Berilgan ikkita proektsiyadan nuqtaning uchinchi proektsiyasini qurish

75 
Keling, a
yw
orqali a'' a
z
bog’lovchi chizig’ini o'tkazamiz. a
yw
bilan a
z
bog’lovchi chizig’iqlarining kesishgan joyda biz a''nuqtani olamiz. A nuqtaning a'' 
profil proyeksiyasini belgilaymiz. 
5.14-rasm 
O nuqtadan chizilgan aylana yoyidan ham foydalanishingiz mumkin (5.15-
rasm) yoki Oy
H
O
yW
burchakning bissektrisasini (5.16-rasm). 
5.15-rasm 5.16-rasm 
Biroq, uchinchi proektsiyani qurishda ilgari ko'rib chiqilgan usul bo'lgani ma'qul. 
5.2.6. Nuqtaning to'g’riburchakli koordinatalari
Nuqtaning fazodagi o'rnini aniqlash uchun siz koordinata tekisliklariga 
nisbatan nuqtadan proyeksiya tekisliklariga qadar bo'lgan masofani bilishingiz 
kerak. Ushbu masofalar 
nuqta koordinatalari 
deb ataladi. Uchta koordinatalar 

76 
mavjud: x koordinatasi (absissa), y koordinatasi (ordinata), z koordinatasi 
(applikata). 
Koordinatalar x, y, z o'qlari bo'ylab yoki o'qlarga parallel chiziqlar bo'ylab 
o'lchanadi. Nuqtaning koordinatalari quyidagicha yoziladi: B (x, y, z). Birinchi 
o'rinda x koordinatasi, ikkinchisida y, uchinchisida z. 
Nuqtaning gorizontal proyeksiyasi x va y koordinatalari - b (x, y) bilan 
aniqlanadi. Nuqtaning frontal proyeksiyasi x va z koordinatalari - b' (x, z) bilan 
aniqlanadi. Profil proektsiyasi y va z koordinatalari - b'' (y, z) bilan aniqlanadi. 
B (20, 15, 25) nuqta chizig'ini koordinatalar bo'yicha chizish rasmda 
ko'rsatilgan. 5.17-rasm. 
 
5.17-rasm 
O o'qidan x o'qi bo'ylab 20 mm (x
B
 = 20mm) ajratib, b
x
nuqtani belgilang. Y
H
o'qi bo'ylab O nuqtadan 15 mm (y
B
 = 15mm) ajratib oling, b
yH
 nuqtani belgilang. B
x
nuqtasi orqali x o'qidan pastga qarab bog’lovchi chizig'ini torting. B
yH
nuqta orqali 
biz o'qning chap tomoniga bog’lovchi chizig'ini o'tkazamiz. Ushbu bog’lovchi 
chizig'inining kesishish nuqtasi b nuqtaning gorizontal proyeksiyasidir. 
O o'qidan z o'qi bo'ylab 25 mm (z
B
 = 25mm) ajratib, b
z
nuqtasini belgilang. Z 
o'qining chap tomoniga b
z 
nuqtasi orqali bog’lovchi chizig'ini torting. B
x
nuqtasi 

77 
orqali x o'qidan yuqoriga qarab bog’lovchi chizig'ini torting. Ushbu bog’lovchi 
chizig'ining kesishish nuqtasi b' B nuqtaning frontal proyeksiyasidir. 
B nuqta - b'' nuqta profil proektsiyasi 5.2.5-bo'limda muhokama qilingan 
usullardan biri yordamida topiladi. Masalan, O nuqtadan chizilgan aylana yoyi 
yordamida. 
Shuning uchun, nuqtaning uchta koordinatasidan foydalanib, siz nuqta 
chizmasini chizishingiz va nuqtaning fazodagi o'rnini aniqlashingiz mumkin. 

Download 8,84 Mb.