Chizmachiligi pedagogik innovatsiyalar, professional

28 
 
“CHIZMACHILIK” so‘ziga klaster 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Chizmachilik
FORMAT
SHRIFT
QALAM 
TURLARI
CHIZMACHILIK 
ASBOBLARI
GEOMETRIK
YASASHLAR
DETALLAR 
KO'RINISHlari
TUTASHMALAR
ASOSIY 
YOZUV
CHIZIQ 
TURLARI
MASSHTAB

29 
 
 
TAYANCH IBORALAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
• CHIZMACHILIK ASBOBLARI 
• QOG‘OZ 
• QALAM 
• O‘CHIRGICH 
• TRANSPORTIR 
• SIRKUL 
• CHIZG‘ICH (Lineyka) 
• Chizmachilik 
• FORMAT 
• SHRIFT 
• QALAM TURLARI 
• CHIZMACHILIK ASBOBLARI 
• GEOMETRIK YASASHLAR 
• DETALLARNING KO‘RINISHI 
• TUTASHMALAR 
• ASOSIY YOZUV(Burchak shtampi) 
• CHIZIQ TURLARI 
• MASSHTAB 
 

30 
 
“CHIZMACHILIK ASBOBLARI” KALIT SO‘ZIGA KLASTER 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
CHIZMACHILIK 
ASBOBLARI
QOG'OZ
QALAM
O'CHIRGICH
TRANSPORTIR
SIRKUL
CHIZG'ICH 
(Lineyka)

31 
CHIZMACHILIK 
ASBOBLARI
O‘quvchilar uchun topshiriq: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

32 
 
 
Mavzu bo‘yicha bilimlarni mustaxkamlash uchun 
Blits-so‘rov savollari? 
 
 
1.
 CHIZMACHILIK ASBOBLARI VA BUYUMLARINI SANAB BERING
,
 ULAR QANDAY VAZIFA 
BAJARADI
? 
2.
 
F
ORMAT NIMA 
? 
3.
 FORMATLAR BELGISI VA O
‘
LCHAMLARI QANDAY
? 
4.
 
C
HIZIQ TURLARI SANAB BERING
? 
5.
 SHTRIX CHIZIQ QANDAY CHIZIQ
? 
6.
 INGICHKA TUTASH CHIZIQ VA ASOSIY CHIZIQNING FARQI NIMADA
?
 
 
7.
 
M
ASSHTABLAR NIMA VA ULAR NECHTA TURGA BO
‘
LINADI
?? 
8.
HAQIQIY KATTALIK MASSHTABI QANDAY
? 
9.
KICHRAYTIRISH MASHTABI BELGILANISHINI KO
‘
RSATING
? 
10.
 KATTALASHTIRISH MASHTABI BELGILANISHI QANDAY
? 
11.
 QANDAY CHIZG
‘
ICH TURLARINI BILASIZ
? 
12.
 TRANSPORTIR QANDAY VAZIFA BAJARADI
? 
13.
 QALAM TURLARINI SANAB BERING
? 
14.
 TM VA M QANDAY QALAM
? 
15.
 CHIZMA CHIZISHDA ASOSIY QAYSI QALAMDAN FOYDALANILADI
? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

33 
Nazariy o‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi 
№ 2-mavzu: Geometrik yasashlar. Lekalo egri chiziqlari va tutashmalar. 
Chizmalarga standart bo‘yicha o‘lcham qo‘yish 
O‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi modeli 
 
Vaqt :80 daqiqa 
Ta’lim oluvchilar soni 
O‘quv mashg‘uloti shakli va turi
amaliy 
O‘quv mashg‘uloti rejasi
1. Geometrik yasashlar 
2. Lekalo egri chiziqlarI. Ellips 
3.Tutashmalar haqida ma’lumot. Aylanaga 
urinmalar o‘tirish 
4.Chizmalarga standart bo‘yicha o‘lcham 
qo‘yish 
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Geometrik yasashlar to‘g‘risidagi bilimlarni 
shakllantirish. 
O‘qitish natijasi
Ushbu mavzuni o‘zlashtirish natijasida 
o‘quvchida shakllanadigan asosiy bilim 
ko‘nikma yoki kompetensiyalar. 
Pedogogik vazifalar
1.Geometrik yasashlar.
2.Lekalo 
egri 
chiziqlarI. 
Ellipsni 
tasnifini berish.
3.Tutashmalar 
haqida 
ma’lumot. 
Aylanaga 
urinmalar 
o‘tirishni 
tushuntirish.
4.Chizmalarga 
standart 
bo‘yicha 
o‘lcham qo‘yishni ochib berish
O‘quv faoliyat natijalari:
1. Geometrik yasashlarni ko‘rsatadilar. 
2.Lekalo 
egri 
chiziqlari. 
Ellipsni 
tasniflaydilar. 
3. Tutashmalar haqida ma’lumot. Aylanaga 
urinmalar o‘tirishni aytib beradilar. 
4. Chizmalarga standart bo‘yicha o‘lcham 
qo‘yishni tartibli ravishda izoxlab beradilar. 
O‘qitish metodlari 
tushuntirish 
O‘qitish vositalar
Matnlar, 
yozuv 
taxtasi, 
asboblar,
ko‘rgazmali 
qurollar. 
chizmalar 
va 
boshqalar. 
O‘quv faoliyatini tashkil etish 
guruxli 
O‘qitish sharoiti. 
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan 
guruhlarda ishlashga mo‘ljallangan xona 
Qayta aloqaning usul va vositalari 
Teskor so‘rov, test, savol–javob, chizmada 
bajarilgan o‘quv topshiriqlarni baxolash. 
 
 
 
 
 
 
 

34 
O‘quv mashg‘ulotining texnologik xaritasi 
Ish bosqichlari
va vaqti 
Faoliyat mazmuni 
Ta’lim oluvchi 
O‘qituvchi 
1-O‘quv 
mashgulotiga 
kirish(5daqiqa) 
Tashkiliy qism :.O‘quvchilarni mashg‘ulotga 
tayyorgarligi va davomatini tekshiradi. 
Mashg‘ulotga 
tayyorlanadilar. 
2-
bosqich.Asosiy
(65 daqiqa) 
Tayanch bilimlarni faollashtirish: 
1.Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi hamda 
o‘tilgan mavzu bo‘yicha o‘quvchilarga savollar 
beradi, ularni baholaydi.
Maqsad va vazifani belgilanishi: 
2.Mashg‘ulotning nomi, rejasi, maqsadi va 
o‘qitish natijalar bilan tanishtiradi. 
3.Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan 
tanishtiradi. 
4.O‘quv mashg‘ulotida o‘quv ishlarini baholash 
mezoni va ko‘rsatkichlari bilan tanishtiradi. 
5.Tezkor-so‘rov, savol-javob, aqliy hujum, 
pinbord, o‘ylang va juftlikda fikr almashing 
bilimlarni faollashtirish. 
Yangi o‘quv material bayoni:
6.Nazariy mashg‘ulotning rejasi va tuzilishiga 
muvofiq o‘qitishni tashkil etish bo‘yicha 
harakatlar tartibini bayon etadi.
7.Slaydlarni Power Point tartibida namoyish 
etadi 
Yangi o‘quv materiallarini mustahkamlash 
8.Mustahkamlash uchun savollar beradi.
9.Kichik guruhlarga bo‘ladi, kichik guruhda 
ishlash qoidasi bilan tanishtiradi, har bir 
guruhga topshiriq beradi.
10.Guruhlarda ishlarni boshlashga ruhsat beradi. 
11.Vaqt tugaganini ma’lum qiladi, 
12.Guruhlar ishini o‘zaro baholashni o‘tkazadi. 
Uy 
vazifasini 
taqdim 
etadilar, 
savollarga 
javob 
beradilar.-mavzu 
nomi va rejasini 
yozib 
oladilar. 
Diqqat 
qiladilar. 
Savollarga 
javob 
beradilar. 
Yozib 
oladilar. 
Topshiriqlarni 
bajaradilar. Kichik 
guruhlarga 
bo‘linadilar. 
Har 
bir 
guruh 
o‘z 
topshiriq varaqlari 
bo‘yicha faoliyatni 
boshlaydi. Har bir 
guruh 
sardorlari 
chiqib o‘z ishlarini 
taqdim 
qiladilar. 
Berilgan 
qo‘shimcha 
savollarga 
javob 
beradilar. 
Guruh 
ishlarini 
o‘zaro 
baholaydilar.
3-bosqich
Yakuniy 
(10 daqiqa) 
Mashg‘ulot yakuni: 
3. Faol ishtirok etgan o‘quvchilarni javoblarini 
izoxlab baxolaydi va rag‘batlantiradi. 
4. Kelgusi mashg‘ulotga vazifa va uni bajarish 
yuzasidan yo‘riqnoma beradi. 
Baholari bilan 
tanishadilar . 
Topshiriqni yozib 
oladilar. 
 
 
 
 
 

35 
№ 2-mavzu: Geometrik yasashlar. Lekalo egri chiziqlari va tutashmalar. 
Chizmalarga standart bo‘yicha o‘lcham qo‘yish 
 
Reja: 
 
1. Geometrik yasashlar 
2. Lekalo egri chiziqlari. Ellips 
3. Tutashmalar haqida ma’lumot. Aylanaga urinmalar o‘tirish 
 4. Chizmalarga standart bo‘yicha o‘lcham qo‘yish 
 
Lekalo egri chiziqlari. T U T A SH M A L A R 
 
CHizma chizishda ko‘pincha bir chizig‘ni ikkinchi chiziqqa ravon qo‘shilishga to‘g‘ri 
keladi, buni tutashma deyiladi. Tutashma chiziqlari, asosan, aylana yoylari va to‘g‘ri 
chiziqlardan iborat bo‘ladi. Tutashmalarni aylana yoylari yordamida chizish to‘gri 
chiziqning aylanaga va aylanalarning o‘zaro urinish hususiyatlariga asoslangan. 
Tutashmani chizish uchun uning radiusi 6erilgan bo‘lishи zarur. Agar tutashmani radiusi 
berilmagan bo‘lsa, u holda to‘tashmani chizish paytida aniklashga to‘g‘ri keladi. 
Tutashma chizishning ma lum tartib qoyidalari bor. Bunda birinchi galda tutashmaning 
markazi, boshlanish va ohirgi nuqtalari, yani tutashish nuqtasi aniqlanadi. So‘ngra 
tutashmaning o‘zi o‘tkaziladi. Tutashma o‘zaro tutashuvchi chiziqlarning har ikkisiga 
tashqi yoki ichki tomondan urinish yohud bittasiga ichki ikkinchisiga esa tashqi 
tomondan urinishi mumkin.
8-rasm. AB to‘g‘ri chizik bilan aylanani tutashtirilsin. Bu chizmani bajarishda to‘gri chiziq AB 
ni aylana o‘qiga perpendikulyar bulgani uchun tutashish nuqtasi huddi shu o‘qda bo‘ladi

Download 11,26 Mb.