|
Tasdiqlayman” Namangan shahar 2-son kasb- hunar maktabi direktori: Sh. Mamajonova
|
| bet | 76/160 | | Sana | 12.12.2023 | | Hajmi | 9,18 Mb. | | #117116 |
Bog'liq Kompyuter tarmoqlari va adminstratorlash JAMI 180 Yo’riqnomali texnologik xarita.
Kasb kodi va nomi: 30610401-Ахborot vositalari mashinalari va kompyuter tarmoqlari operqatori
Oʻquv amaliyot nomi: Kompyuter tarmoqlari va adminstratorlash
Mavzu №: 11-mavzu: TCP / IP transport Protokollari.
Maqsad: Kompyuter tarmoqlari va zamonaviy kompyuter tarmoqlariga qo‘yiladigan talablar bilan ishlash mavzusi bo’yicha yangi bilimlarga ega bo’lish
T/r
|
Bajariladigan ishlar mazmuni
|
Moslamalar, asboblar va xom-ashyolar
|
а) Eskizlar, chizmalar, б) rasmlar
|
Bajarish tartibi
|
1
|
Kirish instruktaji
|
Instruktajning turlari
|
|
Yo ‘riqnomalar bilan tanishish
|
2
|
Xavfsizlik texnikasi
|
O’quv ustaxonalari
shaxsiy kompyuter o’quv xonasi
|
O’quv ustaxonalariini xavfsizlik texnika qoidalariga rioya qilish,asbob uskunalardan va kompyuterlardan foydalanish qoidalarini
tushuntirish
|
3
|
Mavzu bo’yicha birlamchi amaliyotni bajarish.
|
Mavzuga oid kompyuter qurilmasi va
kerakli dasturlar paketi.
|
Yong’in xavfsizlik qoidalarini tushuntirish Yong‘inning oldini olish ishlari, Mavzuga oid kompyuter qurilmasi va kerakli dasturlar paketi.
bilan tanishtirish
|
4
|
Mavzuga oid asbob va uskunalar va maketlar bilan tanishish
|
Shaxsiy kompyuterlar
bilan jixozlangan xona va lokal va internet tarmoqli o’quv auditoriyasi
|
O’quv ustaxonalarida mavjud texnika, Shaxsiy kompyuterlar bilan jixozlangan xona va lokal va internet tarmoqlardan foydalanish qoidalarini o’rganish.
|
Tashkiliy qism 1-ilova
Tayanch bilimlarini faollashtirish:
O`tilgan mavzuni takrorlash uchun aqliy xujum savollari
Oʻquvchilarning fan yuzasidan olgan bilimlarini aniqlash maqsadida Aqliy hujum usulidan foydalanaman.
“Aqliy hujum” savollari:
Maqsad va vazifaning belgilanishi:
2-ilova Mashgʻulotning nomi, rejasi, maqsad va kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi va yozib olishlarini aytadi.
Oʻquvchilar faoliyatini faollashtirish:
Tezkor soʻrov usuli orqali bilimlarni faollashtiradi.
Yangi oʻquv materiali bayoni:
Guruhlarga topshiriq:
Topshiriq:T-sxemani toʻldiradilar.
ilova
TCP / IP transport protokollari foydalanish
|
Afzalliklari
|
Kamchiliklari
|
|
|
|
|
(Izoh: Oʻquvchilar berilgan topshriqlarni doskaga chiqib tushuntirib va taqdimot qilib berishadi. )
ilova
Baholash mezoni
Guruhda ishlashni baholash jadvali
Guruh
|
Javobning aniqligi va toliqligi (2-
5 ball)
|
Taqdim etilgan axborot yaqqolligi (2-5 ball)
|
Guruhning har bir a’zosi faolligi (2-5
ball)
|
Umumiy ball miqdori (2+3+4)
|
Baho (5/4)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
Dars yakuni Oʻqituvchi oʻtgan yangi mavzu boʻyicha tushunmagan savollarga javob beradi,darsni mustahkamlashdagi oʻquvchilar javobini muhokama qilib, oʻquvchilar bilimini baholaydi va darsni yakunlaydi.
ilova
Darsga faol ishtirok etgan oʻquvchilarni oʻqituvchi baholaydi
Uyga vazifa:
Mavzuni o`qib o`rganib kelish. Savollarga javob yozish
ilova
ilova
T/r
|
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati
|
1.
|
A.A.Qahhorov. Tarmoqlarni rejalashtirish va qurish.
|
YANGI MAVZU: TCP / IP transport protokollari foydalanish.
Reja:
1.OSI modelining tarmoq qatlami. 2.Kanallarni almashtirish.
3. Aloqa sessiyasining uch bosqichi: ulanishni o‘rnatish, ma’lumotlarni uzatish, aloqani uzish.
4.O‘chirilgan tarmoqlarning umumiy xususiyatlari.
Rasmda ko'rib turganingizdan OSI modeli 7 ta pag'ona (layer) dan iborat.
Shuni eng tagidan boshlab tepasigacha chiqamiz bugun.
Agar siz oddiy foydalanuvchi bo'lsangiz siz bularni birontasi haqida eshitmagan bo'lsangiz kerak. Agar siz biror marta tarmoq bilan ishlaydigan dastur tuzgan bo'lsangiz, unda OSI modelining 4 ta layer bilan ishlagan bo'lasiz.
Physical — fizik pag'ona. Bu pag'onaning asosiy vazifasi ikkita host (kompyuter) ni orasida bitlarni jo'natishdir. Bu pag'onaga har xil turdagi kabellar yoki kabelsiz ma'lumot jo'natadigan qurilmalarni kiritsak bo'ladi. Misol uchun ikkita har xil cho'qqida turgan odamning qo'llarida lazer bor. Har bir sekundni bit vaqtdi deb qarab, lazer yonganda 1 yonmaganda 0 deb qarab ma'lumot uzatadigan bo'lsak demak qo'limizdagi lazerlar OSI ning 7 chi pag'pnasiga tegishli bo'lgan qurilma hisoblanadi ya'ni ma'lumot yetkazishni ta'minlaydigan qurilma. 10Baset- T, 100Base-T larni ham misol qilsak bo'ladi.
Data link — ma'lumot pag'onasi. Fizik kanalda ma'lumot jo'natilayotganda shu kanalning band yoki bandmasligi tekshirilmaydi. Bu esa bitlarning yemirilishiga (yo'q bo'lib ketishiga) olib keladi. Ushbu pag'ona esa shunaqa kamchiliklarning oldini olish va fizik kanaldagi
xatoliklarni topishga ishlatiladi. Bu pag'onada ma'lumotlar frame (kadr, bitlar tuzilmasi) ko'rinishga olib kelinadi. Uzatilayotgan har bir kadr boshiga va oxiriga maxsus qonuniyat asosida boshqaruv bitlari (специальную последовательность) joylashtiriladi. Qabul qilgan host kelgan ma'lumotga asoslanib qonuniyat asosida boshqaruv bitlarini hosil qiladi va jo'natilgani bilan solishtiradi. Agar maxsus bitlar bir-birga mos kelsa kadr (frame) qabul qilnadi, aks holda o'chirib tashlanadi.
Network — tarmoq pag'onasi. Bu pag'ona ma'lumotning har xil turdagi kanallarida yetib borishini ta'minlaydi. Misol uchun Wi-Fi bilan ulangan notebookning yana bir kompyuter orqali internetga chiqishini aytsak bo'ladi. O'rtaga ikki xil kanal mavjud, lekin siz internetga be'malol kira olasiz. Shuni ta'minlaydigan protokollar guruhi ushbu pag'onaga tegishlidir. Bu pag'onadagi ma'lumotlar guruhini paket (packet) deb nomlashgan. Bularga IPv4, IPv6, IPX, ARP,….
Yana qo'shimchasiga, ushbu pag'onadagi protokollar jo'natilayotgan paketning yurib borish marshutini (yo'nalishini) aniqlashga xizmat qiladi.
Lazerchilar misolida. Atrofingizdagi 4 ta cho'qqida lazer bilan 4 ta odam turibdi, siz o'rtadasiz. Siz yuqorida keltirilgan protokol bo'yicha (data link) gaplasha olasiz hammasi bilan. Endi keling og'ayningiz jo'natga 10 bitli ma'lumotning dastlabki 2 biti kimgaligini ko'rsatsin. Ya'ni 00 — 1-odam, 01
— 2-odam, 10 — 3-odam, 11 — 4-odam. Endi agar sizga kimdi 0110101101 ma'lumot kelsa, siz nastlabki 2 bitini ko'rib, shu ma'lumotni 2 -odamga shu ma'lumotni uzatasiz. Agar ushqu pag'onadagi protokollar bo'lmasa, siz olgan ma'lumotingiz hammaga jo'natishingiz to'g'ri kelardi.
Transport — transport (o'tkazish) pag'onasi. Bu pag'ona jo'natilgan ma'lumotning yetib borishiga xizmat qiladigan protokollar tashkil topgandir. Tarmoq pag'onasidan farqi shuki, tarmoq pag'onasi faqat yo'lni ko'rsatadi, bu pag'ona esa shu yo'ldan jo'natilgan ma'lumotning yetib borishini ta'minlaydi. Misol uchun TCP, UDP protokollarini aytsak bo'ladi. To'g'ri UDP paketi yetib bormasligi mumkin lekin kichik tarmoq ichida 100% yetib boradi.
Lazerchilarga qaytsak. Agar siz kelgan ma'lumotni olib kerakli odamga yetkazib boshqa hech nima qilmasangiz, bu UDP protokoliga o'xshash holat bo'ladi. Agar siz ma'lumotni olib uni yetkazgan odamingizda to'liq yetib borganligi haqida ma'lumot olib uni ma'lumotni jo'natgan odamga yetkazsangiz bu TCP protokoliga o'xshaydi.
Session — seansli (sessiyali) pag'onasi. Bu pag'ona protokollari qandaydir ID (indentifikator) yordamida ma'lumot almashishni ta'minlaydi. Tushunarli bo'lichi uchun, ko'pchiligimiz VPN ishlatganmiz. Boshida ulangunimizcha bir marotaba login/parol teramiz va internetga yoki tarmoqqa ulanib ishimizni qilaveramiz. Shu yerda sizga indentifikator beriladi va shu identifikator yordamida sizga tarmoqqa ulanishingizga ruxsat beriladi.
Lazerchilar holatida. Siz o'rtadagi odamsiz va siz bilan gaplashadigan 4 ta odamlarga 4 xil parol berib qo'yibsiz. Tasavvur qiling
|
| |
