Robotlarning birinchi turi aniq bir, masalan,
yordamchi operatsiyani
(jixozni yuklash, detalni olish) bajarish uchun qurilmaga kiritilgan
komondalarni aniq bajaradi. Agar, masalan stanokkacha bo‗lgan masofa
o‗zgartirilsa, dasturni o‗zgartirish va robotni qayta ―O‗qitish‖ zarur bo‗ladi.
Robotlarning ikkinchi turi komondalarni operatordan (masalan, radioaktiv
moddalar bilan bog‗liq bo‗lgan operatsiyalarni bajarishda) oladi. Robot
komandalarni insondan biotoklar yordamida oladi (bioximik robotlar). Lunoxod
bioximik robotga misol bo‗la oladi.
Robotlarning uchinchi turi sun‘iy intellektli
robotlar yoki integral
robotlardir, ular katta dasturlar majmuiga ega bo‗lgan EHM bilan jihozlanadi.
Bu qurilmalar atrof-muhit (tempuratura, masofa, relef shakl) haqidagi
ma‘lumotni qabul qilib, uni qurilmadagi dasturlar majmuiga mavofiq qayta
ishlaydi va tegishli qarorga keladi.
Robotlarning muxim afzalligi shundaki, ularni tez qayta sozlash mumkin.
Konstruktiv-texnologik alomatlari bo`yicha sanoat robotlari ikki
gruppaga: ko`tarish-tashish robotlariga va ishlab chiqarish robotlariga
bo`linadi.
Birinchi
gruppaga
yuklash-bo`shatish
va
ombordagi
tashish
operatsiyalarida foydalaniladigan robotlar kiradi.
Ikkinchi gruppa robotlari bevosita texnalogik protsessda qatnashadi.
Mexanik ishlov berishda, odatda, ko‗tarish-tashish robotlaridan
foydalaniladi. Ular yordamida quyidagi zagatovkani stanokka o`rnatish va
undan olish, zagatovkalarning stanokka to`g‗ri
bazalanganligi tekshirish,
qirquvchi asbobni stanokka o`rnatish va almashtirish, detal yoki idishlarni
taxlash, avtomatlashtirilgan omborlarga xizmat ko`rsatish, detallarni stanokdan
stanokka tashish, tsex ichida
tashish ishlarini bajarish, termik ishlov berish
xamda joylash kabi operatsiyalar avtomatlashtirilishi mumkin.
Sanoat
robotlaridan
foydalanish
uchun
datsgox,
detallarining
konstrutsiyasiga
va
qo`shimcha
jixozlarga,
shuningdek
uchastkaning
planerovkasiga ba‘zi talablar qo`yiladi. Masalan, bazalash va qamrash uchun
oddiy tipdagi detallarni yuklash operatsiyasini sanoat robotlari yordamida
avtomatlashtirish tavsiya qilinadi. Detalning massasi 500
kg dan oshmasligi
zarur. Odatda unversal stanoklarning mavjud konstruksiyalari robotlardan
foydalanishga uncha moslashmagan bo`ladi.
Sanoat robotlaridan sikli yarim avtomat dastgoxlarda, sonli programma
asosida boshqariladigan va asbob avtomatik tarzda
almashtiriladigan yarim
avtomatik dastgoxlarda, maxsus xamda agregat dastgoxlarda detallarga ishlov
berish uchun foydalanish tafsiya etiladi.
Uchastkani planerovka qilishda avvalo xavfsizlik texnikasiga oid barcha
tadbirlarni ko‗rish lozim.
