h am m a h su lo t ish lab c h iq a rish d a q o ‘lla n ila d ig a n
d e ta lla r
(ikkilam chi ehtiyoj), h am kelib tushadigan yig‘uv birliklari
(birlamchi ehtiyoj) to ‘g‘risida gap ketmoqda.
10. l-jadval
Ehtiyot qismlarga boigan brutto va netto
ehtiyojlarning hisobi (dona)
Ko‘rsatkichIar
Ko‘rsattf cUarning davr bo‘yicha o‘zgarishi
Jami
1
2
3
4
5
6
Ehtiyot qismlarga
bolgan ehtiyoj
80
40
40
30
40
40
270
Ikkilamchi ehtiyoj
160
120
180
90
120
160
850
Brutto ehtiyoj
240
160
220
120
160
200
1100
Mavjud zaxiralar
450
210
50
0
0
0
450
Netto ehtiyoj
-
-
170
120
160
200
650
10
.
1
-jadvaldan ko‘rinib turibdiki, brutto ehtiyoj birlamchi va
ikkilamchi ehtiyojlardan kelib
chiqqan holda aniqlanadi, Omborda
450 d o n a m a te ria l m av ju d . N e tto e h tiy o j 650 d o n a d a n
(1100—450) iborat. M a’lum m uddatda netto ehtiyojni aniqlash
u chun om bordagi zaxiralar, u n i
qoniqtirishga zarur bo lgan
zaxiralar hajmi ayirib tashlanadi. Shunday qilib davrlar bo‘yicha
quyidagi natijalar kuzatiladi: birinchi davr — netto ehtiyoj mavjud
emas, chunki ombordagi zaxiralar brutto ehtiyojdan oshib ketgan;
ik k in ch i davr — n e tto ehtiyoj m avjud em as, davr boshiga
ombordagi zaxiralar 210 donadan iborat (450-240);
uchinchi davr
— m avjud zaxiralar 50 do n ad an (210—260) va netto ehtiyoj
170 donadan (220—50) iborat.
10.4. Xaridni rejalashtirish
Sotib olib g'am lash logistikasining samarali faoliyatini tashkil
etish uchun mahsulot ishlab chiqarish uchun qanday materiallar
kerakligm i
aniqlash, rahbar xodim lar va b o ‘lim lar faoliyatini
172
m uvofiqlashtirishni t a ’m inlovchi sotib olib g ‘am lash rejasini
tuzishni bilish zarur.
Sotib olib g‘am lashni rejalashtirish jarayonida quyidagilarni
aniqlash kerak:
1
) qanday materiallar talab qilinishini;
2) mahsulot ishlab chiqarish
uchun zarur boMgan material
miqdori;
3) ularga ehtiyoj paydo boMadigan vaqtni;
4) m ol yetkazib beruvchilam ing imkoniyatlari;
5) korxona omborlarining talab etiladigan maydoni;
6
) sotib olib g‘amlash xarajatlari;
7) korxonaning b a ’zi bir detallarini
mustaqil ishlab chiqarish
imkoniyatlari.
M ehnat vositalari bilan korxonaning ta ’minlash jarayonida ja-
vob qilinishi lozim boMgan asosiy masalalar a n ’anaviydir va ular
ta ’m inot mintaqasidan kelib chiqadi:
— nim alarni sotib olish kerak;
— kimdan sotib olinadi;
— qanday shartlar bilan xarid qilinadi.
A n’anaviy masalalarga logistika o ‘zining talablarini ham qo‘-
shimcha qiladi:
— sotib olib g ‘amlashning qanday qilib ishlab chiqarish va
sotish
bilan bogMash kerak;
— korxona faoliyatini qanday qilib tizimli ravishda m ahsulot
yetkazib bem vchilar bilan muvofiqlashtirish kerak.
Sotib olib g‘amlash logistikasining masalalari doirasi ushbu
faoliyatlar doirasida qilinadigan masalalar va bajariladigan ishlaming
xususiyatlarini belgilaydi.
Xarid logistikasiga oid b o lg a n vazifalar va ishlarni k o ‘rib
chiqamiz.
