vektorli grafikadir.  Rastrli grafika

4 
Rastr – bu nuqtalarning tartibli joylashuvidir.
Rasm 1.1 da elementlari to’g’ri to’rtburchakdan iborat bo’lgan rastr 
tasvirlangan. Bunday rastrlar to’g’ri burchakli rastrlar deyiladi. Asosan shu 
turdagi rastrlar ko’p uchraydi.
SHuningdek, boshqa geometrik shakllardagi rastrlar ham qo’llanilishi 
mumkin. Masalan: uchburchak, oltiburchak (rasm 1.2). Faqat ular quydagi 
talablarga javob berishi lozim:
− hamma geometrik shakllar bir xil bo’lishi kerak;
− geometrik shakllar tekislik yuzasini ochiq joy qoldirmasdan va bir-birini 
to’smasdan to’liq qoplashi lozim.
 
Rasm 1.1 To’g’ri to’rtburchakli rastr. 
 
Rastrli tasvirlar har bir katagi ranglangan katakli qog’ozni eslatadi. Piksel 
(inglizcha pixel – picture element) – rastrli tavirlarning asosiy elementi 
hisoblanib, tasvir aynan shu elementlardan tashkil topadi.
Rastrli grafikani tahrirlaganda biz piksellarni tahrirlaymiz, ya’ni ularning 
rangini o’zgartiramiz. Rastrli grafika asosan sifat sig’imi (razreshenie)ga bog’liq, 
chunki tasvirni ifodalovchi ma’lumot ma’lum bir o’lchamdagi to’rga bog’langan 
bo’ladi. Rastrli tasvir tahrirlanganda uning sifati o’zgarishi (odatda pasayishi), 
ya’ni tasvirni o’zini mas, balki u joylashgan to’rning o’lchamlari o’zgartirilib 
tasvirning aniqlik, tiniqlik darajasi o’zgartiriladi va fayl egallagan hajmi 
kamaytiriladi. Rastrli grafikani tasvirning sifat sig’imiga nisbatan past bo’lgan 
qurilma (printer)da chop ettirish rasm sifatini pasaytishiga olib keladi. Demak 

5 
rastrli grafikani chop etish qurilmasining sifat sig’imi tasvir sifat sig’imiga 
nisbatan yuqori bo’lishi tavsiya etiladi.
Rastrli grafikaning keng tarqalgan formatlari: *.tif, *.gif, *.jpg, *.png, 
*.bmp, *.pcx va b.
Afzalligi:

Rastr grafikasi real obrazlarni effektiv namoish eta oladi. Sifatli rastr 
tasvirlari foto surat darajasidagi yuqori aniqlikda real va haqqoniy aks 
ettirilishi mumkin.

Rastr tasvirlar chiqarish qurilmalari – asosan lazer printerlarida juda 
yaxshi chop etiladi. Ya’ni rastr grafikasining sifati chop etishda 
o’zgarmaydi.
Kamchiliklari:

Rastr tasvirlari saqlash qurilmalari (qattiq disk, SD-DVD, fleshka va 
h.) da ko’p joy egallaydi;

Rastr tasvirlarni tahrirlashda kompyuterning xotira resurslari – 
xususan tezkor xotirada ko’proq joy talab etiladi;

Rastr tasvirlarni tahrirlash mehnat talab va mashaqqatli;

Rastr tasvir masshtablashtirilganda tasvir sifati o’zgaradi.
Qo’llanish sohasi:

Elektron va poligrafik nashriyotlar, Web dizaynda;

Foto tasvirlarni tahrirlash va restavratsiya qilishda;

Badiiy grafika va skaner bilan ishlashda.

Download 1,39 Mb.