|
Tayanch bilimlarini faollashtirish
|
| bet | 34/160 | | Sana | 12.12.2023 | | Hajmi | 9,18 Mb. | | #117116 |
Bog'liq Kompyuter tarmoqlari va adminstratorlash JAMI 180Tashkiliy qism 1-ilova
Tayanch bilimlarini faollashtirish:
O`tilgan mavzuni takrorlash uchun aqliy xujum savollari Oʻquvchilarning fan yuzasidan olgan bilimlarini aniqlash maqsadida Aqliy hujum usulidan foydalanaman.
“Aqliy hujum” savollari:
Maqsad va vazifaning belgilanishi:
2-ilova Mashgʻulotning nomi, rejasi, maqsad va kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi va yozib olishlarini aytadi.
Oʻquvchilar faoliyatini faollashtirish:
Tezkor soʻrov usuli orqali bilimlarni faollashtiradi.
Tezkor so’rov uchun savollar
Lokal tarmoq deb nimaga aytiladi?
Mintaqaviy tarmoq haqida tushuntiring?
Global tarmoqning vazifalari?
ilova
Tushuncha
|
Tahlil
|
1. Kompyuter tarmoqlarining tasnifi
|
|
|
|
Lokal tarmoqlar
|
|
|
|
(Izoh: Oʻquvchilar berilgan topshriqlarni doskaga chiqib tushuntirib va taqdimot qilib berishadi. )
ilova
Baholash mezoni
Guruhda ishlashni baholash jadvali
Guruh
|
Javobning aniqligi va toliqligi (2-
5 ball)
|
Taqdim etilgan axborot yaqqolligi (2-5 ball)
|
Guruhning har bir a’zosi
faolligi (2-5 ball)
|
Umumiy ball miqdori (2+3+4)
|
Baho (5/4)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
Dars yakuni Oʻqituvchi oʻtgan yangi mavzu boʻyicha tushunmagan savollarga javob beradi,darsni mustahkamlashdagi oʻquvchilar javobini muhokama qilib, oʻquvchilar bilimini baholaydi va darsni yakunlaydi.
ilova
Darsga faol ishtirok etgan oʻquvchilarni oʻqituvchi baholaydi
O`quvchilar faoliyatini baholash mezonlari
|
86-100 % 5 baho “a`lo”
|
71 - 85% 4 baho “yaxshi”
|
55 – 70% 3 baho «qoniqarli»
|
Uyga vazifa:
Mavzuni o`qib o`rganib kelish. Savollarga javob yozish
ilova
ilova
T/r
|
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati
|
1.
|
A.A.Qahhorov. Tarmoqlarni rejalashtirish va qurish.
| YANGI MAVZU: Kompyuter tarmoqlarining tasnifi.
Reja:
Kompyuter tarmoqlarining tasnifi.
Lokal, Mintaqaviy, Global tarmoqning vazifalari.
Tarmoqlarni qurish
Kompyuter tarmoqlarining tasnifi
Kompyuter tarmoqi (hisoblash tarmoqi) – bu hisoblash mashinalari (kompyuterlar, serverlar, mashrutizatorlar va boshqa) oʻrtasida ma’lumot almashishni ta’minlovchi tizim.Ma’lumotlar almashish uchun esa turli vositalardan foydalaniladi.
Klassifikatsyasi (tasnifi) Hududiy yoyilganligiga koʻra:
BAN (Body Area Network) – kompyuter qurilmasiga quralgan yoki taqiluvchi tarmoq.
PAN (Personal Area Network) – bitta kishiga tegishli, turli qurilmalar birgalikda hamjihat ishlashi uchun moʻljallangan shaxsiy tarmoq.
LAN (Local Area Network) – mahalliy tarmoq, odatda uncha katta boʻlmagan hududni yoki guruhni (uy, ofis, bino, universitet) qamrab oluvchi tarmoq. “LAN” atamasini uy, kichkina ofis tarmoqi, hududi bir necha yuz gektardan iborat boʻlgan katta zavod darajasida tashkil qilingan tarmoqlarga ishlatish mumkin. Bazi manbalarning horij manbalari takidlashicha -mahaliy tarmoq, 10km radiusni ham qamrashi mumkin. Mahalliy tarmoq yopiq turdagi tarmoq boʻlib, tarmoqdan foydalanish huqudi faqat ma’lum foydalanuvchilarga berilgan, ya’ni ish faoliyati bevosita tarmoq bilan bogʻliq.
CAN (Campus Area Network) – kampuslar tarmoqi (binolar a’ro), bir biriga yaqin boʻlgan binolarni birtta mahalliy tarmoqqa yigʻadi.
MAN (Metropolitan Area Network) – mintaqaviy tarmoq, shahar a’ro yoki shaharlar a’ro, mahalliy tarmoqqa ulangan hisoblash qurilmalarini, tuzulmalarni bir biriga bogʻlovchi katta tarmoq.
WAN (Wide Area Network) – katta hududlarni qamrab olgan global tarmoq. U lokal tarmoq va boshqa telekommunikatsion tarmoqlarni va qurilmalarni oʻz ichiga olgan.
Arxitekturasi boʻyicha
Klient-server
Bir darajali tarmoq (markazlashmagan yoki pir tarmoq) Tarmoq topologiyasi boʻyicha
Shina
Halqasimon
Yulduzsimon
Va h.k
Malumot almashish vositasi boʻyicha
Simli (telefon simlari, koaksial kabellar, oʻrama juft kabellar,shishatolali-optik kabellar)
Simsiz (ma’lumotlarni turli radiosignal chastata diapazonlar orqali yuborish)
Funksional vazifasiga koʻra
Ma’lumotlar saqlash tarmoqi
Protsesslarni boshqaruvchi tarmoq
Server ferma
Uy tarmoqi yoki SOHA (small office/home office) tarmoqi Ma’lumot yuborish tezligiga koʻra
Past tezlik (10 Mbit/s gacha)
Oʻrta tezlik (100 Mbit/s gacha)
Yuqori tezlik (100 Mbit/s dan yuqori) Tarmoq Operatsion tizimi boʻyicha
Windows asosida
UNIX asosida
NetWare asosida
Cisco asosida
Linux asosida Mahalliy tarmoq
Mahalliy tarmoq – uncha katta boʻlmagan hududagi yoki bir necha binodagi (uy, ofis, firma, ta’lim dargohi) kompyuterlar oʻzaro ma’lumot almashish uchun birlashgan tarmoqi.
Tarmoqlari tasniflashni koʻplab yoʻllari mavjud. Tasniflashda eng asosiy mezon qilib, tarmoqni tanday qilib administratorlash olingan. Yani tarmoqning qanday tashkil qilinganiga va qanday boshqarilishiga qarab, mahalliy, taqsimlangan, shahar yoki global tarmoq ajratish mumkin. Tarmoqniyoki uning biror qismini tarmoq administratorlari boshqaradi. Mobodo bu murakkab tarmoqlarboʻlsa, administratorlarning huquqi va majburiyatlari qat’iy belgilab qoʻyilgan boʻladi va administratorlar guruhi barcha hatti harakatlariga hujjat yuritiladi va yozib boriladi.
Kompyuterlar bir-biri bilan turli vositalar yordamida bogʻlanishi mumkin: mis oʻtkazuvchili (oʻrama juft kabel), optik oʻtkazuvchili (optik kabel) va radiokanal (simsiz texnologiyalar). Oʻrama juft va optik kabellarda aloqa, Ethernet va shu kabi vositalar yordamida oʻrnatiladi. Alohida lokal hisoblash tarmoqi shlyuz orqali boshqa lokal hisoblash tarmoqi bilan bogʻlangan boʻlishimumkin, bundan tashqari global hisoblash tarmoqining bir qismi boʻlishi mumkin (misol uchun, Internet) yoki unga ulanish imkoni.
Koʻproq lokal tarmoqlar Ethernet texnologiyasi asosida qurilgan. Takidlash joizki, avval Frame Relay, Token ring protokollari ham qoʻllanilgan, lekin bugungi kunga kelib ularni kam uchratish mumkin va eskirgan hisoblanadi. Ularni faqat ixtisoslashgan logaratoriya, talim va harbiy muassasalarda koʻrish mumkin.
Oddiy lokal tarmoqni tashkil qilish uchun mashrutizatorlar, kommutatorlar, simsiz ulanish nuqtasi, simsiz mashrutizatorlar, modem va tarmoq adapterlaridan foydalanish mumkin.
Mintaqaviy tarmoq
Mintaqaviy tarmoq – bu shahar va shaharlar aro hisoblash mashinalariniva uzellarini yigʻgan tarmoq boʻlib, hajmi boʻyicha global tarmoqdan kichik, mahalliy tarmoqdan katta.
Mintaqaviy tarmoqga yorqin misol kabelli televidenya. U bazi sabablarga koʻra, oddiy antennali efir sifati past boʻlgan hududlarda qoʻllanilgan. Bunday hududlarda umumiy antenna biror balandroq tepalikka oʻrnatilgan va signal abanent uyiga kabel orqali borgan. Bundan kelib chiqadiki, mintaqaviy tarmoq provayderning tayanch nuqtalaridan bir.
Global tarmoq
Global tarmoq –katta hudud va koʻp hisobdagi uzellarni (“tugun”) lokal tarmoq va boshqa telekommunikatsion tarmoqlarni va qurilmalarni oʻz ichiga olgan tarmoq.
Global hisoblash tarmoqi, but boʻlmagan tarmoqlarni shunday jamlaydiki, foydalanuvchilar va kompyuterlar, qayerda boʻlishidan qat’iy nazar,global tarmoq ishtirokchilari bir-biri bilan oʻzaro tasirni yoʻqotmaydi.
Global tarmoq bir uchi mashrutizator bilan lokal tarmoqqa, ikkinchi uchiesa kommutator orqli global tarmoqning boshqa qismlariga ulangan. Global tarmoqni tashkil etishda asosan TCP/IP, SONET/SDH, MPLS, ATM va Frame relay protakollari ishlatiladi.
|
| |
