Akbarova M. R. doktorant

"Экономика и социум" №6(85) ч.1 2021 www.iupr.ru
 
37 
o'g'irlash ko'payadi. Davlat va xususiy kompaniyalar duch kelishi mumkin 
bo'lgan yana bir katta tahdid - bu tovlamachi-viruslar (ransomware) deb 
ataladigan viruslar bo'lib, ularning tarqalishi asosan fishing pochta xabarlarini 
yuborish yoki tizimdagi zaifliklardan foydalanish orqali amalga oshiriladi.
Yuqorida aytib o'tilganlarni hisobga olgan holda bizning mamlakatimizda 
duch kelishi mumkin bo'lgan asosiy taxdidlar sifatida quyidagilarni ko’rsatish 
mumkin: kiberhujumlarga qarshi IOT qurilmalari, tashkilotlarning axborot 
tizimlariga va ta'lim tizimiga buzg'unchilik maqsadlarida ruxsatsiz kirish va 
Internetdagi firibgarlik. 
"UZCERT" 
kiberxavfsizlik 
hodisalariga 
javob 
berish 
xizmati 
quyidagilarni tavsiya qiladi: 
Davlat va xususiy kompaniyalar (tashkilotlar) rahbarlari korporativ 
tarmoqning ichki va tashqi perimetrini axborot tizimlariga noqonuniy kirib 
borish va zararli dasturlarning tarqalishidan himoya qilishni kuchaytirish 
bo'yicha samarali tashkiliy va dasturiy-texnik choralarni ko'rishlari kerak. Yiliga 
kamida bir marta ushbu sohadagi ekspert tashkilotlarini jalb qilgan holda 
axborot va kiberxavfsizlik auditi, shuningdek axborot tizimlari va resurslarini 
ekspertizadan o'tkazish tavsiya qilinadi.
Fuqarolarga shubhali URL-manzillarga o’tmaslik va ularda plastik 
kartalarni ro'yxatdan o'tkazmaslik, shuningdek begona shaxslarga plastik karta 
ma'lumotlarini (pin kod, karta raqami va amal qilish muddati, SMS orqali 
yuborilgan tasdiqlash kodini) bermaslik so’rladi. 
“Kiberxavfsizlik markazi” DUK mutaxasislari axborot xavfsizligiga 
tahdidlarni bartaraf etish maqsadida veb-saytlarni himoya qilish uchun quyidagi 
tashkiliy va texnik choralarni ko'rish tavsiya etiladi:
8

Yangilanishlarni (update) muntazam ravishda o'rnatib borish 

Zaxira nusxasi (backup) 

Foydalanilmayotgan plaginlarni o'chirib tashlash 

Parol autentifikatsiyasini mustahkamlash 

Xavfsiz boshqaruvni olib borish 

Xavfsizlik plaginlaridan foydalanish 

Veb-saytni tekshiruvdan o'tkazib turish 
Korporativ tarmoqlarni himoyalash uchun quyidagi tavsiyalarga amal 
qilish maqsadga muvofiq: 

Axborot xavfsizligiga ichki tahdidlarning oldini olish uchun zarur 
dasturiy ta'minot va shuningdek, axborotni himoya qilish vositalarini o'rnatish. 

Axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalari 
va 
to'g'ridan-to'g'ri 
axborot tizimlari bilan ishlaydigan foydalanuvchilarning (xodimlarning) axborot 
xavfsizligini ta'minlash va ularning malakasini doimiy oshirib borish. 
8
Рекомендации - ГУП "Центр кибербезопасности" (tace.uz) 

Download 3,27 Mb.