BOB HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGINI




Download 9,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/168
Sana22.06.2024
Hajmi9,03 Mb.
#265232
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   168
1 BOB
HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGINI
TA’MINLASH ASOSLARI
1.1. Hayot faoliyati xavfsizligi haqida tushuncha
Hozirgi fan-texnika, zamonaviy ishlab chiqarish texnologiyalar 
rivojlangan davrda xavfsiz hayotni ta’minlash masalalari eng dolzarb 
muammolardan hisoblanadi. Chxmki ishlab chiqarish jarayonlari misli 
ko‘riImagan yuksak taraqqiy etgan texnologiyalar bilan ta’minlanishi, 
insonlaming tabiiy 
zaxiralarga va 
atrof muhitga pala-partishlik 
munosabatlari, davlatlar o ‘rtasida insoniyat hayotiga xavf- xatar soluvchi 
qurollaming qoilanilishi, insoniyat tomonidan qoilanilayotgan turli- 
tuman zararli hamda zaharli moddalar va vositalar turli xildagi xavflarni 
yuzaga keltirib, ular insonlaming hayotiy faoliyatiga, so g iig ig a , atrof 
muhit tozaligiga, iqtisodiyotning barqaror rivojlanishiga tahdid soladi. 
Jumladan, qishloq xo‘jaligida hozirgi kunda qoilanilayotan 70 dan ortiq 
zaharii kimyoviy vositalarni, kimyo, neftni, gazni qayta ishlash va boshqa 
qator ishlab chiqarish tarmoqlarida ishlatilayotgan hamda olinayotgan 
mahsulotlami aytish mumkin.
Shu nuqtayi nazardan mamlakatimizning eng muhim va kechiktirib 
boim aydigan vazifalari qatoridan aholining xavfsizligini ta’minlash 
masalalari o‘rin olgan.
Miloddan avval oldin yashagan faylasuf olim Pratagor; «Inson 
hamma narsaning mezonidir» degan shiomi o ‘rtaga tashlagan edi. Bu 
shior asosida insonning faqat ishchi kuchi sifatigagina qaralmasdan, balki 
faoliyati jarayonida himoya qilinishi zarur b o ig an qiymatga ham ega 
degan fikr yotadi.
insonning faol harakatlari yigindisi - faoliyat tushunchasini biidiradi. 
Aynan mana shu faoliyat insonlami boshqa tirik mavjudotlardan 
(hayvonlardan) farqlantiradi. Demak, faoliyat - insonning bor b o iib turishi 
uchun zaruriy ko ‘rsatkich hisoblanadi. Mehnat esa inson faoliyatining 
eng oliy shaklidir. Shuning uchun faoliyat ham, mehnat ham boim asa
kishilik jamiyati ham boim aydi.
Inson faoliyati va mehnatining shakllari turli xilda boiadi. Ular 
turmushda, jamiyatda, ishlab chiqarishda, ilmda, sportda, san’atda va inson


hayotiy faoliyatining boshqa sohalarini ham o‘z ichiga oladi. Masalan: 
aqliy mehnat bilan shug‘ullanuvchi inson bilan jismoniy mehnat qiladigan 
ishchining vazifalari tubdan farqlanadi.
Faoliyat jarayonining modeli ikki elementdan: inson va muhitdan 
tashkil topgan deyish mumkin, chunki faol faoliyat bilan faqat insoniar 
shug‘ullanadi va ular o‘zlarini o‘rab turgan atrof muhit bilan yaqin 
munosabatda boiadilar.
Shuningdek, «Inson - muhit» tizimini ham ikki maqsadli deb qarash 
mumkin: «birinchi maqsadi - inson o'zining mehnat faoliyati jarayonida 
muayyan yutuqlarga, samaradorlikka erishishga harakat qilsa, ikkinchi 
maqsadi - mehnati jarayonida yuzaga keladigan ko‘ngilsiz oqibatlami 
bartaraf qilishdan iborat boiadi.
Ko‘ngilsiz oqibatlarga quyidagilar kiradi:
- Inson hayotiga va sogiigiga zarar yetkazishi.
- Y onginlar chiqishi.

Download 9,03 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   168




Download 9,03 Mb.
Pdf ko'rish