Qishloq xo‘jalik mashinalariga TXK va JT ishlarini tashkil etish

Download 3,58 Mb. Pdf ko'rish
bet	41/94
Sana	18.11.2023
Hajmi	3,58 Mb.
	#100799

1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 ... 94

Bog'liq
машина фойда асослар фанидан дарслик

8.2. Qishloq xo‘jalik mashinalariga TXK va JT ishlarini tashkil etish
usullari
Harakatdagi tarkibga TXK va T ni tashkil etishning uchta usuli xozirgi
kunda keng tarqalgan va qo‘llanilmoqda: maxsuslashgan brigadalar,
kompleks brigadalar va agregat-ustaxonalar.
Maxsuslashgan brigadalar usuli harakatdagi tarkibga TXK va JT ning har
bir turi (KXK, 1-TXK, 2-TXK, JT, diagnostika, agregatlarni ta’mirlash)
bo‘yicha alohida brigadalar tuziladi. Har bir brigadaga ish hajmiga qarab
ma’lum sonli, zarur ixtisoslik bo‘yicha malakali ishchilar va maosh fondi
rejalashtiriladi.
Maxsuslashgan brigada usulida ilg‘or zamonaviy jihozlar va
mexanizatsiyani qo‘llash hisobiga ishchilarning mehnat unumdorligini
oshirish, asbob va jihozlardan samarali foydalanish imkoni yaratiladi, har bir
ustaxonaning texnologik o‘xshashligi ta’minlanadi. Ushbu usulning muhim
kamchiliklaridan biri ishchilarning bajargan ishlariga shaxsiy mas’uliyatning
etarli emasligidir. QXTning murakkab tizimlaridan biri ishdan chiqsa, uning
sababini, asosiy aybdorni aniqlash mushkul bo‘ladi, chunki bu agregatni turli
bo‘lim ishchilari ta’mirlagan yoki texnik xizmat ko‘rsatgan bo‘ladi.
Kompleks brigadalar usulida brigadalar ma’lum guruh (traktorlar,
kombaynlar, avtomobillar, ekinlarga ishlov berish, hosilni yig‘ish va boshqa)
mashinalarga TXK-1, TXK-2 va JT ishlarini bajaradilar.
Bu usulda KXK, diagnostika, agregatlarni ta’mirlash ishlari markazlashgan
holda bajariladi. Kompleks brigadalar har xil soha mutaxassis ishchilari

121
(avtochilangarlar,
sozlovchi-chilangarlar,
elektriklar,
moylovchilar)dan
tashkil topadi va o‘zlariga biriktirilgan ishlarni bajaradi. Ish sifatiga shaxsiy
mas’uliyat brigada chegarasida saqlanib qoladi. Har bir kompleks brigada
TXK va JT ishlarini bajarish uchun o‘zining ishchi postlariga, universal
texnologik jihoz va asbob-uskunalariga, ehtiyot qismlar va aylanma
agregatlar zahirasiga ega bo‘lishi kerak.
7.1.-rasm. MTPning maxsuslashgan brigadalar usulida tashkil etish
tarkibi
Bu usulda jihozlar, moddiy-resurslar brigadalar bo‘yicha tarqalib ketib,
ulardan samarali foydalanish imkoni bo‘lmaydi, TXK va JT ishlarini
boshqarish murakkablashadi. Brigadalar bo‘yicha ishlar bir xil hajmda
bo‘lmasligi mumkin, ya’ni bir brigada ish bilan me’yordan ortiq band bo‘lsa,
shu vaqtda ikkinchi brigada ish bilan kam ta’minlanishi mumkin, ammo
brigadalar bunday sharoitda o‘zaro yordam ko‘rsatishga manfaatdor
bo‘lmaydilar.
Agregat-ustaxonalar usulining asosiy mohiyati shundan iboratki,
MTPning harakatdagi tarkibiga TXK va T bo‘yicha ishlar bir yoki bir nechta
agregatlar (uzel, mexanizmlar va tizimlar)ga TXK va JT ishlarini bajarishga
mas’ul bo‘lgan ustaxonalar orasida taqsimlanadi
Ushbu usulda ustaxonaga biriktirilgan agregat, uzel va tizimlarg a TXK va
JT ishlarining sifatiga moddiy va ma’naviy javobgarlik aniqlashadi.
Ustaxonalar ishlarining natijalari QXTlarni texnik nosozliklar b o‘yicha
ta’mirlashda turish muddatlariga qarab baholanadi. Ustaxonalar orasida ishlar
МТП bulimlar
КХК
ТХК
Diagnostika
mintaqasi
2-ТХК
brigadasi
ЖТ
brigadasi
Agregatlarni
ta’milash
ustaxonalari

122
ishlab chiqarish dasturiga va Q/X mashinalarni ekspluatatsiya qilish
jadalligiga qarab taqsimlanadi. MTP lari quvvatining katta-kichikligiga qarab
ustaxonalar soni 4 dan 8 tagacha bo‘lishi mumkin. TXK va JT ishlari ishchi
postlarda va tegishli ustaxonalarda bajariladi.
Agregat ustaxonalar usuli yuqorida ko‘rilgan ikki usuldan so‘zsiz
afzalliklarga ega bo‘lishiga qaramay, kamchiliklarga ham ega. Bulardan
asosiysi-ishlab-chiqarishni nomarkazlashuvidir, bu esa ishlab chiqarishni
tezkor boshqarishni qiyinlashtiradi.

Download 3,58 Mb.

1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 ... 94

Download 3,58 Mb.

Pdf ko'rish