17
Bilimdon mutaxassis kadrlarni tayyorlash, inson salohiyatini yuzaga chiqarish
esa har jihatdan ustozlarga, ularning bilimdonlik bilan o‗qitish jarayonini tashkil
qilishi va dars berishiga bog‗liq. SHuning uchun ham, o‗quv jarayonini tashkil etish,
talabalarning chuqur bilim olishiga yordam beruvchi o‗quv uslublarini qo‗llashga
alohida e‘tibor qaratilmoqda. Ta‘lim jarayonining
axborot texnologiyalariga
asoslangan axborot-metodik ta‘minoti talabalarga chuqur bilim olish imkonini
beruvchi vosita sifatida qo‗llanilishi mumkin. Albatta, bu ta‘minotni rivojlantirish uni
muntazam ravishda o‗quv-ilmiy resurslar bilan to‗ldirib borish pedagogga yuklatiladi.
Professor-o‗qituvchi tomonidan o‗quv fanlarining o‗quv-ilmiy resurslari
kiritiladi. Buning uchun professor-o‗qituvchi o‗z elektron saytga va Radiomer.uz
saytiga login va paroli bilan kiradi.
Elektron saytning Radiomer.uz sillkasi orqali mamlakatimizdagi
elektr
energiyasi iste‘molini onlayn tarzda kuzatib borish imkoniyati mavjud. Bu esa
talabalrni darsga qiziqishi keskin ortishiga sabab bo‗ladi. YAratilgan elektron sayt
orqali talabalar jarayonni bevosita
ishtirokchiga aylanadi, tajriba ishlarini bajara
oladi, yuklamalar grafigini quradilar, tig‗iz vaqt (chas pik), iste‘molning meyordan
ortib ketishi(perebor), kuchlanishning ortib ketishi (perenapryajeniya) va shunga
o‗xshash bir qator amaliy ko‗nikmalarni singdira boshlaydi. Mashg‗ulot vaqtida
talaba bevosita o‗zini amaliyot joyida yoki dispetcherlik vazifasida o‗zini
xis qila
oladi. YAratilgan sayt talabaga o‗tilgan xarbir mavzu yuzasidan video rolik,
taqdimot, savol javob, nazariy qismni takroran qo‗rish imkoniyatini beradi. Faqatgina
talabagina emas balki xar bir inson uchun o‗z hududi, viloyati, tumani, maxallasi va
xonadoni elektr iste‘molini onlayn kuzatish juda qiziq hisoblanadi.
Fan bo‗yicha o‗quv-ilmiy resurslar kiritilgan bo‗lib, ular fan dasturi, ishchi fan
dasturi, ma‘ruza mashg‗uloti materiali, amaliy mashg‗ulot materiali, laboratoriya
mashg‗uloti materiali, har bir mavzu bo‗yicha
taqdimotlar, joriy nazorat bo‗yicha
topshiriq, oralik nazorat bo‗yicha topshiriq, yakuniy nazorat bo‗yicha topshiriq,
tayanch iboralar, o‗quv adabiyotlari, glossariylar,
kurs ishlari mavzulari, mustaqil
ta‘lim, mavzuni o‗zlashtirish uchun qo‗shimcha va boshqa materiallar, fan bo‗yicha
xorijiy adabiyotlardan iborat.
Har bir mashg‗ulot, o‗qituvchining o‗ziga xos xususiyatga ega bo‗lgan,
talabaning ehtiyojidan kelib chiqqan, ma‘lum bir maqsadga yo‗naltirilgan, oldindan
loyihalashtirilgan, ijobiy natija berishga kafolatlangan ijodiy asar bo‗lishi kerak.
Zamonaviy texnologiyalarga asoslangan axborot-metodik ta‘minot asosida o‗qitishni
tashkil etish uchun ―Elektr tarmoqlari va tizimlari‖ fanining ishchi dasturi va barcha
mashg‗ulot shakllari (nazariy, amaliy va laboratoriya) materiallari kiritilgan. Bu
sohadagi ishlar hozirgi paytda dolzarb bo‗lib turgan onlayn ta‘limning o‗quv-metodik
ta‘minotiga zamin yaratadi.
Tadqiqot jarayonida texnologiyalarga asoslangan axborot-metodik ta‘minotdan
foydalanib ma‘ruza, amaliy va laboratoriya mashg‗ulotlarini tashkil etish uchun
Aralash ta‘lim (Blended learning) texnologiyasi tanlab olindi hamda ma‘ruza, amaliy
va laboratoriya mashg‗ulotlarini olib borish metodikasi ishlab chiqildi.
Elektr tarmoqlari va tizimlari fani uchun yaratilgan elektron sayt
samaradorligini aniqlash maqsadida tajriba-sinov ishlari olib borildi. Tajriba-sinov
ishlari bazasi sifatida Farg‗ona
politexnika instituti, Jizzax politexnika instituti va
18
Andijon mashinasozlik institutlari tanlandi. Tajriba-sinov ishlari 2017-2021 yillar
mobaynida uch bosqichda o‗tkazildi.
Birinchi bosqich – o‗rganuvchi bosqich (2017–2018 yillar). Tadqiqot
muammosining ilmiy-nazariy, ilmiy-uslubiy asoslari o‗rganildi, tadqiqotning maqsad
va
vazifalari aniqlandi; tadqiqot ob‘ekti va uning ko‗rsatkichlari hamda unga mos
mezonlar nazariy manbalardan tahlil qilinib o‗rganildi. Tanlangan mavzu maqsadidan
kelib chiqib, energitika talim yo‗nalishida talim oluvchi talabalar stansiyalar,
transformatorlar, xavo va kabel liniyalari, yuklamalar grafigi, sxemalar va texnika
xavfsizlik qoidalari elektr tarmoqlari va tizimlari bilan bog‗liqligi o‗rganildi, elektr
tarmoqlari va tizimlarining o‗rni va ahamiyati tahlil qilindi. SHu sohadagi ilmiy
adabiyotlar o‗rganildi.
Ikkinchi bosqich – tayyorgarlik bosqichi (2018–2019 yillar). Fanning metodik
ta‘minotini tashkil etuvchi qismlarining loyihasi ishlab chiqildi. Bunda mavjud
metodik ta‘minotni takomillashtirish uchun ma‘ruza matnlari, amaliy va laboratoriya
topshiriqlarini ishlab chiqishda energetika mutaxassislarining kasbiy kompetentligini
shakllantirilishiga e‘tibor qaratildi. Elektr tarmoqlari va tizimlari yordamida
korxonalarning elektr iste‘mollarini o‗rganish va taqdim etishni avtomatlashtiradigan
dasturiy vosita hamda fanning metodik ta‘minotini takomillashtirishga xizmat
qiladigan elektron sayt yaratildi.
