'rtasiga tomon suriladi, yoqa o'mizi bo'ylab
ortiqcha gazlama qirqib tashlanadi; yeng o'mizidagi moslash qo'yimini chiqarib
tashlash kerak bo'ladi.
Old bo'lakda yelka chokining va yoqa o'mizining uchidan boshlangan qiya xaltimlari
bo'lsa (77- e rasm): yoqa o'mizining kengligi bo'yin aylanasiga mos emas; b)
yoqaning tik yoqa qirqimi bo'ylab uzunligi kamroq; d) yoqa o'mizining uchi
pasaygan. Bu kamchiliklarni yo'qotish uchun: a) yoqa o'mizi kengaytiriladi; b) yoqa
kattalashtiriladi; d) yoqa o'mizi uchidagi moslash qo'yimi chiqarib yuboriladi va yoqa
o'mizi balandligi uzaytiriladi; e) old bo'lak yeng o'mizi ichiga, ort bo'lakni esa yoqa
o'mizi ichiga o'tkazib, old bo'lak yelka qirqimlari ort bo'lakka nisbatan suriladi.
Oldingi vitachkadan yuqoriga tomon qiya xaltimlar bo'lsa (77- f rasm), vitachka
kengayib ketgan bo'ladi. Buni yo'qotish uchun, ortiqcha
gazlamani yon chokka
qo'shib yuborib, vitachkaning kengligi toraytiriladi yoki qo'shimcha vitachka qilinadi.
Bel atrofida yon chokdan yuqoriga tomon qiya xaltimlari bo'lsa (77- g rasm) yon
chokdagi vitachkalar kengayib ketgan. Buni yo'qotish uchun, bel atrofidagi yon
chokning moslash qo'yimini chiqarib yuborib, zarur bo'lsa, old bo'lak vitachkasining
kengligi xuddi shuncha ko'paytiriladi yoki qo'shimcha vitachka qilinadi.
Ko'ylakning ko'krak qismida osilib qolgan gorizontal xaltimlar bo'lsa (77- h rasm),
ko'krak qismining oldi uzun — yoqa o'mizining va yeng o'mizining balandligi
ortiqcha. Buni yo'qotish uchun, yelka qirqimining butun uzunligi bo'ylab ortiqcha
gazlamani chokka qo'shib yuborib, ko'kr? qismi oldi tomoni qisqartiriladi. Ayni
paytda yeng o'mizi chuqurlashtirila zarur bo'lsa, ko'krak vitachkasining kengligi
kamaytirilib, old tomon chizig'i bo'ylab qirqiladi.
Yelka choklari old bo'lak tomonga surilib, ort bo'lak yuqoriga ko'tr bo'lsa (77- i
rasm), bunda old bo'lak yoqa o'mizining uchi pastga » ketgan, yeng o'mizining uchi
pastga tushib ketgan va yeng o'mizining
balandligi kam bo'lib qolgan. Buni yo'qotish uchun, butun
yelka qirqimi va butun
yoqa o'miz bo'ylab moslash qo'yimi chiqarib yuboriladi. Agar bu chok haqi kamlik
qilsa, unda old bo'lakka nisbatan suriladi; old bo'lak yuqori ko'tariladi, yeng o'mizi
xuddi shuncha chuqurlashtiriladi va old bo'lak uzaytiriladi.
Gavdaga yopishib turadigan kiyimlarda vitachkalardan va yon choklaridan
boshlanadigan xaltimlar bo'lib, ort bo'lak belga yopishib turmaydi (77- j rasm).
Bunda bel chizig'i yuqori ko'tarilib ketgan. Bunday kamchilikni yo'qotish uchun,
yangi bel chizig'i bo'ylab vitachkalar va yon qirqimlari gavdaga moslab, boshqatdan
bo'rlab chiqiladi; kiyim etagi uzaytiriladi.
Nazorat savollari:
1.
Kiyim tikishda uchraydigan nuqsonlarni sanab bering.
2.
Kiyim tikishda eng ko`p uchraydigan kamchiliklar qaysilar?
Foydalanilgan adabiyotlar:
A.T.Turaxonova «Tikuvchilik texnologiyasi asoslari».
S.Toshpulatov, X.X.Komilova, S.Nishanova, D.Rasulova “Xalq iste’moli
buyu
