O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi

339 
Sxema ingeratorni boshqaruvchi kalitga ega 
boʻlib, uning ketidan 
nol-komaprator deb ataluvchi solishtirish sxemasi joylashgan. 
Solishtirish sxemasi uchta kirishli HAM ME yordamida hisoblagichni 
boshharadi. 
Boshqaruv sxemasi (boshqaruv mantiqi) hisoblagichni boshharish 
uchun Mp takt signallari ishlab chiqaruvchi kvarsli avtogeneratorga ega. 
U 
boʻluvchi yordamida K kalitni boshqaruvchi U
1
(t) signalning t
I
vaqt 
intervalini shakllantiradi. 
Ishlash prinsipini tushuntirish uchun 10.42-b rasmda keltirilgan 
vaqt diagrammalaridan foydalanamiz. 
Boshqaruvchi mantiq K kalitni analog kirish signali 
oʻtishi uchun 
integrator kirishiga ma’lum t
I
vaqtga ulaydi. Bunda C integrallovchi 
kondensator 0 dan t
I 
gacha 
boʻlgan vaqt intervalida ixtiyoriy tanlangan
kirish signali qiymati 
boʻyicha (1,2 yoki 3) deyarli toʻgʻri chiziq 
qonuniga asosan zaryadlanadi. t
I
vaqt mobaynida kirish signali deyarli 
oʻzgarmas boʻlganligi sababli, u vaqt diagrammasida vaqt boʻyicha 
oʻzgarmas (1,2 yoki 3) qilib ifodalangan.
Vaqtning t
I
momentida mantiqiy boshqaruv kirishni K kalit 
yordamida R
2 
etalon rezistori orqali yerga ulaydi. Bu momentdan 
boshlab kondensator razryadlana boshlaydi va chiziqli qonunga asosan 
U
I
(t) absolyut kattalik kamayib boradi. Razryadlanish potensial nolga 
teng 
boʻlguncha, ya’ni U
I
(t)=0 gacha davom etadi. Bu vaqt momenti 
grafikda t
1
, t
2
va t
3
lar orqali ifodalangan. Bu vaqt momentida nol-
komparator hisoblagichni 
toʻhtatadi. 
Oʻzgartirish aniqligi hisob chastotasini, ya’ni Olib tashlash, Ishga 
tushirish, Cp signallarini sinxronlash 
yoʻli bilan keskin oshiriladi. Bunda 
AR
Oʻning oʻzgartirish aniqligi 16 tagacha ikkilik razryadiga, ya’ni 
½
16
=1,5·10
-5
ga teng 
boʻladi. Bunday AROʻ kuchlanish oʻlchash raqamli 
qurilmalarida 
qoʻllaniladi. Bir marta hisoblash vaqti 0,5 … 2 s ni tashkil 
etadi. 
Prarallel kodlovchi AR
Oʻlar katta tezkorlikka ega. Ularda analog 
signalni n-razryadli ikkilik kodga 
oʻzgartirish uchun 2
n-1
ta komparator 
ishlatiladi. Har bir komaparatorning ikkita kirishidan biriga rezistorli 
boʻlgich yordamida shakllanuvchi tayanch kulchanish beriladi. Ikkita 
yonma-yon joylashgan komaparatorlar tayanch kuchlanishlari farqi U/2 
ga teng. Bu yerda U- 
oʻzgartirilayotgan analog signalning maksimal 
qiymatiga mos keluvchi tayanch kuchlanish. Komaparatorlarning 
boshqa kirishlari ulangan 
boʻlib, ularga kirish signali beriladi. Ustuvorli 

340 
shifrator chiqishda, ishga tushuvchi eng katta komparatorga mos 
keluvchi raqamli signal shakllantiradi. 
Parallel kodlash usuli juda katta tezkorlikka egaligi bilan ajralib 
turadi. 
Oʻzgartirishdagi kechikish vaqti bir necha oʻn nanosekundni 
tashkil etadi. 
10.1-jadvalda 
koʻrib oʻtlgan AROʻ ISlarinig parametrlari 
keltirilgan. 
10.1-jadval 

Download 6,22 Mb.