01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy

G 'arbiy Avstraliya qirg'oqlaridan o'tadigan sovuq 
dengiz oqimi ta’sirida yog'in miqdori juda kam. Shuning 
uchun bu yerda cho'l landshaftlari hosil bo'lgan.
Yozda (dekabr, yanvar, fevral) m aterik kuchli isiydi. 
M aterikning katta qismida harorat +30° dan yuqori. 
Sharqiy qirg'oqlarda harorat +25° С atrofida, Tasmaniya- 
da esa 15°C. Yozda m aterikning m arkazida past bosim 
oblasti vujudga keladi. Shuning uchun shim oli-g'arbdan 
ekvatorial nam havo massalari oqib kela boshlaydi va 
m aterikning shimoli-sharqiy qism larida yog'in miqdori 
1000 mm dan oshadi. Avstraliyaning janubiy qismlari 
janubi-sharqiy shamollar ta’sirida bo'lganligi sababli 
ushbu hududlarda yog'inlar yog'maydi.
Qishda (iyun, iyul, avgust) m aterik soviydi. Shimolda 
o'rtacha harorat 5— 6°C gacha pasayadi. Shimoliy 
qirg'oqlarda harorat 20°C, m arkaziy hududlarda 15°C, 
qolgan joylarda 10° C, tog'larda esa 5°C bo'ladi.
Avstraliyada yog'inlar, asosan, yom g'ir sifatida 
yog'adi. M arkaziy havza rayonida yog'in miqdori 120 
mm dan kam, m arkazdagi cho'llarda 120— 250 mm. 
Sharqiy Avstraliyaning tog'oldi rayonlari va Janubiy 
Avstraliyada 250— 500 mm gacha yom g'ir yog'adi. 
Sharqiy Avstraliyaning tog'larida, K arpentariya qo'ltig'i 
atrofida 500— 1000 mm, qirg'oqbo'yi tekisliklarida 
1000— 2000 mm yog'in yog'adi.
Avstraliyada 
ekvatorial, tropik, subtropik
va 
mo'tadil 
iqlim m intaqalari shakllangan. Subekvatorial mintaqa 
m aterikning shimoliy qismini egallagan. Bu yerda
116

musson iqlimi shakllangan. Tropik iqlim mintaqasi 
Avstraliyaning juda katta hududini egallaydi. M azkur 
mintaqada ikkita iqlim turi shakllangan: 
nam
va 
quruq 
tropik iqlim.
Nam tropik iqlim m aterikning sharqiy 
qismida, okeandan keladigan nam havo m assalari ta’sirida 
shakllangan. M azkur havo m assalari Sharqiy Avstraliya 
tog'larining Tinch okean qirg'oqlariga m o'l yog'in olib 
keladi. M aterikning markaziy va g'arbida quruq tropik 
iqlim hosil bo'lgan. Harorat yozda +30°C, qishda -10, 
-15°C , yog'inlar miqdori 250— 300 mm. M aterikning 
janubiy qismi subtropik iqlim mintaqasida joylashgan va 
quyidagi iqlim turlari hosil bo'lgan. 
Nam subtropik iqlim. 
M aterikning janubi-sharqida shakllangan. Yog'inlar yil 
davomida yog'adi, harorat yozda +22°C, qishda +6°C; 
quruq subtropik iqlim Avstraliya qirg'oqlarini o'z ichiga 
oladi, yog'inlar kam , haroratlar farqi katta.O W a 
dengiz 
iqlimi
m aterikning janubi-g'arbiy qism ini o'z ichiga oladi. 
Yog'inlar kuz va qishda yog'adi, yoz quruq va issiq, yillik 
yog'in miqdori 600 mm. M o'tadil iqlim m intaqasida 
Tasmaniya oroli joylashgan. G 'arbiy shamollar hukm ron, 
qish iliq, yoz salqin. Avstraliyada qish - iyun, iyul, avgust 
oylarida; bahor - sentabr, oktabr, noyabr oylarida; yoz -
dekabr, yanvar, fevral oylarida bo'ladi.

Download 8,32 Mb.