|
Elektr payvandlash qurilm alarining ishlatilish sohalari
|
| bet | 2/4 | | Sana | 21.11.2023 | | Hajmi | 472,94 Kb. | | #102759 |
Bog'liq etq 14-мa’ruza elektr tarmoqlari himoyasi Reja Operativ tok manbala-fayllar.org, ReadMe UzLAp Office 2003, Люди рождаются в разных местах Земли, Fan nomi, 18. word, Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilgElektr payvandlash qurilm alarining ishlatilish sohalari.
Yoyli payvandlash va qarshilik payvandlash yoki kontaktli payvandlash qurilmalari eng keng tarqalgan. Yoyli payvandlash jarayonida issiqlik energiyasi yoy razryadida payvandning tutashgan joyi ajraladi (issiqlik manbayi 3000 °C dan yuqori haroratga yetadi). Kontaktli payvandlashda payvandlanadigan detallar orqali o‘tayotgan tok hisobiga issiqlik energiyasi bevosita payvand tutashganjoyida ajraladi.
Elektr payvandiash kemasozlikda, qozonsozlikda, aviatsiya, raketasozlikda, reaktorlar, turbo va gidroagregatlar, avtomobillar, traktorlar, vagonlar, qishloq xo‘jalik mashinalari, porshenli va reaktiv yuritkichlar tayyorlashda hamda asosiy jarayonlar sifatida GESlar ko‘priklari va qurilish tuzilishlarida, ko‘p qavatli binolar va boshqa qurilishlarda keng qoilaniladi. 6.1-jadvalda bir necha kimyoviy elementlarning eng kam ionizatsiya potensiallari keltirilgan.
Yoyli payvandlashning elektr ta’minot manbalari
Payvandiash tok manbalarining ikkilamchi zanjirdagi ko‘p sonli texnologik qisqa tutashuvlarga bardoshliligi uning asosiy xossasidir. QT elektrodlarni bir-biriga tekkizib ajratganda va payvandiash paytida paydo boMadi. Bundan tashqari, yoy VAT nochiziqligi uchun (VATda pasayadigan, og‘may qattiq turadigan va oshadigan joylari bor) ta’minot manbaning VAT shunga muvofiq ko‘rinishga ega boMishi kerak .
Yoy VAT va ta’minot manba (TM) larining tashqi tavsifi 6.3-rasmda ko‘rsatilgan. Ular o‘zidan yuklama tokidan manba kuchlanishining bogMiqligini ko‘rsatadi va pasayadigan, og‘may qattiq turadigan yoki koMariladigan boMishi mumkin. 1 va II zonalarda TMning tashqi tavsifi keskin pasayadigan boMishi kerak (2-egri chiziq). TM VAT ish nuqtasi К qancha tik boMsa, yoy uzunligi va uning yonish sharoitlarida tokning o'zgarishlari shuncha kam boMadi. Bu yerda TM salt kuchlanishi yoy kuchlanishidan 1,8-2,4 marta katta. QT toki ham 1,25 < Ik /Iyo < 2 me’yorlarda chegaralanadi. Bularning barchasi flus ostida dastakli va avtomatik payvandlashga (avtomatik rostlaydigan) tegishlidir. Bunday qattiq
tavsif (II muhit) ga ega boMsa, yoy o‘z-o‘zini rostlash uchun ta’minot manbayining VAT qiyalanib pasayishi kerak (3-egri chiziq).
Himoya gazlar muhitida payvandlashda, elektroddan katta toklar o‘tayotganida (III mintaqa) yoyning VAT ortuvchi (1-egri chiziq) bo‘ladi shu holda Bu yerdan ham jadal o‘z-o‘zini rostlash uchun TM VAT qattiq (4-egri chiziq), yoki ortuvchi bo‘lishi kerak (5-egri chiziq). TMlar payvandlashning turlicha holatlarini sozlash imkoniyatini ta’minlaydi - bu tokning taxminlanayotgan tok va kuchlanishining berilgan qiymatlarini aniqlash kerak.
Kombinatsiyali rostlash - payvandlash holatini sozlashning eng keng tarqalgan usulidir. U shundan iboratki, tok bo‘yicha rostlash koMami bir necha bosqichlarga ajratiladi (dag‘al rostlash), har bir bosqich me’yorida ravon rostlash amalga oshiriladi.
Payvandlash ishlari o‘zgarmas va o‘zgaruvchan tokda bajarilishi mumkin. Tashqi tavsifi va salt kuchlanishidan tashqari TM ning asosiy texnologik ko‘rsatkichlari uzuq-uzuq holatda, nisbiy ish davomiyligi bilan, ulanish davomiyligidir (UD).
Yoyli payvandiash uchun o‘zgarmas va o‘zgaruvchan tokli maxsus ta’minot manbalari yasaladi. Ular quyidagi talablarga javob berishi kerak: a) salt kuchlanishi yoyni yoqish uchun yetarli, lekin payvandlovchining hayotiga xavfli me’yorlardan oshmasligi shart; b) tez-tez sodir bo‘ladigan ekspluatatsion qisqa tutashuvlar holatlarida ishonchli ishlashi kerak; d) yoy VATga muvofiq tashqi VAT va yetarli quvvatga ega boMishi lozim; e) tokni ravon rostlash uchun maxsus moslamalar bilan ta’minlangan boMishi zarur; f) ishlatishda qulay va tejamkor bolishi kerak.
TM issiqlik holati nisbiy ID va UD bo‘yicha baholanadi, ID = (тп/ти)-\00, bu yerda:t n- yuklanish ostida ishlash vaqti,Tu - davrli vaqti. 0 ‘rtacha Tn= 3 min, Tu- 5 min, ya’ni o‘rta qulay ID — 60%. IDning UD dan farqi shundaki, birinchi holda to‘xtam vaqtida TM tarmoqdan o‘chirilmaydi, lekin salt holatda ishlaydi, ikkinchi holda TM tarmoqdan toMa o‘chiriladi.
0 ‘zgaruvchan tokda payvandiash yoyning TM - bu bir va uch fazali payvandiash transformatorlari hamda bir va ko‘p postli. Tashqi VAT va tok rostlash usuli bo‘yicha TM ikki xil boMadi: me’yorli magnit yoyiluvchi STN turli transformatorlar (transformator va drossel) va kuchli magnit yoyiluvchi transformatorlar (siljiydigan g‘altakli TD, TSK., TS, STR turli, magnitli shunt bilan TDF turli, o‘ramli pog‘onali rostlagich bilan). Talab qilingan payvandiash sifati ta’minlagan holda, o‘zgaruvchan tokda ishlovchi payvandiash qurilmalari texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlari bo‘yicha qator afzalliklarga ega.
Buning asosiy sabablari quyidagilar:
1) payvandiash tok manbayining narxi arzon boladi;
2) qurilma soddaligi va yuqori darajadagi ishonchlilikka egaligi
tufayli, unga xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash uchun zarur foydalinish sarfiari kam boladi;
3) har bitta payvand qilinadigan mahsulotga ketadigan elektroenergiyasi sarfi kam boladi
Bu turdagi payvandlash qurilmalari manbayi bo‘lib payvandlash transformatorlari xizmat qiladi. Ular botiq tavsifga ega bo‘lishi kerak. Bu tavsifga ega bo‘lish uchun quyidagilar bilan ta’minlanishi kerak:
1) transformator me’yorli magnit yoyiluvchanlik va qo‘shimcha reaktiv g‘altak bilan tayyorlanishi kerak. Qo‘shimcha g‘altak alohida element sifatida yoki transformator magnit o‘tkazgichi ichida joylashtirilishi mumkin;
2) transformatorni kuchaygan magnit yoyiluvchanlik bilan tayyorlash.
Yuqori magnitli yoyiluvchan transformatorlar boshqalaridan asosiy farqlanishi, ularning umumiy magnit o‘tkazgichida uchta chulg‘am joylashgan: ya’ni birlamchi I va transformatorning ikkilamchi II va rostlovchi chulg‘am II k, bu ikkilamchi chulg‘am bilan ketma-ket ulangan. Payvandlash tokini rostlash magnit o‘tkazgich va yakor S, havo oralig‘i 5 ni o‘zgartirish bilan amalga oshiriladi. Bu yerda tizimli transformatorlar afzalligiga ularning to‘plamligi, mis va transformator po‘latining kam sarflanishi; katta miqdordagi toklarni rostlayotganda salt kuchlanish miqdori kam oshishi, bu esa yoyning ishonchli yonishini oshiradi. Shunday qilib, yuklama toki oshishi bilan yoy oralig‘idagi kuchlanish birdan kamayadi va bu hoi payvandlash apparati uchun zarur hisoblanadi.
0 ‘zgarmas tok TM lar ikki guruhga bo‘linadi: payvandlash olzgartgichlar (PSO - 300, PSO - 500, ASDP - 500G - 3M, ASUM - 400 tiplar) va payvandlash to‘grilagichlar (VSS - 300, VKS, BD, AP va boshqa tiplar). Toklar shkalasi: 40, 50, 63, 80, 100, 125, 160, 200, 250, 315, 400, 500, 630, 800, 1000, 1250, 1600, 2000, 2500, 3150, 4000, 5000 A.
0 ‘zgarmas tok agregat (generator) lari kobp postli va bir postlilarga bolinadi.
Ko‘p postli generatorlar payvandlashning qattiq tashqi xarakteristikasini ta’minlaydi. Alohida payvandlash postini ulash ballast qarshilik orqali amalga oshiriladi
|
| |
