Mikroprotsessor tuzilmasi




Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet165/258
Sana17.05.2024
Hajmi6,22 Mb.
#239912
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   258
Bog'liq
elektronika

Mikroprotsessor tuzilmasi. 
MP tuzilmasi
deganda apparat vositalar va ular orasidagi aloqa 
tushiniladi. Apparat vositalari – MP qurilmalari va boshqa KISlar 
tuziladigan elektron sxemalardir. 
Har bir MP tuzilmasida ikkita asosiy qismni ajratib ko
ʻrsatish 
mumkin: qayta ishlanayotgan va boshqaruvchi. MPning qayta 
ishlanuvchi qismi boʻlib arifmetik-mantiqiy qurilma (AMQ) 
hisoblanadi. Zamonaviy AMQlarda bajariladigan aso
siy amallar boʻlib 
arifmetik qoʻshish va koʻpaytirish amallari hisoblanadi. Tuzilishi koʻra 
AMQlar kombinatsion qurilma hisoblanadi va hususiy xotira 
elementlariga ega boʻlmaydi. U yoki bu amallarni bajarish vaqtida oraliq 
natijalarni saqlash uchun oʻzgaruvchilarni kiritish uchun AMQlar 
registrlar bilan toʻldiriladi. 
Protsessor tuzilmalari turlicha bo
ʻlishi mumkin. Lekin ularning 
ko
ʻpchiligini shartli ravishda uchta turga kiritish mumkin: 
akkumulyatorli, umumiy maqsadlarga mo
ʻljallangan registrli, stekli 
xotira blokili. 
Sodda protsessorlar komandalar hisoblagichi, komandalar registri, 
adres (manzil) registri, holatlar registri, akkumulyator va buferli 
registrlardan tashkil topgan 
boʻladi. Bunday protsessorlar odatda, 
akkumulyatorli protsessorlar
deb ataladi, chunki barcha arifmetik va 


255 
mantiqiy amallar, hamda ma’lumot uzatish bo
ʻyicha amallar 
akkumulyator yordamida bajariladi. 
Registrlarning ko
ʻpchiligi universal boʻlgan protsessorlar ham 
mavjud, ya’ni ular akkumulyatorlar, indeks registrlari, stek ko
ʻrsatgichi 
va shu kabi amallarni bajarishi mumkin. Ular 
umumiy maqsadlarga 
mo
ʻljallangan registrlar
(UMR) deb ataladi. 
Stekli tashkil etilgan protsessorlarda
akkumulyator ham, UMRlar 
ham mavjud emas. Oddiy hollarda ularning dasturiy-murojaat registrlari 
stek ch
oʻqqisi adresini (stek koʻrsatgichi) va dasturning keyingi 
komandasi (komandalar hisoblagichi)ni 
koʻrsatish, hamda 
protsessorning alohida qurilmalari holatlarini saqlash (holatlar registri) 
uchun hizmat qiladi.
AMQlar registrlar bilan birgalikda MPning operatsion qurilma 
(OQ) deb ataluvchi qayta ishlovchi qismini tashkil etadilar. 
OQ tugunlari ishini boshharish bilan boshqaruvchi qurilma (BQ) 
shug
ʻullanadi. U ma’lum vaqt ketma-ketligida boshqaruv signallari 
ishlab chiharadi, bu signallar ta’sirida OQ tugunlarida berilgan qayta 
ishlash dasturi amalga oshiriladi. Boshqaruv qurilmasi (kontroller) 
hisoblagich va takt signallar generatori (taymer)ga ega. BQ OQ bilan 
birgalikda protsessorni tashkil etadi. Mikrosxemalarda bajarilgan 
protsessor, 

Download 6,22 Mb.
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   258




Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish