Bu gazlar havodagi kislorodni yonishga yordam
bera olmaydigan daraja-
gacha suyultirish yoki uni yonuvchi muhitdan (yopiq hajmda) siqib chiqarish
maqsadida ishlatiladi. Masalan, eng ko‘p ishlatiladigan karbonat angidridi (CO^)
havodan 1,5 barobar og‘ip boiganligi sababli, pol sathidagi yonuvchi hajmni
sovutish bilan bii^a unga keladigan kislorod yoiini to‘sish evaziga, yonginni
tez o‘chirish imkonini beradi.
1
l
suyuq
karbonat angidridi, balondan ochiq
havoga chiqarilganda uning hajmi 506 litrga ko‘payadi. Bu degani yopiq hajm-
dagi yonuvchi manbaga, tashqaridan kislorodning kirib kelishiga mutlaqo imkon
bermaydi. Odatda, CO^ suyuq yoki gaz holatida 2 litrdan to 80 litrli hajmdagi har
xil poiat ballonlarda, 3430 kPa bosimda saqlanadi. Gazni o‘t o‘chirish uchun
qoilashda ballonlarda o‘matilgan, maxsus og‘zi kengaytirilgan kamaycha
orqali
uzatUadi. Undan chiqayotgan gaz oppoq, parcha-parcha qorsimon ko‘rinishda
boiib, karnaychadan otilib chiqish paytida harorati 80°C ga yaqin boiadi. Shu
boisdan ulami ishiatishda xavfsizlik nuqtayi nazaridan qoiqop kiyilishi zarur
hisoblanadi. Karbonat angidridi to Íg ‘aziIgan gaz ballonlarining xavfsizlik holati
ular saqlanayotgan muhitning haroratiga bogiiq boiadi. Muhitning harorati
ko‘tarilgan sari, ballondagi suyuq karbonat angidridi gaz holatiga aylana bosh-
laydi, natijada ballondagi bosim ko‘tarilib, portlash xavfi yuzaga keladi.
Bunday
xavfiiing oldini olish uchun barcha o‘t o‘chirgichlaming ballonlari sujmq gaz
bilan faqat 75% hajmda toig'aziladi va ulaming hammasi himoya pardalari
(membranalar) bilan ta’minlangan boiadi ( 9- rasm).
