Avtomobil magistral yo„llarining elementlari

76 
7. Yo„ldagi hisobiy tezlik deganda nimani tushunasiz? 
8. Avtomobil yo„lini jihozlash elementlari haqida nima bilasiz? 
8.2. Yo„l rejasi va uning elementlari 
 
Yo„lning rejasi - bu yo„l o„qining joyida geometrik joylashishiga yo„lning 
rejasi deyiladi. Yo„l o„qining gorizontal tekislikka kichiklashtirilgan masshtabdagi 
proektsiyasining grafik ko„rinishiga yo„l o„qi rejasi deyiladi. 
Avtomobil yo„llari yo„lovchi va yuklarni tashishda arzon, qulay va yuqori 
tezlikda xavfsiz harakatni ta‟minlashi kerak. Bunda eng qisqa yo„nalishlarni tanlab 
olish imkoniyati bo„lishi lozim. Bu talablarni hammasini hisobga oladigan bo„lsak, 
yo„l o„q chizig‟i to„g‟ri chiziqdan iborat bo„lishi kerak. Bu to„g‟ri chiziqqa havo 
yo„li deyiladi. Lekin joyda buning iloji bo„lmay qoladi. Agarda yo„lni to„g‟ri 
chiziq bo„ylab o„tkazadigan bo„lsak, quriladigan yo„l juda qimmatga tushadi. 
Bunday holatda yo„l o„qini siniq chiziqlar orqali o„tkazishga to„g‟ri keladi. Demak 
yo„l o„qi qisqa yo„nalish bo„yicha emas, balki uzoqroq aylanma yo„nalishlar 
bo„yicha o„tkaziladi. Bunda yo„l o„qi uzunligini havo yo„li uzunligiga nisbati biroz 
uzayadi, 8.4-rasm. Ushbu uzayishni uzaytirish koeffitsienti orqali quyidagicha 
ifodalaymiz: K
uz
= 
х.й.
тр
L
L
Bu erda:
L
tr
yo„l o„qi uzunligi; L
h.y.
havo yo„li uzunligi.
8.4-rasm. Avtomobil yo„li rejasi

77 
Joy xaritasida A va B nuqtalarni birlashtiruvchi eng qisqa bo„lgan chiziqga 
havo yo„li deyiladi. A va B nuqtalarni birlashtiruvchi siniq chiziqga yo„l o„qi 
deyiladi. 
Yo„l o„qi rejasi to„g‟ri va egri elementlardan tashkil topadi. Yo„l rejasining 
egri elementi o„tuvchi egri va doiraviy egri elementlaridan tashkil topadi. 

Download 5,25 Mb.