DOIMIY TOK ELEKTRODVIGATELINI TESKARI AYLANTIRISH VA TEZ TO’XTATISH
1.Ishdan maqsad.
Tajriba yo’li bilan (generatordan olingan energiya xisobiga) doimiy tok elektrodvigatelini teskari aylantirish va tez to’xtatishni o’rganish.
2.Ishni tushuntirish.
Qishloq xo’jalik ishlab chiqarish sharoitida doimiy tok dvigatellari asosan maxsus qurilmalarda, ishchi mashinalarni sinashda va elektrokaralarda ishlatiladi. Elektrodvigatelni teskari aylantirish uchun yakor toki yoki magnit oqimini yo’nalishini o’zgartirish kifoya. Dvigatelni tez to’xtatish uchun esa yakor zanjiriga qarshilik ulanadi va yakor qarama-qarshi ulanadi. Dvigatelni teskariga aylantirish uchun yakor zanjiri qarama-qarshi ulanadi. Bunday ulanganda, yakorda (20…40) In tok xosil bo’ladi. SHuning uchun rubilnikni teskari ulash jarayonida yakor zanjiriga qo’shimcha qarshilik Rkk ulash yordamida, tez to’xtatishda esa yakor zanjiri tarmoqdan tok olmay o’z-o’zidan tashqi qarshilik Rtk ga tok beradi. Tok yo’nalishini o’zgartirish natijasida, shu tok xosil qilgan moment yakorni aylanishiga qarshilik ko’rsatadi. Tok miqdori qancha katta bo’lsa, (qarshilik miqdori shuncha oz bo’ladi) Mkar shuncha katta bo’ladi, Mt = KFItg demak dvigatel shuncha tez to’xtaydi.
3.Ishni bajarish tartibi.
1.Dvigateldan ma’lumotlar yozib olinadi.
2.CHizmadagi sxema yigiladi va teskari aylantirish bajariladi.
3.SHu chizma bo’yicha qarama-qarshi ulash yo’li bilan tez to’xtatiladi.
4.CHizmadagi 2-sxema yigilib dinamik tez to’xtash tajribasi o’tkaziladi va natija
jadvalga yoziladi.
Jadval-8
18-rasm. Doimiy tok matorlarini ulanish sxemasi.
4. O’z-o’zini tekshirish savollari.
1. Doimiy tok dvigateli qanday printsipga asosan ishlaydiq
2. Doimiy tok dvigateli konstruktsiyasi kandayq
3. Doimiy tok dvigateli mexanik xarakteristikasi qandayq
TAJRIBA ISHI № 3.
| 