Avtomatik himoya vositalarini tanlash

116 
6.
Bir necha elektr priyomniklardan iborat elektr liniyasini himoyasi uchun 
avtomatik vыklyuchatallarni tanlashda vыklyuchatelning va rastsepitelning 
nominal toki bir vaqtda qo‘shiladigan elektr priyomniklarning nominal 
toklari yig‘indisiga teng yoki undan katta bo‘lishi kerak.Bu holda 
elektromagnitli rastsepitelning otsechka toki quyidagicha ifodalanadi:, bu 
yerda 
.
.
.
.
,
нб
н
нб
пус
I
I
mos ravishda nisbatan quvvati kattaroq bo‘lgan elektr 
priyomnigining puskavoy va nominal toklari. 
Qisqa tutatishdan himoya vositasi sifatida predoxranitellarni tanlashda 
quyidagilarga rioya qilish kerak: 
- predoxranitelni nominal kuchlanishi tarmoq kuchlanishiga teng yoki undan 
katta bo‘lishi zarur, 
;
.
T
пр
U
U

- predoxranitelning nominal toki elektr priyomnigining nominal tokiga teng 
yoki undan katta bo‘lishi shart, 
;
.
.
.
.
.
п
э
н
пр
н
I
I

- predoxranitelning chegaraviy (predel) kommutatsion qobiliyati uch fazali 
qisqa qisqa tutatish tokidan kam bo‘lmasligi kerak, 
.
.
.
.
.
т
к
зф
ком
пр
I
I

- predoxranitelning plavkali vstavka toki:
,
/
.
.

пуск
вст
пл
I
I

bu yerda

- elektro priyomniklarning ish sharoitlarini e’tiborga oladigan koeffitsent 
(


2,5 (1,6...2)). 
- bir necha elektropriyomniklarni himoya qilish uchun tanlanadigan 
predoxranitel (saqlagich)ning plavkali vstavka toki quyidagicha bo‘ladi: 


,
/
.
1
1





нб
пуск
H
п
пл
I
I
I
Bu yerda 
H
п
I


1
1
- puskovoy toki eng yuqori bo‘lgan elektropriyomniksiz 
qolgan bir vaqtda ishlaydigan elektr priyomniklarning nominal toklari 
yig‘indisi, A; 

.
.
нб
пуск
I
eng yuqori puskavoy tok . 
- agar elektr priyomniklar soni 1ta guruhda 5 tadan ko‘p bo‘lsa, u holda
.
.
.
1
1

нб
пуск
H
п
пп
I
I
I





117 
Nazorat-o‘lchov asboblari va avtomatlashtirish vositalarini elektr 
ta’minoti tizimlari uchun uzatish va taqsimlash tarmoqlarining simlari elektr 
tokida qizdirish va mexanik mustahkamlashni shartlari asosida tanlanadi va 
undan keyin kuchlarni yo‘qotish bo‘yicha tekshiriladi. 
Har-xil sharoitlarda (namlik yuqori bo‘lgan, portlash yoki yong‘in xavfi 
bo‘lgan, chang va boshqalar)sim va kabellarni tanlashda alohida talablar 
qo‘yiladi. Avtomatika tizimlarida asosan alyumin va mis simlari va kabellari 
qo‘llaniladi. Mis simlari asosan maxsus holatlarda, masalan qarshilik 
termometri zanjirlarida; o‘lchash boshqarish nazorat, signalizatsiya zanjirlarida 
hamda vыbratsiyaga uzatadigan portlash xavfi bo‘lgan qurilmalarda ishlatiladi. 
Sim va kabellarning minimal ruxsat etiladigan ko‘ndalang kesimi yuzasi 
quyidagicha bo‘lishi kerak: 
-
60 V gacha kuchlanishli zanjirlar uchun 0,2 mm
2
; 
-
mis simlar uchun (diametri 0.5mm) va 2,5mm
2
– alyumin simlari uchun; 
-
60 V dan yuqori kuchlanishli zanjirlar uchun 1,0 mm
2
-mis simlari uchun 
va 2,5 mm
2 
– alyumin simlari uchun.
Avtomatika tizimlarida har xil maqsadlari uchun mo‘ljallangan elektr 
o‘tkazgich simlari va kabellarini bitta trubada, bitta quti kanalida birlashtirish 
ruxsat etiladi. 

Download 8,51 Mb.