VI BO B. ISH Q A L A N ISH K U C H I

Download 6,72 Mb. Pdf ko'rish
bet	27/191
Sana	15.01.2024
Hajmi	6,72 Mb.
	#137496

1 ... 23 24 25 26 27 28 29 30 ... 191

Bog'liq
1048 pdf 63c96812dd27f 1674143762

54-rasm. 55-rasm.

VI BO B. ISH Q A L A N ISH K U C H I
2 3 - § . Sirpanishdagi ishqalanish kuchi
Bir jism ikkinchi b ir jism ustida sirpanganida hosil b o ‘ladigan
qarshilik sirpanishdagi ishqalanish kuchi deyiladi.
Ishqalanish kuchining jism norm al bosimiga to ‘g ‘ri proporsional
(m utanosib) ekanligi tajribalarda aniqlangan:
F [sh = f N ,
(23.1)
bu yerda: N — tekshirilayotgan jismning norm al bosimi; / — sirpa-
nish ishqalanish koeffitsiyenti.
Agar ishqalanuvchi jism lar tinch turgan b o ‘lsa, ularning ishqala
nish kuchi statik ishqalanish kuchi deb ataladi:
(23.2)
bu yerda: f 0 — jism n in g tin c h tu rg an vaqtdagi ishqalanish k o ef
fitsiyenti.
Jism g ‘ad ir-b u d ir tay an ch tekislik ustida m uvozanatda turgan
b o ‘lsa, tayanchning reaksiya kuchi normal reaksiya ham da ishqala
nish kuchidan iborat b o ‘ladi (54-rasm).
Normal reaksiya kuchi bilan maksimal ishqalanish kuchiga to ‘g‘ri
keladigan to ‘la reaksiya kuchi R orasidagi burchak cp ishqalanish bur
chagi deyiladi:
/rish
f \j
tgcp = ^ L = A _ = / 0 .
(23.3)
Agarda g ‘adir-budir sirt ustida turgan jism ga normal reaksiya b i
lan a burchak hosil qiluvchi P kuch qo‘yilganda jism ni harakatga
keltiruvchi P • sin a kuch maksimal ishqalanish kuchidan katta b o ‘-
lishi kerak (55-rasm), ya’ni:
P ■
sin a > fo • P ■
cos a ,
bundan
tg a > f 0 = tg
9
yoki a > tp
kelib chiqadi.
54-rasm.
55-rasm.
40

Ishqalanish kuchi yuzaga keladigan holatlarni tekshirishga oid
statika masalalari ishqalanish kuchi hisobga olinm aydigan m asalalar
singari, ya’ni m uvozanat tenglam alarini tuzish yo‘li bilan yechiladi.
Lekin ishqalanish kuchlari ham jism ga ta ’sir qiluvchi k uchlar qato-
riga kiradi.

Download 6,72 Mb.

1 ... 23 24 25 26 27 28 29 30 ... 191

Download 6,72 Mb.

Pdf ko'rish