99
)
(
)
(
RT
F
RT
F
e
e
z
C
F
C
C
z
F
q
(4)
dan foydalanish mumkin. Agar suyuqlikni ion zaryadlari z ga teng binar
elektrolit eritmasi deb faraz qilsak, Gui va Chempen tenglamasi quyidagi
ko‘rinishni oladi:
RT
ZF
C
zF
q
2
(5)
U holda yoruvchi bosim uchun
C
RT
l
zF
d
RT
zF
C
F
Z
e
2
0
)
(
2
(6)
kelib chiqadi. O‘zaro itarilish energiyasi U
0
ni esa:
i
dl
U
2
0
(7) ga muvofiq hisoblash mumkin.
B.V. Deryagin va uning shogirdlari elektrolitlarning suvdagi eritmalari
bilan olib borgan tajribalarida (6) tenglamani suyultirilgan eritmalar uchungina
tatbiq etish mumkinligini ko‘rsatdilar. B.V. Deryagin ikkita sferik zarracha
orasidagi o‘zaro itarilish energiyasini hisoblab topishga ham muvaffaq bo‘ldi.
Zolning barqarorligiga ta`sir ko‘rsatuvchi ikkinchi kuch – zarrachalar orasida
o‘zaro tortilish kuchlaridir. Bu kuchlar tabiati jihatidan xuddi ikki neytral
zarracha orasida ta`sir etuvchi kuchlarga o‘xshaydi. Molekulalararo kuchlarning
kelib chiqish sabablaridan biri dipollar orasidagi o‘zaro ta`sir (Debay effekti),
ikkinchisi bir molekulaning ikkinchi molekula ta`sirida qutblanishi (Keezom
effekti) va uchinchisi – maxsus dispersion kuchlarning (F. London kuchlarining)
paydo bo‘lishidir.
