• Farg’ona-2022 II . ASOSIYQISM
  • 2.3. Reduktorniloyihahisobi
  • 2.4. Vallarningtaqribiyhisobi
  • Etaklanuvchivalhisobi .
  • 2.5. Reduktornikonstrkutsiono’lamlari
  • 2.6. Podshipniktanlashvareduktornichizish.
  • V. FOYDALANILGANADABIYoTLARRO’YXATI
    		•

    «Texnik meхanika»




    Download 150,31 Kb.
    Sana15.05.2024
    Hajmi150,31 Kb.
    #233959
    Bog'liq
    Sattorov


    O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
    OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
    FARG‘ONA POLITEXNIKA INSTITUTI


    «Texnik meхanika» FANIDAN



    KURS LOYIHASI



    Bajardi:

    (imzosi)


    guruhtalabasi
    _______________

    Rahbar:


    (imzosi)

    Ziyayev A


    Farg’ona-2022





    II. ASOSIYQISM

      1. Elektrodvigateltanlashvakinematikhisob

    2.1.1. Elektrodvigatelьtanlash
    1. Talabetilganelektrodvigatelquvvati

    buyerda, R3- yetaklanuvchivalningquvvati, kVt.
    - uzatmalarningumumiyfoydaliishkoeffitsienti (FIK).


    Mexanikuzatmalarningumumiyfoydaliishkoeffitsientiquyidagicha:

    buyerda1-ponasimon tasmali uzatmaning FIK;

    2- tsilindrsimontishliuzatmaning FIK;


    3- birjuftpodshipnikning FIK.




    FIK ningqiymatlarini 1.1-jadvaldan qabulqilamiz ([2] – 5 bet).
    1=0,95
    2=0,97
    3=0,99
    =0,95·0,97·0,992=0,903


    Talabetilganelektrodvigatelquvvati quyidagicha:

    2.Yetkalanuvchivalningburchaklitezliginianiqlaymiz

    buyerdan3- yetaklanuvchivalningaylanishlarchastotasi, ayl/min.



    3. Elektrodvigateltanlash: Aniqlanganquvvatbo’yicha2-jadvaldan 4A90L4markadagi, quvvatiNdv =4kVt, elektrodvigatelrotoriningaylanishlarsonindv=1425 min-1daniboratbo’lganeletrodvigatelnitanlabolamiz ([4] –11bet).



    1. 2a-jadvaldan elektrodvigatelo’lchamlariniolamiz.




    El. dvigatelmarkasi

    Gabarito‘lchamlari, mm

    O’lchamlari , mm

    L1

    L2

    H

    D

    d1

    d2

    l1

    l2

    l3

    b

    d

    h

    h0

    4A90L

    350

    405

    243

    208

    24

    24

    50

    56

    125

    140

    10

    90

    11



    2.1.2. Kinematikhisob
    1.Yetaklovchivalningburchaklitezliginianiqlaymiz

    buyerdan1- yetaklovchivalningaylanishlarchastotasi, n1=ndv, min-1.

    2. Uzatishlarsoninianiqlaymiz



    u=u1u2
    buyerda, u1- ponasimontasmaliuzatmaninguzatishlarsoni;
    u2-silindrsimontishliuzatmaininguzatishsoni.


    u2=4 debqabulqilamiz, uholdaponasimontasmaliuzatmaninguzatishlarsoniquyidagicha:

    3. Vallarningaylanishlarchastotasinianiqlaymiz


    n1=ndv=1425 min-1


    4. Vallarningburchaklitezliklarinianiqlaymiz

    1=dv=149,15 s-1




    5. Vallardagiburovchimomentlarnianiqlaymiz

    T2= T1u1=22,21034,4=98,1103Nmm


    T3= T2u2=98,1103× 4=392,4× 103 Nmm


    2.3. Reduktorniloyihahisobi


    1. SHesternyavag’ildirakuchun material tanlash.
    Material tanlashdashesternyaningg’ildirakkaqaraganda oьirsharoitdaishlashiga hame’tiborberishzarur. SHesternyauchuntanlanganmaterialningchidamliligig’ildirakuchuntanlanganmaterialnikidankattabo’lishilozim, chunkiodatdashesternyaningtishlarig’ildiraktishlarigaqaragandako’proqvaqtilashishdabo’ladi.


    Shesternyavag’ildirakuchun 3.3-jadvaldan materiallarniquyidagichatanlaymiz.


    a) shesternyauchunpo’lat 40X, termikishloviyaxshilangan, qattiqligiHB270
    b) g’ildirakuchunpo’lat 40X, termikishloviyaxshilangan, qattiqligiHB245


    2. Ruxsatetilgankontaktkuchlanish

    Bu yerda =2HB + 70
    KHL–chidamlilikkoeffitsientiKn=1,0;
    [n]n –xavfsizlikkoeffitsienti [n]n=1,15.
    =

    1. O’qlaroramasofanianiqlaymiz


    Bu yerda, T3- yetaklanuvchivalningburovchimomenti,T3= 239,8× 103 Nmm
    KH- nagruzkakoefitsienti, Kn=1,25;
    u2 - reduktorninguzatishsoniu1=
    ba- g’ildirakeninio’qlararomasofabo’yichakoeffitsienti,
    ba=0,25.

    O’qlararomasofanistandartqatordanyaxlitlabolamiz, aW=140mm.



    1. Modulnianiqlaymiz



    m= (0,010,02)aW =(0,010,02)140=1,42,8mm


    Standartqatordanmodulqiymatiniyaxlitlab, qabulqilamiz,m=2mm



    1. Shesternyavag’ildirakningtishlarsoninitopamiz






    Shesternyanitishlarsoniquyidagicha:

    G’ildirakningtishlarsoniquyidagicha:
    z2=z1u2=28×4=112



    1. Shesternyavag’ildiraklarningasosiyo’lchamlarinianiqlaymiz



    Shesternyaningbo’luvchidiametri
    d1=mz1=2×28=56mm
    G’ildirakningbo’luvchidiametri
    d2=mz2=2×112=224


    Bundayhollardamarkazlararomasofaquyidagicha:



    Tishlarninguchidanvatubidano’tganaylanalarningdiametrlariquyidagichaaniqlanadi:
    Shesternyaniki
    da1=d1 +2m=56+2×2=60mm
    df1=d1-2,4m=224+2×2=228mm
    G’ildirakniki
    da2=d2+2,4m=56-2,4×2=51,2 mm
    df2=d2-2,4m=224-2,4×2=219,2mm


    Shesternyavag’ildirakenini aniqlaymiz
    =0,25×140=45mm
    b1= b2) + (510)=45+ (510)=50¸55mm
    b1=50mm deb qabulqilamiz



    1. Diametrbo’yichashesternyaenikoeffitsienti



    1. G’ildirakningaylanmatezligi


    Topilgantezlikbo’yichauzatishda 7-sinf aniqlikdabo’ladi.



    1. Kontaktkuchlanishnitekshiramiz


    buyerdaKn- nagruzkakoeffitsienti.
    Nagruzkakoeffitsientiquyidagichatopiladi:
    KH=KHKHKHv
    buyerda, KH- tishenibo’yichanagruzkanitaqsimlanishinihisobga
    oluvchikoeffitsient;
    KH-tishlararonagruzkanitaqsimlanishinihisobga
    oluvchikoeffitsient;
    KHv- nagruzkanindinamiktaosirinihisobgaoluvchi
    koeffitsient.
    Bu koeffitsientlarni 3.4, 3.5 va 3.6 jadvallardanqabulqilamiz ([2]-32 bet). KH =1,05;KH=1,1;Knv=1,0
    KH=1,05×1,1×1,0=1,15


    Bundanko’rinibturibdikishartbajarildi.



    1. Ilashishdata’siretuvchikuchlar



    Aylanmakuch


    buyerdaT2- yetaklovchivalnigburovchimomenti,
    d1-shesterniyanibo’luvchidiametri,


    Radial kuch


    buyerda=200bo’lsa, u holdatg200=0,36 gatengbo’ladi


    Fr=2275×tg200=820N

    1. Tishningegilishgakuchlanishinitekshiramiz




    buyerda, Fn- ilashishdataosiretuvchiaylanmakuch,
    KF- tishningegilishgakuchlanishinitekshirishuchunnagruzka
    koeffitsienti.
    YF- kuchlanishjoyibo’yichatishmustahkamligikoeffitsienti
    b- g’ildirakyokishesternyaeni;
    m- modul, m=2mm


    Tishningegilishgakuchlanishinitekshirishuchunnagruzkakoeffitsientiquyidagichatopiladi:
    KF= KFKFv
    buyerda, KF - tishuzunligibo’yichanagruzkaninotekistaqsimlanishini
    hisobgaoluvchikoeffitsient
    KFv- nagruzkanindinamiktaosirinihisobgaoluvchi
    koeffitsient.
    Bu koeffitsientlarni 3.7 va 3.8 jadvallardanqabulqilamiz ([2]-35 bet).


    Kuchlanishjoyibo’yichatishmustahkamligikoeffitsientinishesternyavag’ildiraktishlarsonigaqarab 34-betdan qabulqilamiz.


    z1= 28bo’lgandaYF1=3,8


    z2= 112bo’lgandaYF2=3,6


    Ruxsatetilgankuchlanishniquyidagiifodadantopamiz



    buyerda, =1,8HB
    [n]F- mustahkamlikkazapaskoeffitsienti, [n]F=1,75


    SHesternyauchunruxsatetilgankuchlanish


    =1,8HB=1,8×245=441 MPa

    G’ildirakuchunruxsatetilgankuchlanish


    =1,8HB=1,8×270=486MPa



    Boьliqiknitekshiramiz








    Demak <


    U holdashesternyanitishinitekshiramiz.Shuninguchunb1=50mm





    Bu xoldanko’rinibturibdikishartbajarildi.


    2.4. Vallarningtaqribiyhisobi
    1. Yetaklovchivalningo’lchamlarinianiqlaymiz.
    Ma’lumaylanishchastotasihamdaquvvatasosidavalningtaxminiydiametrianiqlanadi. Buninguchunfaqatburovchi moment ta’siridagivalningmustahkamlikshartidanfoydalaniladi, N/mm2.
    Valningshkivostidiametrinitopamiz



    Podshipnikostidiametric dp1=30mm
    Shesternyaostdiaemetridk1=35mm

    Aniqlanganqiymatlarbo’yichavalningeskiziniquyidagichachizamiz.





    2-rasm.Yetaklovchival.
    2. Etaklanuvchivalhisobi.
    Dastlabvalnichiqishdiametrinianiqlabolamiz.Buralishdagiruxsatetilgankuchlanish N/mm2.

    db2=40mm
    Podshipnikostidiametric dp2=45mm
    Shesternyaostdiaemetridk2=50mm deb qabulqilamiz.


    2.5. Reduktornikonstrkutsiono’lamlari
    1. Reduktoro’lchamlari
    Korpusqalinligi
    0,025aw+1=0,025×140+1=4,5mm
    =6 mm deb qabulqilamiz.
    Qopqoqqalinligi
    1=0,02aw+1=0,02×140+1=3,8 mm
    1=4 mm deb qabulqilamiz.
    Flanetsqalinligi
    b=1,5=1,5×6=9 mm,b=10mmdeb qabulqilamiz.
    korpusningpastkiqismi
    p=2,35=2,35×6=14,1mm, p=14mmdeb qabulqilamiz.
    2. G’ildirako’lchamlari
    Stupitsiyadiametri
    dst=1,6dk2=1,6×50=80mm
    Stupitsauzunligi
    st=b2=45mm
    Disk qalinligi
    S=0,3b2=0,3×45=13,5mm, S=14mm deb qabulqilamiz.
    Obodaqalinligi
    bov=4m=4×2=8mm


    2.6. Podshipniktanlashvareduktornichizish.



    1. Podshipniktanlash.

    Podshipniktanlashasosanreduktorniishlashqobiliyatigavachidamliligigahamdasifatigabog’liq. Podshipniklarvalshiplarigao’rnatilib, tayanchvazifasinio’taydi. Valorqalitayanchgatushadigankuchnibevositapodshipnikqabulqiladi.
    BizloyihalayotganreduktorgaGOST 8338-89 bo’yichao’rtaseriyadagi, birqatorliradial-shariklipodshipnikniqabulqilamiz. Yuqoridavallarhisobidagipodshipnikostidiametridpgaasosantanlabolamiz.
    Olinganpodshipniko’lchamlariniquyidagijadvalgakiritamiz:



    Podshipniknishartlibelgisi

    O’lchamlar, mm

    Dinamik yuk ko’taruvchanligi
    C, kN

    d

    D

    B

    306

    30

    72

    19

    21,6

    309

    45

    90

    23

    31,3




    1. Reduktornichizish.

    Reduktorniikkitako’rinishi (proektsisi) nichizamiz
    Reduktornichizishuchundastlabmasshtabtanlabolib, formatnimo’ljallab, ikkita parallel ingichkachiziqlaro’tkazamiz. Bu ingichkachiziqlarningorasio’qlararoaWmasofabo’lib, birinchivaikkinchivallarningo’qchiziqlaridir. So’ngg’ildirakvashesterniyalarnio’lchamlariasosidachizibolamiz. G’ildiraklarbilandevororasitaxminan 10-15 mm gatengbo’ladi.Podshipniklar, qopqoqlarkorpuslarvah.k. tartibdachiziladi. Reduktorniyuqoridanko’rinishi (qirqilganholati) nichizibbo’lib, ularasosidaformatningyuqoriqismigayonidanko’rinishichiziladi. Reduktorningmoyko’rsatkichivaqopqolariniqismanqirqimberib, ko’rsatiladi. Tegishlio’lchamlarqo’yilib, spetsifikatsiyauchundetallarraqamlarbilanbelgilanadi.


    IV. XULOSA


    Kursishidaberilgankinematiksxemadanqandayturdagiuzatmalarjoylashganiyokiharakatlarniqaysiuzatmalarorqaliuzatilishinibilibolib, so’nghisoblarnibajardik. Hisoblanganqiymatlarasosidamaolummasshtabdareduktorniikkitako’rinishinichizdik.SHubilanbirgaikkitaishchidetalinireduktordanajratibolib, alohidachizdik. Biz bubilanreduktornivazifasi, ishlashi, bo’laklargaajratishvayiьishkabilarnio’rganiboldik. Bulardantashqaridetallariniqandaymateriallardantayyorlanishiniyokiolgandetallarimizishgalayoqatlimihamdaularnimustahkamligiqandaybo’lishikerakligini ham biliboldik.Masalan, podshipniktanlashnioladiganbo’lsak, undavaldiametrigavaishlashsharoitigaqarabpodshipniklarnitanlashlozimvahakoza.
    Umumanolgandashubizloyihalaganmexanikuzatmalarniishlashiniko’zoldimizgakeltirdik.Chunkihisoblarasosidaaniqbirmashinanichizmasinichizdik.
    Bulardanshundayxulosagakelishmumkin, yetukmutaxassisbo’libyetishishdamashinadetallarimuximahamiyatnikasbetadi.


    V. FOYDALANILGANADABIYoTLARRO’YXATI



    1. R. N. Tojiboev., M. M. SHukurov «Mashinadetallariniloyihalash» Fan. Toshkent, 1997.

    2. D.V. Cherkilevskiy «Kursovoeproektirovaniedetaleymashin» M.:«Vыs.shk.»1979.

    3. D.V. Cherkilevskiy «Kursovoeproektirovaniedetaleymashin» M.:«Vыs.shk.»1989.

    4. Erkaboev X. «Amaliymexanika» fanidankursishinibajarishuchunmo‘ljallangan, FarPI, Farg’ona, 2015.

    Download 150,31 Kb.




    Download 150,31 Kb.