kavaklarning kuchishi uzlukli buladi. Lekin kulaylik uchun kavaklar elektronlar kabi erkin tok
tashuvchi deb olinib, xarakati uzluksiz deb karaladi.
Kavak toki ion tokidan tupdan fark kiladi. CHunki ion toki xosil bulishida elektrolitda
joylashgan atom yoki molekula bir joydan ikkinchi joyga kuchadi va ma’lum mikdordagi
moddani olib utadi. Kavak toki xosil bulishida esa, atomlar kuchmay, uz urnida koladi. Ularda
navbat bilan ionlashish vujudga keladi.
SHunday kilib, kimyoviy sof yarim utkazgich kristallida elektron-kavak juftining xosil
bulishi asosida ikki xil utkazuvchanlik – elektron va kavak utkazuvchanligi mavjud bulib,
ularning mikdori – bir biriga tengdir.
YArim utkazgichning elektron utkazuvchanligi n-
tur utkazuvchanlik (negative – manfiy
suzdan olingan), p-
tur utkazuvchanli (positive-musbat suzudan olingan) deb ataladi. Ular
birgalikda yarim utkazgichning
xususiy utkazuvchanligi deyiladi.
YUkorida kurib chikilgan utkazuvchanlikni xosil kilish usuli ratsional emas. CHunki
amalda utkazuvchanlik turlaridan biri –yo elektron, yo kavak utkazuvchanligi asosiy kilib
olinadi. Uni sof germaniy (yoki kremniy) kristalliga begona modda kushib kotishma tayyorlash
yuli bilan amalga oshiriladi. Kiritilgan begona moddaning (aralashmaning) mikdori asosiy
kristall mikdoriga nisbatan juda oz buladi.
YArim utkazgichning muxim xususiyati shundan iboratki, ularda aralashmalar bulsa,
