|
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti
|
| bet | 67/102 | | Sana | 15.01.2024 | | Hajmi | 0,86 Mb. | | #137329 |
Bog'liq 1-мавзу Суғуртанинг моҳияти ва функциялари-fayllar.orgRisklarni joylashtirish-1) sug‘urta manfaati tufayli yuzaga keladigan sug‘urtaviy huquqiy munosabatlarning boshlanish jarayoni. Risklarni birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi joylashtirish, teng ravishda sug‘urtalash, qayta sug‘urtalash va retrotsessiyaga to‘g‘ri keladi. Bozor munosabatlariga asoslangan iqtisodiyotda risklarni joylashtirish sug‘urta vositachilari orqali sug‘urta bozorida amalga oshiriladi; 2) sug‘urta brokeri yordamida bir vaqtning o‘zida yirik va xavfli risklarni qismlarga bo‘lib, bir nechta sug‘urta kompaniyasida sug‘urtalash uslubi. Bir qancha sug‘urta kompaniyalari tarkibidan bittasi etakchi sifatida ajralib chiqadi va u sug‘urta shartnomasidagi shartlarni ma’qullab, riskning tegishli qismini o‘z javobgarligiga oladi. Keyin, broker boshqa sug‘urta kompaniyalariga murojaat qilib, riskning qolgan qismini ham joylashtiradi.
Raqobat - sug‘urta kompaniyalarining sug‘urta bozoridagi o‘z ulushini egallashi uchun o‘zaro iqtisodiy musobaqasi. Raqobat sug‘urtalanuvchi uchun sug‘urta kompaniyalarini tanlab olishlarida ko‘mak beradi. Raqobat sug‘urta xizmatini kengayishida va ularning sifatini oshishida muhim ahamiyatga ega. Bir sug‘urta xizmatini ko‘rsatayotgan bir necha sug‘urta kompaniyalari raqobat sharoitida mijozlarni jalb etish uchun ularga sug‘urta shartnomalarini tuzishda, sug‘urta mukofotlarini to‘lashda va sug‘urta qoplamalarini qisqa muddatlarda to‘lashda imkoniyat yaratadi.
Retrotsedent- qabul qilib olingan qayta sug‘urtalash riskini retrotsessiyaga (ikkinchi qayta sug‘urtalash) beruvchi sug‘urta yoki qayta sug‘urtalovchi kompaniya.
Retrotsessionariy-retrotsedentdan riskni qabul qilib oluvchi qayta sug‘urtalovchi kompaniya.
Retrotsessiya- 1) qayta sug‘urtalashga ilgari qabul qilib olingan risklarni yana qayta sug‘urtalashga berish; 2) risklarni uchlamchi joylashtirish.
Risk- 1) bitta kutilayotgan hodisa bo‘yicha xavfning yuzaga kelishi. Risk tushunchasi ko‘rinishlarining xilma-xilligi, uni sodir bo‘lishi natijasida yuzaga kelgan oqibatlarning og‘irligi, riskni ro‘y berishi sababli paydo bo‘lgan zararlarni mutloq tugatishni imkoniyati bo‘lmaganligi sug‘urta ishini tashkil etish uchun asos yaratadi. SHunday qilib, risk sug‘urtaviy huquqiy munosabatlarni shakllantirish uchun shartg‘sharoit yaratadi. Risk-riskli holatlarning yagonalik va o‘zaro aloqadorlik yig‘indisidir. Sug‘urta fanida risk tushunchasiga turlicha tariflar berilgan. Jumladan, risk-bu konkret hodisa yoki hodisalar yig‘indisi bo‘lib, ular sodir bo‘lgan taqdirda sug‘urta kompaniyasi qoplamalar to‘laydi. Risk sug‘urta ob’ekti bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri bog‘langan. Ob’ektga risk salbiy ta’sir ko‘rsatib, uni shikastlashi yoxud nobud qilishi mumkin. SHu tufayli risk - bu yagona tasodifiy
hodisa bo‘lib, uning ro‘y berishi inson ongiga yoki irodasiga bog‘liq emas. Sug‘urta risklarining ro‘yxati sug‘urtalovchining sug‘urta javobgarligi hajmini tashkil etadi. Risk bahosining puldagi ifodasi sug‘urta tarif stavkasini tashkil etadi;
sug‘urta ob’ekti: 3) sug‘urta javobgarligining turi.
|
| |
