Termiz mujandislik texnologiya instituti Sanoat texnologiyalari fakulteti eko 22 a guruh talabasi Raxmatullayev zuhriddin ning kimyo fanidan tayyorlagan

1 2 3

Bog'liq
Mustaqil ishi oksidlanish qaytarilish reaksiyalari-fayllar.org

Atomlar elektron biriktirib olsa manfiy zaryadlangan ionga aylanadi. Bunda atom nechta elektron qabul qilgan bo'lsa uning oksidlanish darajasi shuncha manfiy bo'ladi. Atomning elektron biriktirib olish jarayoni qaytarilish deyiladi.

Atomlar elektron biriktirib olsa manfiy zaryadlangan ionga aylanadi. Bunda atom nechta elektron qabul qilgan bo'lsa uning oksidlanish darajasi shuncha manfiy bo'ladi. Atomning elektron biriktirib olish jarayoni qaytarilish deyiladi.
Masalan: Cl2 + 2e- = 2Cl- (Cl – qaytariladi)
S + 2e- = S-2 (S – qaytariladi)
O'zidan elektron bergan atom qaytaruvchi, o'ziga elektron biriktirib olgan atom esa oksidlovchi hisoblanadi.

Oksidlanish qaytarilish reaksiyalarining quyidagi turlari ma'lum.
1.Molekulalararo (ionlararo) oksidlanish - qaytarilish reaksiyalari.
2.Ichki molekulyar oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari.
3.Disproporsiyalanish reaksiyalari.
Molekulalararo oksidlanish - qaytarilish reaksiyalarida oksidlovchi element bir modda tarkibida qaytaruvchi element boshqa modda tarkibida bo'ladi. Ni+2O + C+2O = Ni0 + C+4 O2
Ni+2 + 2e- = Ni0 (oksidlovchi, o'zi qaytariladi)
C+2 – 2e- = C+4 (qaytaruvchi, o'zi oksidlanadi)
Ichki molekulyar oksidlanish - qaytarilish reaksiyalari bir molekula tarkibiga kiruvchi turli elementlarning oksidlanish darajasi o'zgaradi.
2KCl +5O3-2 = 2KCl –1 + 3O20
2 Cl+5 + 6e- = 2Cl-1 (oksidlovchi, o'zi qaytariladi)
2O-2 – 4e- = O20 (qaytaruvchi, o'zi oksidlanadi)

Тarkibida qaytariluvchi element bo’lgan moddalar oksidlovchilar, oksidlanuvchi element saklovchi moddalar qaytaruvchilar deyiladi.
Oksidlovchilar tarkibidagi element uz oksidlanish darajasini pasaytiradi, qaytaruvchilar tarkibidagi element uz oksidlanish darajasini oshiradi.
Muxim oksidlovchilar:
1. Oddiy moddalar: F2, Cl2, Br2, J2, O2, S.
Kimyoviy reaksiyalar vaktida bu moddalar elektronlar biriktirib olib, manfiy zaryadlangan zarrachalarni xosil kiladi:
F- , Cl- , Br- , J- , O2- , S2- .

Download 182,98 Kb.

1 2 3

Download 182,98 Kb.