Marketingda taktik rejalashtirishning roli va o„rni

98 
Marketingni operativ rejalashtirishning mezoni bo‗lib qisqa muddatlilik 
hisoblanadi. Taktik rejalarda umumiy sotish rejasi, har bir tovar guruhi bo‗yicha 
ta‘minot va sotish rejasi, daromadlar rejasi, xarajatlar rejasi, foyda rejasi, savdo 
uchun zarur jihozlar, asbob-uskunalar bilan ta‘minlanish rejasi, bozorning hozirgi 
holatiga baho berish, korxona imkoniyatlari va xavf-xatarlari ifodalanadi. 
5.2- rasm. Marketingni rejalashtirish jarayonining tuzilishi 
Taktik rejalarda o‗tgan yildagi ko‗rsatkichlardan, jumladan korxonaning tovar 
aylanmasi ko‗rsatkichidan o‗sish, ustunlikka ega bo‗lish mo‗ljallansa, bu o‗sishga 
imkon beruvchi vositalar (xususan, sotishni rag‗batlantirish, reklama va boshqalar) 
ham keltiriladi. Bozordagi sotiladigan tovarlar xaridori, asosiy segmenti, 
iste‘molchilarning zarurati, raqobatchilar va tovar taqsimoti yo‗llari ko‗rsatib 
beriladi. 
Ayniqsa korxonani faoliyat davomida kutayotgan xavf-xatarini bilish, 
imkoniyatlarini aniqlash muhimdir. Korxona rahbariyati bularni doim diqqat 
markazida saqlashi va xavf xatarning salbiy ta‘siri oldini olish choralarini izlashi 
kerak. 
Tovarni sotish imkoniyatlarida avvalo korxonaning bozordagi tovari ulushi, 
raqobatchilar o‗rtasidagi mavqei hisobga olinadi. Agar korxona tovarining sotilish 
hajmi oshayotgan bo‗lsa, bu yoki umumiy iqtisodiy holatning yaxshilanishi 
hisobiga (bunda barcha firmalar aylanmasi oshadi) yoki raqobatchilariga nisbatan 
korxona faoliyatining takomillashgani hisobiga bo‗lishi mumkin. Rahbariyat 
korxonaning bozordagi ulushi o‗zgarishini muntazam ravishda nazorat qilib borishi 
Holat(situasiya) 
tahlili 
SWOT - tahlil 
Taklif 
Marketing 
maqsadlari va 
strategiyalari 
Ko'zda 
tutilayotgan 
natijalarni 
baholash 
Muqobil 
(alternativ) terma 
rejalar 
Reja - dastur 
Baholash, nazorat 
qilish 

99 
kerak. Agar bu ulush oshib borsa, korxonaning raqobat qobiliyati kuchayganini 
bildiradi, va aksincha. 
Korxona rahbariyati, menejeri mijozlar munosabatiga, ularning o‗zgaruvchan 
ehtiyojiga ehtiyotkorlik bilan qarashi, ularni yo‗qotmaslikka yo‗naltirilgan 
tadbirlar ishlab chiqishi va hayotga tatbiq etish yo‗llarini belgilashi kerak. Bu 
boradagi axborotlar mijozlarning imkoniyati yoki takliflari orqali fikrlari yoki 
maxsus to‗latiladigan so‗rovnomalar yordamida to‗planadi. 
Bozor 
talabi 
asosidagi 
joriy 
ko‗rsatkichlar 
mo‗ljallangan 
reja 
ko‗rsatkichlaridan keskin farq qila boshlasa, mo‗ljallangan rejaga tuzatishlar 
kiritiladi. 

Download 3,14 Mb.