Rezistorning rangli kodlari
Rang
Ra
qa
mla
r
O`nli ko`paytirgich
%
a
niqlig
i
Qarshilikni
harorat
koeffitsienti
(TKS)
ppm/°C
Ishdan
to`xtashi
%
Kumush
—
1·10
−2
= «0,01»
10
—
—
Tilla
—
1·10
−1
= «0,1»
5
—
—
Qora
0
1·10
0
= 1
—
—
—
Jigar
1
1·10
1
= «10»
1
100
1 %
Qizil
2
1·10² = «100»
2
50
0,1 %
Apelsin
3
1·10³ = «1000»
—
15
0,01 %
Sariq
4
1·10
4
= «10 000»
—
25
0,001 %
Yаshil
5
1·10
5
= «100 000»
0,5
—
—
Ko`k
6
1·10
6
= «1 000 000»
0,25
10
—
Binafsha
7
1·10
7
= «10 000 000»
0,1
5
—
Kul
(Серый)
8
1·10
8
= «100 000 000» 0,05
—
—
Oq
9
1·10
9
= «1 000 000
000»
—
1
—
Mavjud
emas
—
—
20 %
—
—
Masalan, rezistorda to`rta belbog‘ mavjud: jigar, qora, qizil va tilla.
Birinchi ikkita belbog‘ 1 0, uchinchisi 100, to`rtinchisi 5% aniqligi,
rezistorning jami qarshiligi 10·100 Om = 1 kOm, ± 5% aniqlikga ega.
Rezistorlarning rang kodlarini eslab qolish qiyin emas: qoradan keyin 0
va jigar 1 ketma – ketlikda kamalak ranglar. Xuddi shunday ingliz
mamlakatlarda havo va ko`k ranglari farqlanmaydigan markirovkasi o`ylab
topilgan. Rezistorni Rus maqolasida «каждый охотник желает знать, где
сидит фазан » kamalak o`xshatishadi yanada «часто каждый красный
охотник желает знать сколько фазанов село в болоте» jadvalni eslab
qolishga misol qilib keltirilgan.
65
Rezistor qarshiligini aniqlashda ishini osonlashtirish maqsadida har xil
tadqiqotchilar mahsus ta’minot dasturini ishlab chiqishgan.
Qanchalik rezistorlarni detallari simmetrik joylashganlari muammo
tug‘dirish mumkin: «Qaysi tomondan bo`g‘inlarni o`qishga?» 5 va 10%
aniqlikdagi to`rt bo`g‘inli odiy markali rezistorlarni aniqlash oson: tillo yoki
kumush rang bo`g‘inlar hamma vaqt oxirida turadi. Uch bo`g‘inli kod uchun
oxirgiga nisbatan birinchi bo`g‘in rezistorning oxirgi chegarasida joylashgan
bo`ladi. Boshqa variantlar uchun agar aniqlashni imkoni bo`lmas, teskari o`qish
muhim bo`ladi, unda naminal qatoridan qarshilikning qiymati hosil bo`ladi.
Rosiyada ishlab chiqilgan MLT – 0,125 tipdagi rezistorda to`rtta bo`g‘inlari
mavjud, birinchi bo`g‘in rezistorning chekasida joylashgan bo`lib, qolgan uchtasi
esa rezistorning ingichka keramik qobig‘ida joylashgan. Zamonaviy Panasonic
resistorlarda beshta bo`g‘inli bo`ladi, alohida joylashgan bo`g‘in rezistorning
o`ng tomonida joylashgan bo`ladi, shu bilan birga ikkinchi bo`g‘in – birinchi
ikkita belgini bildiradi, uchinchi bo`g‘in – ko`paytirgich darajasi, to`rtinchi
bo`g‘in – ruhsat, beshinchi bo`g‘in – rezistorning qo`llanilish joyi keltirilgan
bo`ladi. Rezistorning rangli markirovkasi asosiy hisoblanadi – qarshilikning simi
nolga o`langan. Markazdagi bitta qora bo`g‘in (0) ni anglatadi (bunday
rezistorlarni ishlab chiqaruvchilar bir-birga simlarni uchlarini ulashda arzon
narxdagi simlardan foydalanib sarfni kisqartirishgan, natijada yig‘ilgan
avtomatni vazifasini va rolini bajargan).
Rezistorlarning - markirovkasi SMD
«Rezistorlar» bitta «0» yoki uchta «000» nol qarshiligi (platada ikki
qismini bir-biriga tutashtiruvchi vosita, ulagich) bilan kodlanadi.ba’zan nol
to`g‘riburchak formada bo`ladi.
3 yoki 4 raqam bilan kodlanadi.
AVS quyidagicha belgilanadi AB•10
C
Om masalan 102 – bu 10•10²
Om = 1 kOm
ABCD quyidagicha belgilanadi ABC•10
D
Om, aniqligi 1 %
(qator E96) masalan 1002 — bu 100•10² Om = 10 kOm 1kOm=1000Om
Harf – raqam – raqam kodlangan (JIS-C-5201)
E 96 qator 1% aniqlik.
Mantissa m qarshilikni qiymati 2 raqam bilan kodlanadi (jadvalga
qarang), 10 ning darajasi harfiy kodlanadi. Masalan: 09R = 12,1 Om; 80E =
6,65 MOm; hammasi 1 %.
66
S yoki Y = 10
−2
R yoki X = 10
−1
A = 10
0
= 1
B = 10
1
C = 10²
D = 10³
E = 10
4
F = 10
|
