|
Mexanik uzatmalar ikki turga bo‘linadi
|
| bet | 2/6 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 346,18 Kb. | | #236340 |
Bog'liq Tishli uzatmalarMexanik uzatmalar ikki turga bo‘linadi:
Ilashish hidobiga ishlaydigan uzatmalar (Tishli, chervyakli, zanjirli);
Ishqalanish hisobiga ishlaydigan uzatmalar (Friksion, tasmali, vintli).
Uzatmalarning asosiy xarakteristikalari, bu quvvat R (Vt) yoki burovchi moment T (Nm), hamda burchak tezligi ω (1/sek). Qo‘shimcha xarakteristikalari bu F.I.K. η=P2/P. Ko‘p pog‘onali uzatmalar uchun
η= η1 • η2 • η3 …
Bu yerda; η1, η2 – yuritmadan har bir uzatmaning F.I.K. Uzatish soni – u.
Ko‘p pog‘onali uzatmalar uchun;
ur = u1 • u2 • u3 • … un
Bu yerda, u1 • u2 • u3 – yurtimadagi har bir uzatmaning uzatish soni.
Standart asosida yetaklovchi va yetaklanuvchi tishli g‘ildiraklarning nisbati u=z2/z1 uzatish soni deb ataladi, shartli belgisi “u”.
Yetaklovchi va yetaklanuvchi g‘ildiraklarning burchak tezliklarining nisbati
i=ω1/ω2 – uzatishlar nisbati deb ataladi va shartli belgisi “i”. Uzatish soni har doim musbat qiymatga ega bo‘ladi.
Harakatni sekinlashtiradigan uzatmalar uchun u>1 (z2/z1), tezlashtiradigan uzatmalar uchun u<1 (n1/n2).
Tishli mexanizmlar
Aylanma harakat bir valdan ikkinchi valga o‘zaro ilashgan tishli g‘ildiraklar vositasida uzatilsa, bunday uzatmalar tishli uzatmalar deb ataladi.
Tishli uzatma deb tayanch zveno (korpus), birga aylanuvchi yoki ilgarilanma juft harakatni amalga oshiruvchi ikkita harakat zvenosi bo‘lgan tishli g‘ildirak, ya’ni g‘ildirak yoki tishli reykadan iborat bo‘lgan uch zvenoli mexanizmga aytiladi.
Tishli uzatma ikkita g‘ildirakdan iborat, ular tishlari orqali bir-biri bilan ilashadi.
Tishli g‘ildirakning kam sonli tishligi shesternya, ko‘p sonligi esa g‘ildirak deb ataladi.
Tishli uzatmalar o‘qlarining joylashishiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi:
Silindrsimon, o‘qlari o‘zaro parallel (7.1-а, б, в, г rasm);
Konussimon o‘qlari o‘zaro perpendikulyar (1-д, е, ж rasm);
Vintli o‘qlari o‘zaro ayqash joylashgan (1-з, и, к rasm).
|
| |
