See discussions, stats, and author profiles for this publication at

123 
Akseptor səviyyəsinə keçmək üçün valent zonasının 
elektronuna verilən minimal enerji akseptorun ionlaşma 
enerjisi adlanır. 
Elektronu donor səviyyəsindən keçiricilik zonasına 
keçirmək üçün lazım olan minimal enerji donorun ionlaşma 
enerjisi adlanır. 
 
3.12. Yarımkeçiricilərin xüsusi keçiriciliyi 
 
Yarımkeçiriciləri metal və dielektriklərdən fərqləndirən 
əsas xüsusiyyət onların elektrik keçiriciliyinin geniş intervalda 
dəyişməsi, fiziki xassələrinin temperatur dəyişməsinə, işıq 
şüaları və aşqarlara çox həssas olmasıdır. 
Yarımkeçiricilərin xüsusi keçiriciliyinin temperaturdan 
asılılığı yükdaşıyıcıların konsentrasiyasının və yürüklüyün
temperaturdan asılı olaraq dəyişməsilə xarakterizə olunur. 
Atom qəfəsli yarımkeçiricilərdə (yüksək temperaturlarda, 
həmçinin ion kristallarda) temperaturun dəyişməsilə yürüklük 
nisbətən zəif konsentrasiya isə çox güclü dəyişir. Buna görə də, 
xüsusi keçiriciliyin temperatur asılılığı konsentrasiyanın 
temperatur asılılığına çox yaxındır. 
Yürüklük
vahid intensivliyə malik olan sahədə ionun 
qərarlaşmış hərəkət sürətinə ədədi qiymətcə bərabər olan 
kəmiyyətdir.
Aşqarların tükənmə oblastında (konsentrasiya sabitdir) 
xüsusi keciriçiliyin dəyişməsi yürüklüyün temperatur asılılığı 
ilə xarakterizə olunur. 
Yürüklük 
tеmреrаfurdаn 
başqa, 
həmçinin 
yükdaşıyıcıların 
yayrlma 
mexanizmindən 
də 
asılıdır. 
Yükdaşıyıcıların yayılması iki mexanizmlə izah edilir. 

124 
Bunlardan birincisi yükdaşıyıcıların ionlar şəklində 
yayılmasıdır və o, nisbətən aşağı temperatur oblastına aiddir. 
Вurаdа еlеktrоnlаrın sürətinin artması ilə yayılmanın effektliyi 
azalır, yürüklük artır. 
İkinci mexanizm yayılmanın istilik mexanizmidir, bu da 
nisbətən yüksək temperaturlarda asas rоl oynayır. Belə ki, 
yüksək temperaturlarda qəfəsin hərəkəti çoxalır və bununla 
atomlar ətrafındakı еlеktrоnlаrın onlardan uzaqlaşması və 
kristal daxilində yayılması baş vеrir. 

Download 4,11 Mb.