7
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi
Ish bosqichlari
Faoliyat mazmuni
O’qituvchi
O’quvchi
1 – bosqich.
O’quv
mashg’ulotiga
kirish(5 daqiqa)
Tashkiliy qism:
1.O’quvchilarning
davomatini tekshiradi.
2.O’quvchilarning
mashg’ulotga tayyorgarligini
nazorat qiladi.
3.Mavzuning nomi va
maqsadi,rejasi va o’quv
mashg’ulotidan kutilayotgan
natija to’g’risida ma’lumot
beradi.
1.Mashg’ulotga
tayyorgarlik ko’radilar.
2.Tinglaydilar.
Tayanch bilimlarni
faollashtirish:
2.1.Mavzuga oid bilimlarni
yodga olish maqsadida
o’quvchilarga savollar
beradi.
Maqsad va vazifani
belgilanishi:
2.2.Mashg’ulotda ko’rib
chiqiladigan reja savollarini
e’lon qiladi.
1.Fanning maqsadi va
vazifalari.
2.Pulning zarurligi.
2.1.Savollarga javob
berishadi.
2.2. berilgan
ma’lumotlarni daftarlarida
qayd qilib borishadi.
2.4.Har bir savol
yakunidagi muhokamada
ishtirok etishadi.
2.5.Berilgan savollarga o’z
fikrlarini bayon etishadi.
8
2 – bosqich
Asosiy
(65 daqiqa)
3.Pulning mohiyat va
uning
xususiyatlari.
O’quvchilar bilimini
faollashtirish:
2.3.Mavzuga oid bilimlarni
esga solish maqsadida
o’quvchilar “Blits-so’rov”
usulida savol-javob o’tkazadi
Yangi o’quv materiali
bayoni:
2.4.Maruzani reja bo’yicha
tushuntiradi va har bir reja
savolining oxirida qisqa
muhokama asosida
umumlashtiruvchi fikr bayon
etiladi.
Jarayon slaydlarni namoyish
qilish bilan olib boriladi.
Yangi o’quv materialini
mustahkamlash :
2.5.Mashg’ulot davomida
o’quvchilarga savollar bilan
murojat etiladi va
“Klaster”usulidan foydalanib
barcha g’oyalarni doskaga
yozib boradi hamda
umumlashtiradi.
3 – bosqich
Yakuniy (10
daqiqa)
Mashg’ulot yakuni:
3.1. O’tilgan mavzu
yuzasidan yakuniy xulosa
chiqaliladi.
Uy vazifani berilishi:
3.2. Mavzu yuzasidan
mustaqil o’rganish uchun
savollar beriladi
Tinglaydilar, o’z fikrlarini
bayon etadilar.
Tinglaydilar va yozib
oladilar
9
1-Mavzu:
Pulning zarurligi.
Reja:
3. Pulning mohiyati va uning xususiyatlari.
Tayanch so’z va iboralar
, Pul, Iste’mol, kredit, bozor munosabatlari .
Bugungi kunda mamlakatimizda olib borilayotgan iqtisodiy islohatlarni
yanada chuqurlashtirish jarayonlari iqtisodiyotda bozor munosabatlarini qaror
toptirish, mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlangan davlatlar iqtisodiyoti darajasi
qatoriga chiqarish dolzarb omillardan bo’lgan pul, kredit va banklar tizimida ham
chuqur tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirishni taqozo qilmoqda.Pul va banklar
uzoq muddatli ijtimoiy rivojlanishning natijasi bo’lib, zamonaviy sivilizatsiyaning
muhim ajralmas qismi hisoblanadi. Ularning amal qilishi ijtimoiy maxsulotni
ishlab chiqarish,
taqsimlash, ayirboshlash va Iste’mol qilish jarayonlarining
uzluktsizligini ta’minlash imkonini beradi. Shu sababli, pul va banklarni alohida
fan sifatida o’rganish zaruriyati yuzaga pul va banklar fanining predmeti bo’lib
mikro va makro darajadagi pul, kredit va banklar bo’yicha munosabatlar, ularga
tegishli qonuniyatlar hisoblanadi.
Pul va banklar fanining maqsadi talabalarga pulning zarurligi, mohiyat,
pul nazariyalari va pul aylanmasi, kredit va kredit munosabatlari, banklar va bank
tizimi, valyutalarning xalqaro miqyosdagi harakatini tashkil qilish bo’yicha
chuqur nazariy va amaliy bilimlar berishdan iborat.
Pul va banklar fanining vazifasi pulning
kelib chiqishi va zarurligi, pulning
mohiyat va pul muomalasi qonunlari, pul aylanmasi va pul tizimi, kreditning
mohiyat va prinsiplari, kreditning
shakllari va turlari, bank tizimining mohiyat.
xalqaro valyuta munosabatlarini tashkil qilish va tartibga solish asoslari hususidagi
nazariy va amaliy bilimlarni o’rgatishdan iborat.
Pul va banklar fani fundamental, nazariy fanlarning biri bo’lib,
boshqa
iqtisodiy va mutaxassislik fanlarni chuqur o’rganishda asos bo’lib xizmat qiladi.
Bu fan orqali talabalar zamonaviy pul, kredit nazariyasi va banklar faoliyatini,
shuningdek, banklar tomonidan pul muomalasini boshqarishning nazariy asoslarini
va amaliy uslublarini o’rganadilar.
Har bir iqtisodiy kategoriyada amal qiluvchi hamda mamlakat
rivojlanishining asosiy dastaklaridan biri pul bo’lib,
xozirgi bozor munosabatlari
toboro chuqurlashib borayotgan sharoitida pulning mavqei va ahamiyati yanada
oshib boradi. Darhaqiqat, pul – “bozor tili”deb bekorga aytishmagan. Har bir
iqtisodiy axborot, tovarlar va xizmatlar bahosi, to’lovlar, daromadlar va xarajatlar,
moliyaviy talablar va majburiyatlar, iqtisodiy aloqalar makro va mikro darajalarda
1. Fanning maqsadi va vazifalari.
2. Pulning zarurligi.
10
faqat pulda ifoda qilinadi.
Har bir fanning shakllanishi fan predmeti shakllanishi bilan birgalikda, uning
ilmiy bilishu sullari qaror topishi bilan ham bog’liq. Har qanday fanni
o’rganishdagi usullar umumiy tavsifga ega, lekin har bir fan o’z predmetidan kelib
chiqib, o’zining ilmiy bilishu sullariga ega. Shuning uchun fanni o’rganishdagi
usullar umumiy va alohida usullarga bo’linadi.
xalqaro valyuta munosabatlarini tashkil qilish va tartibga solish asoslari xususidagi
nazariy va amaliy bilimlarni o’rgatishdan iborat.
―Pul va banklar fani fundamental, nazariy fanlarning biri bo’lib, boshqa
iqtisodiy va mutaxassislik fanlarni chuqur o’rganishda asos bo’lib xizmat qiladi.
Dars davomida talabalar zamonaviy pul, kredit nazariyasi va banklar faoliyatini,
shuningdek, banklar tomonidan pul muomalasini boshqarishning nazariy asoslarini
va amaliy uslublarini o’rganadilar.
Pul –
bu maxsus tovar, umumiy ekvivalent bo’lib, abstrakt mehnat
xarajatlarini o’zida aks ettiradi va tovar xo’jaligidagi ijtimoiy ishlab chiqarish
munosabatlarini ifodalaydi.
Bu ta’rif pulni quyidagi xususiyatlarini o’zida ifodalaydi:
1.
Pulning boshqa tovarlardan ajralib turuvchi maxsus tovarligi.
2.
Pul – bu umumiy ekvivalent – yagona tovar bo’lib qolgan tovarlar
qiymatini o’zida ifoda qilishi.
3.
Pulning ekvivalent sifatida tovarni
yaratishga ketgan mehnat va
boshqa xarajatlarni o’zida ifoda qilishi.
4.
Pulning har bir iqtisodiy tizimda, tovar ishlab chiqarishda
kishilar o’rtasidagi yuzaga keladigan iqtisodiy munosabatlarni ifoda qilishi
va boshqalar (pulda ifodalanuvchi xususiy mehnat ijtimoiy mehnat sifatida
namoyon bo’lishi).
5.Pulning muhim xususiyati shundaki, u ham boshqa tovarlar singari qiymatga va
iste’mol qiymatga ega bo’lishi bilan birga boshqa barcha tovarlarga
