• Kolloid sistema kontsentratsiyasining ta`siri.
  • Haroratning ta`siri.
  • Kolloid zarrachalarning tuzilishi haqidagi mitsellyar nazariya
    		•

    Elektr-kinetik potentsialga pH ta`siri




    Download 3,22 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet46/94
    Sana25.11.2023
    Hajmi3,22 Mb.
    #105433
    1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   94
    Bog'liq
    13243 2 9B900252011957A9E57AA7C4C13796761311A2AB (1)

    Elektr-kinetik potentsialga pH ta`siri. Dispersion muhitning pH
    qiymati ξ – potentsialga katta ta`sir ko‘rsatadi, chunki N
    +
    va ON
    -
    ionlar kuchli 
    adsorbilanish qobiliyatiga ega. H
    +
    – ionlari o‘zlarining kichik radiuslari hisobiga 
    ON
    -
    - ionlari esa katta dipol momentiga ega bo‘lgani uchun qattiq faza sirtiga 
    yaqinlasha oladi. 
    Kolloid sistema kontsentratsiyasining ta`siri. Har qanday kolloid 
    sistemani suyultirish natijasida ikkilamchi elektr qavatning qalinligi oshib, 
    eritmada qarshi ionlarning kontsentratsiyasi kamayib, ξ – potentsial oshadi. Shu 
    bilan birga suyultirish natijasida dispers faza sirtidan potentsial aniqlovchi 
    ionlarning desorbilanishi kuzatiladi va ξ – potentsial, φ
    0
    – potentsial kamayadi. 
    Kontsentrlangan kolloid sistemalarda buning aksi kuzatiladi. 
    Haroratning ta`siri. Harorat ko`tarilishi hamda issiqlik harakatining 
    intensivligi oshishi bilan qarshi ionlarning harakati ortib, ξ – potentsial ham 

    87 
    ortishi kerak, lekin potentsial aniqlovchi ionlarning desorbtsiyasi ham oshishi 
    mumkin, bu holda ξ – potentsial va φ
    0
    – potentsial kamayadi. Harorat pasayishi 
    bilan bu holning aksi kuzatiladi. 
    Kolloid zarrachalarning tuzilishi haqidagi mitsellyar nazariya 
    Qo`sh elektr qavat nazariyasi asosida dispers sistema zarrachalarining 
    tuzilishi haqidagi mitstsellyar nazariya yaratildi. Mitsellyar nazariyaga muvofiq, 
    har qanday liofob (gidrofob) kolloid eritma ikki qismdan iborat: ularning biri – 
    mitsellalar bo‘lib ikkinchisi intermitsellyar suyuklikdir. Mitsellalar – alohida 
    kolloid zarrachalar bo‘lib, ular zolning dispers fazasini tashkil etadi. 
    Intermitsellyar suyuqlik esa o‘sha zolning dispersion muhitidan iborat. Uning 
    tarkibida erituvchidan tashqari yana boshqa erigan moddalar (elektrolit va 
    elektrolitmaslar) bo‘ladi. Mitsella oddiy molekulalarga qaraganda ancha 
    murakkab tuzilishga ega. Unda ikki qism – neytral modda – yadro va qo‘sh 
    qavatdan iborat sirtqi ionogen qism mavjud. Mitsella agregati juda ko‘p atom 
    yoki molekulalardan tarkib topgan bo‘lib unga adsorbsiyalangan ionlar bilan 
    birgalikda mitsella yadrosini tashkil etadi. Mitsella yadrosini qarama qarshi 
    ishoraga ega bo‘lgan ionlar qurshab turadi. Yadro va unga adsorbilangan ionlar 
    birgalikda granula yoki kolloid zarracha deyiladi. Kolloid zarrachasi ma`lum 
    zaryadga ega bo‘ladi, ya`ni mitsella agregat, adsorbsion qavat qarama qarshi 
    ionlar (diffuzion kavat) dan tashkil topgan bo‘ladi. Masalan Fe(OH)
    3
    gidrozolning tuzilishini quyidagi shaklda yozish mumkin:
    {m Fe(OH)
    3,
    n FeO
    + 
    , (n-x) Cl
    - 
    }
    +
    x Cl
    - 
    m
    Fe(OH)
    3
    nFeO
    + 
    (n-x)Cl - xCl
    -
    yadro
    adsorbsion
    qavat
    adsorbsion 
    qavatga
    qarshi
    ionlar
    diffuzion
    qavat
    granula
    mitsella
    +

    88 
    Kolloid zarracha hosil bo‘lish mexanizmi ikki bosqichda boradi: dastlab 
    sharsimon amorf kolloid zarrachalar hosil bo‘ladi, so‘ngra kolloid sistemaning 
    eskirishi natijasida bu zarrachalar ichida mayda kristallchalar vujudga keladi. 
    Natijada amorf zarracha ichida ma`lum kuchlanish paydo bo‘lib, zarracha 
    kristallanadi va bu kristallar mitsellaning yadrosini tashkil etadi. 
    Kolloid eritmalar oddiy elektrolitlar kabi elektr o‘tkazuvchanlik 
    qobiliyatiga ega. Ularning elektr o‘tkazuvchanligi ikkita tarkibiy qismdan 
    tashkil topadi. Biri kolloid zarrachalarning harakatidan kelib chiqqan elektr 
    o‘tkazuvchanlik, ikkinchisi dispers sistemalardagi elekrolitlar tufayli vujudga 
    keladigan elektr o‘tkazuvchanlikdir. 

    Download 3,22 Mb.
    1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   94




    Download 3,22 Mb.
    Pdf ko'rish