O‘ta ortiq vazndagi kishining ovqatlanishi




Download 4,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/76
Sana04.12.2023
Hajmi4,66 Mb.
#110808
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   76
Bog'liq
DARSLIK

5.3. O‘ta ortiq vazndagi kishining ovqatlanishi 
Semirishga qarshi kurashishda menyuni kaloriyasi bo‘yicha tavsiya berish juda 
qiyin. Buning uchun biz qat’iy individual yondashishimiz lozim, biroq bizning barchamiz 
shunday ham har-xilmiz! Biroq eng yaxshi umumiy maslahatlarni berish ortiqcha 
bo‘lmaydi. Shunday qilib, sizning ovqatlanish ratsioningizdagi kaloriya dastlab 1800 kkal 
kam bo‘lmasligi shart. Kaloriyani kamaytirishni shakar, shakarli va konditer 
mahsulotlarini, hayvon yog‘larini, nonni olib tashlash hisobiga erishish mumkin. Biroq ov 
qatlanish ratsionida oqsil moddasini normal miqdorini saqlab qolishga (70-80g) harakat 
qilish kerak, sabzavot va mevalarni miqdorini ko‘paytiriladi. Biroq ularda almashtirish 
jarayonini holati shunday o‘zgaradiki, ya’ni g‘amlab qo‘yilgan yog‘lar to‘ldirish va saqlash 
uchun uncha katta bo‘lmagan kaloriyani ortiqcha darajasiga etarli bo‘ladi. Ayrim hollarda 
kimningdir yuragini yog‘ bosibdi, nafas olishi qiyinlashibdi, degan gaplar qulog‘imizga 
chalinadi. Semiz odamning terlab, nafasi tiqilib zo‘rg‘a ketayotganiga ham tez-tez guvoh 
bo‘lamiz. Ma’lumotlarga ko‘ra, semiz odamlarda yurak ishemiya kasalligi ko‘p uchraydi. 
Bunday bemorlar ko‘pincha o‘rta va keksa yoshda, semirib ketgan, tomirlari 


74 
aterosklerozga uchragan va qon bosimi yuqori bo‘ladi. Semizlikda yog‘ to‘qimasi ayniqsa 
o‘ng qorincha va yurak uchida ko‘payib ketadi. Yurak mushak tolalari orasida ko‘plab 
yog‘ saqlovchi hujayralar ham paydo bo‘ladi. Miokardda bo‘lgan yog‘ zaxira deposi yurak 
umumiy og‘irligining 50-60 foizini tashkil qiladi. Bunday kompleks ta’sir etishni samarasi 
sezilarli darajada etarli bo‘lib, kundalik og‘irlikni yo‘qotish 300 gr yaqinni tashkil etishi 
mumkin va umumiy hayotiy faoliyatini oshiradi, kayfiyatini yaxshilanishi bilan kuzatiladi. 
Og‘irlikni normallashtirishda juda qat’iy bo‘lmagan parhezni saqlash kerak, og‘irlikni esa 
muntazam ravishda trenirovka yoki mashq qilish orqali ushlab turish mumkin. Kaloriya 
ratsionini etarli darajada ko‘proq pasaytirish yo‘llarini tavsiya qilish mumkin. Shunday 
qilib, ovqatlanish instituti olimlari parxez qilishda har xil darajadagi kaloriyani 
chegaralashni kaloriyasiz ovqatdan foydalanishga, xuddi shunday parxezni ta’sirini 
o‘rganishib shunday xulosaga kelishdi, kaloriyani narxi ratsiondagi kaloriyani 1200 kkal 
gacha pasaytirib borishi natijasida eng yaxshi samaradorlikka erishish mumkin. Ularning 
fikricha, bunday parxez eng ko‘proq fiziologik hisoblanadi va almashuv jarayoni holatini 
nazorat qilmasdan semizlikka qarshi kurashish uchun etarli darajada uzoq muddat 
belgilanadi. Bunda og‘irlikni pasayishi hodisasiga 2kg gacha boradi, shu bilan bir va qtda 
qonda shakar darajasini va bosh qa karbon suvlari ko‘rsatkichlari normaga kelishi 
kuzatiladi. Kaloriyalikka pasaytirishni ( qisqarishi) maksimal imkoniyati 600 kkal tashkil 
etishi mumkin. Biroq bunday parxezni bir oygacha vaqt davriga belgilanadi va iloji boricha 
statsionar sharoitida bo‘lish kerak. Shunday qilib 30 yoshdan 40 yoshgacha uni taxminan 
3%, 40 yoshdan 50 yoshgacha 6% ga, 50 yoshdan-60 yoshgacha 14% ga, 60 yoshdan 70 
yoshgacha 20% ga va 70 yoshdan 80 yoshgacha 30% ga kamaytirish mumkin. Yoshi 
kattalar uchun ovqat radioni 1200 kkal gacha pasaytirilganda yurak- qon tomir sistemlari, 
yoshni almashuvi va qon sistemasini buralib qolish funksiyasini yaxshilaydi. Shunday 
qilib, ularni ovqat radionida yetarli darajada vitaminlar, mikro elementlar va ballasit 
moddalari (kitgatna, niktin) ega bo‘lgan. 


75 

Download 4,66 Mb.
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   76




Download 4,66 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 O‘ta ortiq vazndagi kishining ovqatlanishi

Download 4,66 Mb.
Pdf ko'rish