• Tа’rif 1.
    		•

    Xudoynazarov qobiljonni




    Download 0,53 Mb.
    bet6/10
    Sana14.05.2024
    Hajmi0,53 Mb.
    #233267
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
    Bog'liq
    Xudoynazarov Qobiljon

    AKSLANTIRISHLAR
    Ushbu bobda akslantirish, ya’ni funktsiya tushunchalari ham kiritiladi. Zamonaviy dasturlash tillarida funktsiyalar juda keng qo’llaniladi. Ular bizga qism dasturlarni alohida ajratib hisoblash imkoniyatini beradi. Ba’zi dasturlash tillarida birmuncha ko’p uchraydigan sinx, logx, |x| kabi funktsiyalar uchun maxsus bazalar mavjud. Funktsional dasturlash tillarida sodda funktsiyalardan foydalanib, murakkab funktsiyalarni tadqiq qilish uchun biz funktsiyalar kompozitsiyalarini yaxshi bilishimiz kerak bo’ladi. Ushbu bobning amaliy tadbiqi sifatida funktsiyalar kompozitsiyalarini hisoblashni o’rganib chiqamiz.
    Tа’rif 1. Agar biror X to’plamning har bir x elementiga qandaydir qonuniyat bo’yicha yagona f (x) ob’yekt mos qo’yilgan bo’lsa, bu f moslik funktsiya deyiladi.
    Tа’rif 2. f  AB munosabat funktsiya yoki A to‘plamdan B to‘plamga akslantirish deyiladi, agarda quyidagi shartlar bajarilsa: 1) Dl ( f )  A , Dr ( f )  B, 2) (x, y ) f 1 , (x, y ) f 2  ekanligidan 1 2 y  y ekanligi kelib chiqsa. 66 Bob I. To’plamlar nazariyasi Funktsiya f :A B yoki A B f kabi belgilanadi, agar (x, y)  f bo‘lsa, u holda y  f (x) kabi yoziladi va f funktsiya x elementga y elementni mos qo‘yadi deb gapiriladi. y  B elementga x elementning tasviri, x A elementga y ning asli deyiladi. Agar Dl ( f )  A bo`lsa, f funktsiya qismiy funktsiya deyiladi. Ixtiyoriy funktsiya f :A B bu binar munosabat. Shuning uchun teskari munosabat 1 f ni qurish mumkin. Agar buning natijasida yana funktsiya hosil bo’lsa, u holda f ga teskarilanuvchi funktsiya deyiladi va teskari funktsiya f B  A  : 1 ko’rinishda belgilanadi.
    Misol 1. 1) g  {(1, 2),(2, 3),(3, 2)} - munosabat funktsiya bo‘ladi. 2) R  {(1, 2), (1, 3), (2, 3)} - munosabat funktsiya bo‘lmaydi. 3) {( , 2 3), } 2 f  x x  x  x  R - munosabat funktsiya bo‘ladi va 2 3 2 y  x  x  ko`rinishda ham yoziladi. Tа’rif 3. Agar 1) D  f  D g l  l ; 2) ixtiyoriy x D f   l uchun f x  gx bajarilsa, f :A B va g :C  D akslantirishlarga teng akslantirishlar deyiladi.

    Download 0,53 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




    Download 0,53 Mb.