«fashion- menejment va marketing»

Agar bayerga mahsulotni sotib olish vaqtida sezgi zarur bơlsa, merchandayzerga esa assortimentni sotilishini ta'minlab berish uchun tajriba kerak bơladi.

Bu mutaxassislar juda kơp va tez-tez muloqot qilishadi, chunki ular moliyaviy daromadlar uchun mas'ul hisoblanishadi. Demak, merchandayzerlar sotuvlar byudjet ramkalarini, tovar kategoriyalari va assortimentdagi liniyalar miqdorini belgilab berishadi. Ular bayerlarga mahsulotlarni xarid qilish tartibini taqdim qilishadi, ularda narxlar belgilangan (minimal, urta yoki yuqori) hamda ularning magazinlarda paydo bo’lish muddatlari ko’rsatilgan bo’ladi.

River Island kompaniyasining erkaklar aksessuarlari bo’yicha

Merchandayzeri Nik Atkinson ơz ishi haqida quyidagilarni bayon qiladi: «Men bayer va komandaning boshqa a'zolari bilan yonma-yon ơtiraman, magazinlarga mahsulotni taqsimlash bơlimining boshliği va merchandayzerning assistenti bilan hamkorlik qilaman. Tavakkalni minimumlashtirish, potentsialni maksimizatsiya qilish va assortiment balansini rejalashtirish mening vazifamga kiradi. Bizda mavsum davomida qancha foyda kơrish va necha foiz chegirma qilish imkoniyati xususida ma'lumotlar mavjud bơladi. Merchandayzer kompyuterda yaxshi ishlashni bilishi zarur, chunki uning faoliyati hisob-kitob bilan boğlik, u vaziya tni tinmay tahlil qilishi kerak. Uning eng muhim hussusiyati - u raqamlar bilan erkin muomala qila olishi va raqamlarda kerakli ma'lumotlarni kơra olishi zarur.

Bundan tashqari, dizayn, xarid va merchandayzing bơlimlari ơrtasidagi doimiy kommunikatsiya ham katta ahamiyatga ega».

Merchandayzerlar muhim majlislarda va xaridlar tsikli bilan boğlangan turli jarayonlarda asosiy rol o’ynaydi. Ular bayerlarga turli tijorat masalalarida konsultatsiyalar beradi, modellar ishlab chiqargan mamlakati, yetkazib beruvchisi, ishlab chiqarilgan vaqti, umuman, turli parametrlariga kơra farqlanishi mumkin. Ular shuning uchun assortimentning narxi haqida ham ma'lumot berib boradilar. Agar mahsulot rejalashtirilganidan past narxga ega bơlsa, ushbu assortimentning boshqa yuqori narxdagi tovarlari hisobiga kompensatsiya qilish mumkin. Buni narxlarni "mu'tadillashtirish" deyiladi. Bu vaziyat assortimentning ơrtacha narxlari rejalashtirilganidan past bơlgan yoki oshib ketgan vaziyatlarda kuzatish mumkin. Merchandayzerlar bayerlar va dastlabki yoki takroriy buyurtmalarni yetkazib beruvchilar bilan tez-tez muloqotda bơlishadi. Bu munosabatlar assortimentdagi har bir modelning omadga erishishida muhim axamiyatga ega. Ulgurji sotib oluvchilar mahsulotni ishlab chiqish bosqichining katta qismini nazorat qilishsa, merchandayzerlar esa estafetani ishlab chiqarish bosqichida qabul qilib olishadi. Bayerlar va merchandayzerlar mahsulot yetkazib beruvchilar bilan ham qơshma majlislar ơtkazishlari mumkin, bu juda kơp mamlakatlarda, hususan, Buyuk Britaniyada ham amalga oshirilmoqda.

Chakana savdo bilan shuğullanuvchi ayrim kompaniyalarda merchandayzing bơlimi ơrniga zahiralarni boshqarish komandasi ishlaydi. Bu komanda nisbatan kamroq vazifalarni bajaradi. Boshqa kompaniyalarda reteylerlarga joriy mavsum uchun yetkazib beriladigan mahsulot bilan bayerlar emas, balki merchandayzerlar shuğullanishadi. Merchandayzer, shuningdek, magazinlar personali bilan muloqot qilish, mahsulotlarni omborlarga joylashtirish, tovarlarni distributsiya qilish bilan ham shuğullanadi. Ayrim kompaniyalarda maxsus komandalar mavjud bơlib, ularning a'zolarini magazinlarga maxsulotlarni tarqatish bo’yicha menejerlar, optimizatorlar yoki merchandayzerlar, deb ham atashadi. Merchandayzer sotuvlarning borishini ham nazorat qiladi, u odatda, sotuvlar haqidagi xisobotni har haftada monitoring qiladi. Kơplab moda magazinlari elektron kontrol-kassa apparatlari sistemasi bilan jihozlangan bơlgani uchun ular barcha ma'lumotlarni zudlik bilan markaziy bazaga yetkazadilar.

Shuning uchun merchandayzerlar sotuvning har kungi hajmi haqida ma'lumotga ega bơlib boradilar. Merchandayzerlar qabul qilingan ma'lumotlar asosida ishlab chiqaruvchilardan yaxshi sotilayotgan mahsulotlarni takroriy sotib oladilar, yomon sotilayotgan mahsulotlarning esa narxini pasaytiradilar. Shu tariqa, merchandayzerlar bayerlar tomonidan shakllantirilgan va tanlangan tovarlar assortimentini magazinlarga ơz vaqtida va zaruriy miqdorda yetkazib berishga mas'ul bơladilar.


Nazorat savollari:

1.Merchandayzing tushunchasini ta'riflab bering.

2.Merchandayzing qanday maqsad va vazifalarni bajarishga hizmat qiladi?

3.Moda industriyasida butik tushunchasi tơğrisida fikrlaringiz?

4.Zamonaviy kompaniyalarda merchandayzing bơlimi qanday vazifalarni bajaradi?

5.Zamonaviy merchandayzer qaysi bilimlarga ega bơlishi kerak deb ơylaysiz?

1.Наталия Гузелевич.Фокусы мерчандайзинга.изд.Питер.2010.

2.Хелен Говорек. Закупки в сфере моды. Пер.с англ.Гревцов Паблишер. Минск.2009.

3.А. Пименов. Хочу- Вижу,изд. Омега,Москва.2010

Odamzod hayvonot dunyosiga juda yaqin hisoblanadi. Hayvonlarni

hid bilishi 3 kategoriyaga bơlinadi :

1)makrosmatiklar, 2)mikrosmatiklar,3)hidlarni umuman bilmaydigan hayvonlar (kitlar). Birinchi kategoriyaga-makrosmatiklarga sher, bơri, itlar va boshqa yirtqich hayvonlar kiradi.Masalan sherda 120mln.hid bilish hujayralari mavjud. Ikkinchi kategoriyaga-mikrosmatiklarga maymunlar va odamlar kiradi.Odamlarda faqatgina 6 mln. hid bilish hujayralari bor.Maymunlarning asosiy sezgi organi kơrish hisoblanadi, ular yashil rangli barglar orasidan mevalarni ajratib olish qobiliyatiga ega, mevalarni hidi ular uchun unchalik axamiyatga ega emas .Zamonaviy inson uchun hid bilish juda muhimdir . Eshitishni, kơrishni yơqotgan odam nogiron hisoblanadi .Hid bilishni yơqotgan odam ơzini nogiron deb hisoblamaydi.Lekin hid bilish hayotni sifatini belgilaydi. Ayollarga 15 sekund yetarli bơlarkan biron bir hidni sezish uchun, erkaklarda esa kơproq eshitish va boshqa sezgi organlari rivojlangan.

Hidlar umuman olganda yoqimli va yoqimsiz bơlishi mumkin. Shu asosiy ajratish insonlarga parfyumeriya mahsulotlarini tanlashda, odamlar orasida muloqot ơrnatishga yordam beradi. Agar hid yaxshi ijobiy ta'surotlar bilan boğliq bơlsa, yaxshi kayfiyatni keltiradi. Yomon, yoqimsiz narsalar va hodisalar bilan boğliq bơlsa depressiya holatini keltiradi . Masalan: haydovchiga benzin hidi mashinada yaxshi

yurishini eslatsa, musiqa konservatoriyasida benzin hidi odamlarga yoqmaydi. Shunday qilib hid bilish hodisalar bilan boğliqdir. Bu ma'lumotlarni merchandayzer yoki merchandayzingda hidlar bơyicha mutaxassis-aromamarketolog bilishi shart. Bundan tashqari hidlar «katta» va « kichik» hidlarga bơlinadi.

«Katta» hidlar uzoq masofadan seziladi va ommaviy tuyğular bilan boğliq bơladi.Masalan: bu hidlarga jalla quygandan keyingi azon va nam hidi, dengiz hidi, ekzotik tropic hidlar, shimoliy va janubiy shamol hidi kiradi.

«Kichik» hidlarga qisqa masofadan bilinadigan hidlar kiradi. Bu hidlarga yaqin insonlarning hidlari,bolalarining hidlari,intim hidlar kiradi. Har bir odamning intim hidi ,uni ơrab turgan 1metr kvadrat masofasida bơladi. Zamonaviy inson ơzini faqatgina kiyim orqali emas, balki hidlar(atir hidi,tamaki hidi va bosh... )orqali ham kơrsatadi.

Zamonaviy merchandayzing usullaridan biri bu savdo joylarida sun'iy hidlarni tarqatish hisoblanadi.Bunday hidlarni magazinlarda tarqatishdan maqsad, xaridorni uzoqrok vaqtga magazinda qoldirish va shuni oqibatida u kơproq tovar sotib olishiga imkoniyat yaratish. Agar xaridorga magazindagi hid yoqimli bơlsa, uning xotirasida “men bu yerda ơzimni yaxshi his qildim”degan fikr qoladi va xaridorni yana shu magazinga qaytib kelishiga sabab bơladi.Magazinda hid tarqatish kerak bơlgan 3 hil hudud mavjud:1)magazinga kirish zonasi,2)kiyinish zonasi,3)kassa apparati yonidagi zona.
2.Merchandayzingda musiqaning ơrni

Merchandayzingni xozirgi kunda san'at deb atashimiz ham mumkin.Chunki musiqaning merchandayzingda ơrni juda kattadir.Zamonaviy musiqada asosiy tushunchalardan- ovoz balandligi, ritm va temp hisoblanadi. Magazinda yangrayotgan musiqa xaridorni magazin ichiga kirishiga majbur etishi lozim va musiqaning asosiy maqsadi xaridorni tovar sotib olishiga yordam berishidir.

Lekin magazinga musiqa tanlashda ayrim jihatlarga e'tibor qaratish lozim. Juda baland ovozda va tez tempda yangrayotgan musiqa kơp mijozlarni asab sistemasiga salbiy ta'sir etib, ularni ơsha joydan ketishiga sabab bơlishi mumkin. Ơrta va sekin tempdagi musiqa mijozga yaxshi ta'sir kơrsatib, ularni kayfiyatini kơtaradi va magazinda uzoqrok vaqt bơlishiga yordam beradi. Bu variant ơzining imidjini saqlab qolishga intiladigan brendlarga juda yaxshi qơl keladi va shunday brendlar uchun mijozlarining yana magazinlarga qaytib kelishiga imkoniyat beradi. Katta supermarketlarda xaridorlar oqimi kơp bơladigan vaqtlarda tempi tezroq musiqa qơyiladi,chunki bunday musiqa xaridorlarni magazin ichida tezroq harakat qilishiga sabab bơladi. Musiqa xaridorning tempiga mos kelishi kerak,u xaridorni judayam tezlashtirishi ham yoki judayam sekinlashtirishi ham mumkin emas.

Musiqa uslubini tanlash ham juda muhimdir. Ayrim “lyuks”sinfiga mansub magazinlar kơproq klub musiqasini: dance, trans, chill out,lounge yoqtiradilar.

Mashhur brendlar ơz kollektsiyalarini namoyish qilganlarida ishlatilgan musiqalarini ơz magazinlariga kompakt disklarda sotish uchun mơljallangan kollektsiyalar bilan birga boradilar.

Brend siyosatiga mos kelishi va brend imidjini saqlashi uchun musiqa quyidagilarga javob berishi kerak:

1.Agar savdo markasi fashion yơnalishida ish yuritsa unda musiqa ham fashion uslubida bơlishi lozim.

2.Har bir kollektsiya biron bir mavzuga bağishlanadi, shuning uchun musiqa ham shu mavzuga mos kelishi kerak.

3.Mijoz nimani kơrsa, shunga mos musiqani eshitishi lozim. Musiqa magazin uslubiga va intereriga mos kelishi kerak.
3.Yoruğlik, chiroqlar merchandayzing vositasi.

Yoruğlik dizayner qơlidagi kuchli qurol hisoblanadi.U faqatgina magazinni dizaynini ơzgartirib qolmay,balki tovarni ham kơrinishini ơzgartiradi.Shuning uchun magazin dizaynini loyihalashtirganda albatta yoruğlik dizaynini unutmaslik kerak, chunki yoruğlik inson kayfiyatini ơzgarib turishiga sabab bơladi. Yoruğlikni inson psixologiyasiga ta'siri kuchli hisoblanadi, yoruğlik kam bơlsa qoronğu xonada inson ơzini yaxshi his qilmasligi mumkin va kayfiyati tushib ketishi mumkin.

Merchandayzingda yoruğlikni tơğri tanlash,uni joylarda tơğri taqsimlash kerak. Agar magazinda chiroqlar tơğri joylashtirilsa bu magazinning faqat ơziga hos uslubini paydo bơlishiga, xaridorlarni magazinga jalb qilishga va ularni xarakatiga ta'sir kơrsatadi. Magazin ichidagi joylashtirilgan chiroqlar xaridorlarga harakat qilish yơlini yaratib turadi, chunki xaridorlar yoruğlik tomon harakat qilishadi.

Zamonaviy texnika rivojlanish asrimizda chiroqlarni turli dizaynda va turli ranglarda ishlab chiqarilishi merchandayzingda eng qulay vosita hisoblanadi. Magazin vitrinasidan boshlab magazindagi tovarlarni joylashtirishda ham chiroqlarni qanday joylashtirilganligi iste'molchilarni e'tiborini tortishiga ahamiyati katta. Magazinda kiyim, oyoq kiyimlarni va akssesuarlarni joylashtirishda chiroqlarni ayrim modellarga kơproq yơnaltirilsa ham ơziga hos noyoblik hissi paydo bơladi.Shuning uchun yoruğlik va chiroqlar merchandayzingni eng kerakli vositasi hisoblanadi.

1.Hid bilish kategoriyalari bơyicha odamzod qaysi biriga kiradi?

2.Hidlarning merchandayzingda qanday ta'siri bor?

3.Magazinda qaysi zonalarda hidlarni tarqatish lozim deb ơylaysiz?

4.Musiqaning inson psixologiyasiga ta'siri qanday?

5.Merchandayzingda qanday musiqalardan foydalanish mumkin deb hisoblaysiz?

6.Yoruğlikning merchandayzingda tutgan ơrni qanday?

Foydalanadigan adabiyotlar:

1.Наталия Гузелевич.Фокусы мерчандайзинга.изд.Питер.2010.

2.Хелен Говорек. Закупки в сфере моды. Пер.с англ.Гревцов Паблишер. Минск.2009.

3.А. Пименов. Хочу- Вижу,изд. Омега,Москва.2010.

Bizning axborot kompyuter asrida kơp hollarda kompyu ter insonga emas, balki inson kompyuterga hizmat qilmoqda. Inson ơzi yaratgan nomoddiy ne'mat- Internetga borgan sayin chuqur va juda chuqur kirib bormoqda. Moda dunyosida ham shunday: iste'molchilar ơzi yaratgan nomoddiy ne'mat brendga hizmat qilmoqda, iste'molchilar brendlarni reklama qiluvchiga aylanmoqda. Bozor mahalliy yarmarka bơladimi, mamlakat yoki butun dunyo miqyosida bơladimi bozor qonuni barchasiga bir hildir. Qaysi savdogar ơz tovarini chiroyliroq kơrsata olsa u epchilroq, demak omadliroq hisoblanadi. Eng muhimi, savdogarmi yoki kơp mingli jamoaga ega bơlgan xalqaro xoldingmi ơz tovariga qiziqtirishi va tovar atrofida katta shov-shuv yaratishi kerak. Buning uchun bozorda bir oz psixolog bơlish lozim, shuning uchun mutanosib psixologiyani moda industriyasiga ishlashga majbur qilish kerak. Bizga ma'lumki, moda industriyasining rivojlanishiga, undagi tovarlarni xaridorlarga taqdim qilishda- merchandayzingda psixologiyaning ơrni katta. Chunki magazinlarga kelgan xaridorlarga psixologik ta'sir etish yơllari bilan xaridorni tovarga qiziqtirish va uni tovarni sotib olishiga yordam berish kerak. Shuning uchun merchandayzerlarga psixologiyani yaxshi bilishlari ahamiyati juda kattadir. Eng birinchi navbatda merchandayzer va magazin personali, xaridorlarni ơziga xos psixologik turlarga bơlinishini ơrganishi va ularga shunga qarab muomila qilishni bilishi kerak.

Kiyim bu uning egasini falsafasini kơrinishi. Albatta har bir inson shaxs sifatida bir hil emas. Shunday bơlsada ba'zi shaxslar bir- biriga qandaydir ơxshash bơlishi, ba'zilar ơxshamasligi mumkin. Ayrim insonlar shaxs hisoblansa, boshqalari taqlid qiluvchi bơlishi mumkin va shunga ơxshash.”Shunga ơxshash”ibora shaxsni psixoturlarga(shaxsiy tavsifnoma) bơlinishini kơzda tutadi.Amerika kompaniyasi Younge Rubicam ni yaqinda ơtkazgan tadqiqoti natijasida iste'molchilarni kơproq tovar sifati va ishonchliligi emas, balki tovar brendini qanday hayotiy qadriyatni tarğibot etayotgani qiziqtiradi. Shunday qilib aytish mumkinki, ijtimoiy demografik va psixografik tovarnomalar ơrtasidagi uzilish katta tezlikda oshib borishi davom etmoqda.

(individual) tavsifnomasini hisoblash metodidir (shu jumladan brendlarni shakllantirish va oldinga harakatlantirish maqsadida foydalaniladi.)

Psixografiya uchta asosiy tarkibiy (ơzgaruvchan) qismga bơlinadi.

1)Tovar atributikasini qabul qilish.

2)Hayot shaklini aks ettirish (pul ishlatishi; bơsh vaqtidan foydalanishi; mehnat faoliyati turi; ơzini tutish holatlari va boshqalar.)

3)Insonni shaxs sifatida ichki dunyosini aks ettirish (dunyoqarash; ma'naviy va moddiy qadriyatlar tizimi; ơzini tutish me'yorlari; motivlar munosabatlari).

Psixografiya asosi- marketolog va ohir oqibatda, merchandayzing amaliy instrumentari sini barcha majmuasini aniqlab beruvchi iste'molchining xatti xarakati modelini ratish bơlib qolmoqda. Iste'molchi xatti harakati modelini kơzga kơringan klassifikatsiya tizimi SRI INTERNATIONAL kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan VALS(Valuesand life style-“qadriyat va hayot shakli “) hisoblanadi. U iste'mol ierarxiyasi va ijtimoiy xarakteri konseptsiya siga asoslangan; Michigan Universiteti savolnoma markaziy tomonidan ishlab chiqilgan LOV(List of values-“qadriyatlar rơyxati”).

3.Iste'molchilarning psixoturlari.

Kiyim tanlash murakkab va kơp bosqichli jarayondir. Xatto standart mezon “ma'qul yoki ma'qul emas” - insonni qadi- qomatiga kostyumni bichimini mosligi, kostyumni tashkil qilgan ranglarni inson yuzi, kơzi va sochlarining rangiga mos kelishi emas, balki kiyimni inson ơzi tơğrisidagi tasavvuriga mos kelishini bildiradi.

“ Shaxsni hayotiy qadriyatlari tuzilmasi” metodikasini ishlab chiqish jarayonida iste'molchilarning 6ta psixoturlarga ajratildi:

1)”kar’erachilar”;

2)”intelligentlar”

3)”gedonistlar”

4)”mustaqillar”

5)”tahlidchilar”

6)”meyyorchilar”
“Kar’erachilar”

“Karerachilar” uchun kiyimni asosiy funktsiyasi - bu ularning ijtimoiy ahvolini ommaga ma'lum qilishdir. Yuqori nufuzini kơrsatish uchun, bunday odamlar kiyim tanlashga juda jiddiy e'tibor bilan yondashadilar. Bunday psixotur toifasidagilarga namoyishkorona hatti harakatlar xosdir. Kiyim tanlashda ular uchun eng asosiy sơz bu “nufuzli “ brend nomi, bir qarashda bilinadigan , atrofdagilarga, ortiqcha tushuntirishlarsiz, ma'lum bơlgan kiyimni qaysi savdo markasiga tegishli ekanligi katta ahamiyatga ega. ”Karerachilar” magazinga tashrifida ularni ijtimoiy nufuzini ta'kidlashini his etishlari lozim, shu sababdan yetarlicha yoqimtoy bơlmagan hodim, magazindagi sifatsiz reklama, tashrif buyurgan atrofdagi shaxslar kontingent toifasi ularni shu magazinga kirmaslikka chorlashi mumkin.Magazindagi hodimlar bunday toifa haridorlar bilan judda htiet muomila qilishlari lozim.Ularga faqatgina nomi mashhur brendlarni tovarlarini kơrsatishlari lozim.Bu psixoturdagi odamlarga magazin sotuvchilari 'tibor berib, ularni barcha hoxishlarini vaqtida bajarishlari lozim. Aks holda bunday xaridorlar boshqa shu magazinga qaytib kelmasligi mumkin.

“Intelligentlar”

Ushbu toifaga mansub iste'molchilar fikricha kiyim qullay va sifatli bơlishi kerak. Shuningdek kiyim qaysi funktsiyani bajarishiga qarab shu vaqtga mos kelishi lozim.

“Intelligentlar”ơziga ortiqcha e'tibor qaratmaydigan, noqulaylik olib kelmaydigan va soğliqlariga salbiy ta'sir etmaydigan kiyimlarni tanlashni ma'qul kơradilar. Juda erqin ranglardagi kiyimlarni tanlashni yomon kơradilar, chunki ular kơchada odamlar orasida ajralib turishni, hammaning e'tiborida bơlishni yoqtirmaydilar. Ular kamtarin, ơta bosiq rangdagi kiyimlarni sotib olishadi. Bu psixotur uchun kiyim markasi katta ahamiyatga ega emas, balki uning sifati va qulayligi muhimdir.

“Intelligentlar”ni magazinga borishi ular uchun juda muhimdir, chunki ular faqatgina xarid qilish uchun emas, balki yangi informatsiyalarni olib dunyoqarashini oshirish uchun. Magazin hodimlari bunday xaridorlarga hushmuomila bơlib, ularga yangi kollektsiyalar aks ettirilgan jurnallar va kataloglarni kơrsatishlari maqsadga muvofiqdir. Agar magazin hodimlari ularni qiziqtirgan savollariga yetarlicha javob bera olmasalar, ular magazinga yana qaytib kelmasliklari mumkin.

“Gedonistlar”

“Gedonistlar”uchun kiyim tanlash kayfiyatini kơtarish demakdir. Bunday psixoturga mansub odamlar hammaning diqqat markazida bơlishni istaydilar, shu sababli eng sơngi modadagi kiyimlarni kiyishni xoxlaydilar. ”Gedonistlar” magazinlarni aylanishni yoqtiradilar va ularga uchragan buyumni kayfiyatlarini kơtarish maqsadida xarid qilishlari mumkin. Ular ơzlarining tashqi qiyofalariga katta e'tibor berishadi, modani diqqat bilan kuzatishadi, nafaqat bugungi, balki ertangi moda tendentsiyalariga mos keladigan kiyimlarni kiyishga harakat qilishadi. ”Gedonistlar” mashhur brendlarni mahsulotlarini eksklyuziv modellarini, rangi kơzga tashlanadigan va hammani e'tiborini ơziga tortadigan

byuyumlarni sotib oladilar. Bunday odamlar jamiyatda yangi modani tarğib qiluvchilar hisoblanadi. Ularga shijoatli xatti harakat xos bơlib, xarid qilishni kơp hollarda “kơrdim- hohladim” printsipi asosida amalga oshirishadi. ”Gedonistlar” uchun xarid qilish holati ơzini rohatlanishi uchun bir bahona, shuning uchun magazinga tashrif - bu bayramdir. Aynan shunday xaridorlar uchun ham merchandayzingni roli kattadir, chunki magazin tashqi dizayni, magazin intererining dizayni, tovarlarni joylashtirilganligi va boshqa merchandayzing vositalarining roli juda muhimdir. Magazin hodimlari bunday toifa xaridorlarga ularni talablarini inobatga olgan holda ularga yangicha modellarni kơrsatib, ularda salbiy hissiyotlarni keltirib chiqarmasliklari kerak.

“Mustaqillar”

“Mustaqillar”tanlovi ularni shaxsiy xususiyatlaridan kelib chiqib, shu muddatda ular uchun dolzarb bơlgan ğoyani ifodalashga hizmat qiladi.Ular uchun shaxsi tlarini faqat ơziga xosligi va hech kimda qaytarilmasligi juda muhimdir.Lekin “gedonistlar”dan farqli ularoq ularni atrofdagilar fikri, tan olishi qiziqtirmaydi.”Mustaqillar”ni harid qilishdan asosiy maqsadi ularni shaxsiy xususiyatlarini aks ettirib turuvchi “ơz” buyumlariga ega bơlishdir. Kiyim tanlashda ham ular faqatgina ơz qarorlari asosida, hech kimda yơq kiyimlarni xarid qilishni yoqtiradilar. Ushbu psixotur vakillari xatti harakatini oldindan bilib bơlmaydi, chunki ular uchun xaridni amalga oshirishda eng muhimi ularni tanloviga hech kimni ta'sir etmagani, uni ơzlari mustaqil amalga oshirgani tơğrisidagi hissiyot tushunchasidir .Chunki kiyim bunday psixoturdagi odamlar uchun birinchi navbatda, ơzini namoyon etish usuli hisoblanadi va modadagi buyum egasini shaxsini kơrsatib turish vositasidir. Magazin xodimlari bunday xaridorlarga ehtiyotkorona muomila qilishlari kerak , chunki agar ular biror kiyimni tanlaganida magazin hodimini fikrini eshitib qolsalar darhol bu xariddan voz kechishlari mumkin. ”Mustaqillar” e'tiborini kam uchraydigan noyob modellarga qaratadilar, agar shu modelni biror kimsada kơrib qolsalar ushbu magazinga boshqa qaytib kelmaydilar. Ularni mahsulotlarni ishlab chiqargan brendlari ham hardoim ham qiziqtiravermaydi. Asosiysi bu mahsulotni boshqa hech kimda yơqligi.

“Taqlidchilar”

Ushbu psixotur vakillari “kumir” lariga yoki atrofidagi kimsalarga taqlid qilib yashaydilar. Huddi shu kimsalar reklama va modaning asosiy qurbonlari hisoblanishadi. Kiyim tanlashda ularning ơz fikrlariga ishonchlari yơq va bu tanlovni ular uchun yuqori hurmatga ega bơlgan biror dugonasi, qơshnisi, eri yoki xotiniga qơyib beradilar. Ular yakka tartibda xarid qilmaslikka harakat qiladilar, chunki ularni tanlovi tơğri ekanligi baholanishi kerak. ”Taqlidchilar”shunday magazinlarni tanlashga harakat qilishadiki ular uchun namuna bơlgan odamlar boradiganlarini . Bunday xaridorlarga psixologik ta'sir ơtkazish juda yaxshi samara beradi va bu magazin xodimlariga qơl keladi. ”Taqlidchilar” magazinlarga kơproq elğiz bormaydilar, ularga sotuvchilarni fikri bergan maslahatlari juda muhimdir. Shuning bunday odamlarga magazin xodimlari ahamiyat berishlari va ơz maslahatlarini berishlari kerak. Ular kơproq urf bơlgan brendlarni mahsulotlarini sotib olishni yoqtiradilar.

“Meyyorchilar”

Bu psixoturga mansub odamlar ơta tejamkor,ơz harajatlarini puxta rejalashtiruvchi hisoblanadi. Har qanday pul harajatlari ular uchun asoslangan bơlishi shart. Shuning uchun ular kiyimni faqat qulayligi va ơz funktsiyasini bajarishiga qarab xarid qilishadi. Kiyimning brendi va markasi ular uchun ahamiyatga ega emas, shuning uchun kiyim tanlashda ular kơpchilik qabul qilgan meyyorlarga amal qilishadi. ”Meyyorchilar” yangi brendlarga qiziqishmaydi va ularni mahsulotlariga ishonchlilik nuqtai nazaridan qarashadi. Magazinga tashrif buyurganlarida bunday xaridorlar faqatgina ơzlari ơrgangan va pullariga munosib sifatga ega bơlgan mahsulotlarni sotib olishadi.

Ularga reklamani ham ta'siri kam.

Magazin xodimlariga qơyiladigan talablar, har bir xaridorga ơziga xos psixoturiga qarab muomila qilishni taqozo etadi. Shundagina merchandayzing ơz vazifasini bajarishi mumkin bơladi, chunki uning asosiy vazifasi magazinga yangi xaridorlarni jalb qilish va eskilarini ushlab turishdan iborat.