|
"Экономика и социум" №6(85) ч.1 2021 www.iupr.ruBog'liq axborot-xavfsizligiga-bo-ladigan-tahdidlar"Экономика и социум" №6(85) ч.1 2021 www.iupr.ru
32
Bugungi kunda har qanday tashkilot faoliyatida axborotni himoya qilish
juda muhim axamiyat kasb etadi. Axborot hozirgi kunda ham tashkilot faoliyati
va uning raqobatbardoshligi uchun muxim bo'lgan qimmatli resursdir.
Tashkilotlarning axborot tizimlari va axborot resurslari xavfsizligiga ko'plab
tahdidlar mavjud: bular muhim ma'lumotlarni yo'q qila oladigan kompyuter
viruslari va raqobatchilarning sanoat josusligi, o'zlarining tijorat siri bo'lgan
ma'lumotlarga noqonuniy kirish huquqini olish va shu kabi bosgqa taxdidlardir.
Shu sababli, axborotni himoya qilish, axborot xavfsizligini ta'minlash dolzarb
muommolardan biri hisoblanadi.
Bugungi kunda axborot xavfsizligi tushunchasiga ko'plab ta'riflar
berilgan. Mana, ularning ikkitasi. Axborot xavfsizligi (inglizcha "Information
security") - axborot va tegishli infratuzilmani, shuningdek ma'lumot egalariga
yoki foydalanuvchilariga zarar etkazish bilan bog’liq tasodifiy yoki qasddan
ta'sirlardan himoya qilinganligi. Axborot xavfsizligi - ma'lumotlarning
maxfiyligi, yaxlitligi va mavjudligini ta'minlash.
4
O’zbekistonda axborot xavfsizligini ta’minlash va ma’lumotlarni
muxofaza qilish bo’yicha «Аxborot erkinligi printsiplari va kafolatlari
toʼgʼrisida»gi Qonunning qabul qilinishi har kimning axborotni erkin va
moneliksiz olish hamda foydalanish huquqlarini amalga oshirishda, shuningdek,
axborotning muhofaza qilinishi, shaxs, jamiyat va davlatning axborot borasidagi
xavfsizligini taʼminlashda muhim ahamiyat kasb etdi. Darhaqiqat, 2002 yil 12
dekabrda qabul qilingan bu qonunda axborot xavfsizligini taʼminlash sohasidagi
davlat siyosati axborot sohasidagi ijtimoiy munosabatlarni tartibga solishga
qaratilgan boʼladi hamda shaxs, jamiyat va davlatning axborot borasidagi
xavfsizligini taʼminlash sohasida davlat hokimiyati va boshqaruv organlarining
asosiy vazifalari hamda faoliyat yoʼnalishlarini belgilaydi deb belgilangan.
5
Tahdid deganda kimlarningdir manfaatlariga ziyon yetkazuvchi roʼy
berishi mumkin boʼlgan voqea, taʼsir, jarayon tushuniladi. Аxborotga yoki
axborot tizimiga salbiy taʼsir etuvchi potentsial roʼy berishi mumkin boʼlgan
voqea yoki jarayon axborot munosabatlari subʼektlari manfaatlariga qaratilgan
tahdid deb yuritiladi.
Shuni aytib oʼtish kerakki, baʼzida tahdidlar tizimdagi xatolik yoki
notoʼgʼri tashkil etilgan faoliyat oqibatida emas, balki tabiiy, obʼektiv tarzda
kelib chiqadilar. Masalan, elektr taʼminoti uzilishi yoki kuchlanishning pasayishi
yoki chegaradan oshib ketishi bilan bogʼliq tahdidlar axborot tizimining bevosita
apparat qurilmalari ishiga bogʼliqligidan kelib chiqadilar.
Umuman olganda axborotni muhofaza qilishning maqsadini quyidagicha
ifodalash mumkin:
4
Галяутдинов Р.Р. Информационная безопасность. Виды угроз и защита информации // Сайт
преподавателя экономики. [2014]. URL: http://galyautdinov.ru/post/informacionnaya-bezopasnost
5
Ўзбекистон Республикасининг “Ахборот олиш кафолатлари ва эркинлиги тўғрисида”ги қонуни.
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси. – 1997 й.
|
| |
