706
Janubiy-sharqiy yoki O‘zbekiston-kozoqiston-xitoy yoki toshkent – almaota –
taldi-kurg‘on – drujba- alashankou –urumchi va xitoy portlari lyaogan- sindas –
shanxay.
Hozirgi vaqtda bu yo‘lak bo‘ylab janubiy koreyadan asaka shahriga
avtomobillarni yig‘ish uchun “uzdeu avto” qo‘shma avtoyig‘ish zavodiga barcha
qismva bog‘lamlar tashiladi. Xitoy porti lyaoganga dengiz orqali janubiy koreyaning
pussan portidan yuklar solingan konteynerlar yetkazib beriladi. Bu konteynerlardan
orqaga qaytishda O‘zbekistondan
janubiy koreya, yaponiya va boshqa
davlatlargapaxta tolasini yetkazib berish uchun foydalaniladi.
Drujba – urumchi – laogan temir yo‘l uchastkasi bir yo‘lli bo‘lib, unda asosan
teplovozlar va tarkibning maksimal og‘irligi 3400 dan 3800 tonnagacha bo‘lgan
parovoz tyagalar ishlatiladi.
4.3. Dunyo suv xavzalariga chiqishda alternativ yo‘laklar
A) O‘zbekiston – qirg‘iston – xxr
Bu transport yo‘lagining uzunligi 315 km. BO‘lib, uning faqat 40
kilometriO‘zbekiston hududi bo‘ylab O‘tadigan, qolgan qismi esa m 41 yo‘lining
bo‘lagi hisoblanadiganandijon – O‘sh – saritosh – erkeshtam – kashgaravtomobil
yo‘li bo‘ylab tarixan tarkib topganmarshrutdir.
Aytish joizki, O‘sh – erkeshtam
marshruti ikki pereval (chigir -2406 m va taldik – 3615 m) orqali O‘tadi,saritosh –
erkeshtamning bir qismi- 80 km avtomobil harakati uchun yaroqsiz hisoblanib,
qayta qurishni talab etadi. YO‘lak murakkab tog‘li relyefli joy bo‘ylab O‘tadi va
katta sarmoya kiritishni talab qiladi. YO‘l infrastrukturasi yaxshi rivojlanmagan.
Agar yevropa kontinentiga chiqishuchun yevroosiyo yo‘lagi eng yaxshi variant
bo‘lsa, janubiy –sharqiy osiyo davlatlari va avstraliyaga chiqishuchun O‘zbekiston –
afganiston – pokiston yo‘lagi va oxirgi ta’kidlangan alternativ yo‘lak hisoblanadi.
1998 yilda qirg‘iston va O‘zbekiston rahbarlari tomonidan qirg‘iston
hududidan O‘tadigan O‘sh – saritosh – erkeshtam uchastkasida temir yo‘l
qurilishi
haqida kelishuv amalga oshirilgan edi. Bu yo‘lni qurishdagi barcha sarf-xarajatlarni
O‘zbekistonO‘z zimmasiga oldi. Qirg‘iztomon uzoq vaqt davomida shu magistral
bo‘ylab yuklarni O‘tkazishdagi to‘lovhisobigaqarzini to‘laydi.
Ko‘zda tutilgan toshkent – andijon – O‘sh – erkeshtam – kashqar (xxr) yo‘lagi
nafaqat O‘zbekistonning shimol va janubini bog‘laydi, balki xitoy magistraligava
xitoy suv yo‘llari orqali dunyo okeanlariga chiqishni amalga oshiradi.
Xitoy-
qirg‘iston – O‘zbekiston orqali yuklarni olib borish, an’anaviy yetkazishga
qaragandayuklarni
yetkazish
muddatini
10
kungaqisqartirishga
imkon
beradi.Ayniqsa, O‘zbekistonning
andijon viloyati, asaka avtoyig‘ish zavodiga
mahsulotlarni yetkazish va qaytish marshrutida paxta tolalarini olib kelish uchun
juda muhimdir.
