Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

Download 5,77 Mb. Pdf ko'rish
bet	124/414
Sana	30.05.2024
Hajmi	5,77 Mb.
	#257728

1 ... 120 121 122 123 124 125 126 127 ... 414

Bog'liq
Ракамли иктисодиётда инновацион технологиялар

PISA
2009
o’tkazgan izlanishlardan ham ma’lum bo’ldiki, Braziliyada 35% va Meksikada
70% oqituchilar sifatli ta’lim berish uchun yetarli bo’lgan malakaga ega emas ekanlar.
Xindiston, Xitoy va Yaponiyada ham yuqori malakali o’qituvchilar soni unchalik ko’p
emas.
Bot.Me: A Revolutionary Partnership
deb nomlangan ilmiy izlanishda so’rov
o’tkazilgan insonlarning 63% qismi sun’iy intellect bilan jihozlangan mashinalar
insoniyatning ko’pgina muammolarini hal qilib berishiga ishonishlarini bildirganlar.
An’anaviy ta’limdagi yana bir muammo – har bir talabaning har xil tezlik bilan bilim
olishidir. Kimlardir bir marta o’qiganda barcha materialni tushunib olishsa, boshqa
talabalarning berilgan o’quv materialini o’zlashtirib olishlari uchun ancha vaqt kerak
bo’ladi. O’qituvchining esa talabalarni guruxlarga bo’lib, ularning o’zlashtirish
darajalariga mos ravishda o’qitishni tashkil qilish uchun imkoniyati yo’q. Matematika
bo’yicha
ta’limning
online
platformasi
bo’lgan
Third
Space
Learning
dao’qituvchining talabalar bilan muloqotini tahlil qilgan holda sun’iy intellect
algoritmlari asosida ta’lim jarayonini personalizatsiya qilish, ya’ni, talabalarga
moslashtirishga haralat qilingan. “
Men o’z raqamli yordamchimni qanday sifatda
ko’raman?
” degan savolga olingan javoblarni quida ko’rishimiz mumkin:

188
Kambag’aloilalardanchiqqanyoshlarrepetitorlardao’qishyokiuniversitetgakiri
shhaqidaorzuhamqilaolmaydilar. Masalan, 2008 yildaLotinAmerikasida 4 dan 17
yoshgachabo’lganbolalardan 23 millionita’limolishimkoniyatigaegabo’lmagan.
Maktabga bora olmagan bolalarning soni esa 40% dan oshgan (
World Economic
Forum
ma’lumotlaridan
). Shuning uchun ham sun’iy intellect asosida ishlaydigan
raqamli va tekin standart o’qituvchilar paydo bo’lishi bu muammolarni hal qilib
berishi mumkin. Bu nafaqat chet tillarni o’rganishda, balki boshqa fanlarni
o’rganishda ham qo’l keladi. Juda ham qimmat bo’lmagan planshet sotib olib, unga
sun’iy intellektli raqamli o’qituvchini yuklab olgan holda barcha tabaqaga mansub
insonlar ta’limni davom ettirishlari mumkin. Bir necha o’n yillardan so’ng,
insonlarga oily ma’lumot olish huddi o’qish-yozishni bilganday oddiy bir hol
bo’lib qolishi mumkin.
Melinda
va
Bill Geyts
ning ta’limni rivojlantirish bo’yicha
REND
fondi mutaxassislari ta’kidlashicha, individuallashtirilgan ta’lim berish
jarayoni o’quvchilarga fanlarni chuqur o’zlashtirish imkonini beradi. Har bir
o’quvchiga individual yondoshuv nafaqat o’quv materialini tez o’zlashtirsh, balki
fanni sevib qolish imkoniyatini ham beradi. Haqiqatan ham eng yaxshi
o’qituvchilar har bir o’quvchiga alohida yondoshuv bilan ishlaydilar. Yaxshi
pedagog dars berishdan tashqari, o’quvchilarni ruxlantiradi va fanga qiziqish
uyg’ota oladi. Ammo xozirgi paytdagi maktab va universitetlarda har bir

189
o’quvchiga alohida ahamiyat berishning hech ham iloji yo’q, chunki sinflarda 25-
35 tadan o’quvchi-talaba o’qiydi. Agarda hozirgi kunda universitetlarda va
maktablarda individual o’qitish joriy qilinsa, ta’lim muassasalaridagi o’qituvchilar
soning bir necha marta ko’proq bo’lishi talab qilinadi. Buning esa moliyaviy va
tashkiliy jihatdan imkoni yo’q, albatta. Xuddi shuning uchun ham
o’qituvchilarning va o’quvchilarning raqamli elektron yordamchilar hamda chat-
botlardan foydalanishi muammoning bir qadar darajada yechilishiga olib keladi.
Ammo sun’iy intellect bilan jihozlangan personallashgan raqamli o’qituvchilar
individual ta’lim muammosini muvaffaqiyatli hal qilib berishlari mumkin.

Download 5,77 Mb.

1 ... 120 121 122 123 124 125 126 127 ... 414

Download 5,77 Mb.

Pdf ko'rish