35
izolyatsiyani va kontaktlararo masofada teshib o`tish kuchlanishi bilan aniqlanadi.
Ruxsat etilgan chegaraviy uvvat
.
Bu ko`rsatkich kontaktlarni ajralish
jarayonida turgun yoyni (dugani) hosil qilmaydigan
zanjirning quvvati bilan
aniqlanadi.
Kontaktlarning ish rejimini yengillashtirish maqsadida kontaktlarga (3.2 -
rasm, a, v) yoki chulgamga (3.2 - rasm, v, g, d) shunt sifatida qo`shimcha
elementlar ulash maqsadga muvofiqdir.
Chulgamning
induktivligi
hisobiga
yigilgan magnit energiyasi kontaktlararo masofada sarflanmasdan,
rezistor va
kondensator yoki chulgamning uzida sarflanadi. Rezistor qarshiligi chulgamning
aktiv qarshiligidan 5-10 barobar katta bo`lishi kerak.
Kondensatorning sigimi esa
S= 0,5 - 2,0 mkf.
3.1.-rasm. Rele kontaktlarini (a, b) va chulgamlarini (v, g,d) uchqundan saqlash
uchun shuntlash
3.2. Elektromagnitli relelar
Ularning ish prnsipi g`altakdagi magnit maydoni bilan ferromagnit yakordan
oqib o`tadigan tok kattaligining bir-biriga nisbatan ta‘siriga asoslangan.
Elektromagnitli relelarda qabul qiluvchi organ chulgamlar bo`lib, uning kontaktlari
ulovchi qismi hisoblanadi. Bu relelar o`z navbatida kiruvchi tok turiga ko`ra neytral
elektromagnit va qutbli relelarga ajratiladi. Elektromagnitli relelar uzining
soddalagi va yuqori konstruktiv xususiyatlariga ko`ra keng tarqalgan (ochiq
kontaktlarning juftlari orasidagi qarshilik 1
10
1
…1
10
-8
Om, yopiq holda esa 1
10
-
1
…
10
-3
Om).
3.2-rasmda keltirilgan elektromagnitli rele chulg`amidagi (3) kuchlanish ta‘sirida
hosil bo`lgan magnit maydoni harakatlanuvchi yakorni (1) qo`zg`almas o`zakka (2)
tortadi. Yakorning harakati natijasida kontaktlar (5) ulanadi.
36
3.2-rasm. Elektromagnitli relening tuzilish sxemasi
.
Kuchlanish ajratilsa prujina (4) ta‘sirida kontaktlar eski holatiga qaytadi.
Qoldiq magnit oqimi ta‘sirida yakorni tez ajratish maqsadida o`zakka nomagnitli
materialdan yasalgan shtift qotiriladi. Relelarning to`gri
va puxta ishi ularning
tortish va mexanik tavsifnomalarining o`zaro mosligiga bog‘liq.
