Otlardagi modal shakllarning uslubiy xususiyatlari

Otlarda bu modal ma'nolar ikki xil usul bilan yasaladi: morfologik usul va takrorlash usuli.

Otlarda modal shakl yasovchi affikslarga quyidagiiar kiradi:

Otni maxsus takrorlash yo'li bilan gumon, kamsitilish, umumlashtirish, noaniqiik kabi modal ma'nolar yasaladi. Bu usulga ko'ra, modal shakl hosil qilishda takrorlanuvchi qismda turli fonetik o'zgarishlar yuz beradi:

l. Ot unli tovush bilan boshlanganda, takrorlanuvchi qism boshqa p, m, s, ch, d, j, t tovuslari orttiriladi: un-pun, ot-pot, o'rik-mo'rik, irim-sirim, irim-chirim, imi-jimi, alang-jalang kabi.

2. Ot undosh tovush bilan boshlanganda, takrorlanuvchi qismdagi birinchi undosh p, n. s, ch, b tovushlaridan biri bilan almashtiriiadi; loy-poy, mosh-posh, non-pon, bosh-mosh, poda-moda, patir-satir, meva-cheva, g`'idi-bidi kabi.

3. Otning takrorlanuvchi qismida keng va cho'ziq unli qisqa va tor unli bilan almashadi: don-dun, xashak-xushak kabi.

4. Takrorlanuvchi qismda birinchi undosh ham, keng unli tovush ham almashadi: latta-putta kabi.

Ba'zan otning o`zi aynan hech o'zgarishsiz takrorlangan holda qo'llanib, kuchaytirish ma'nosini hosil qiladi: tog'-tog', xirmon-xirmon kabi.
3.3 Ot yasovchi qo`shimchalarning uslubiy xususiyatlari
Ot yasovchi qo’shimchalarning uslubiy xususiyati. Bu qo’shimchalar orasida ham sinonimlik bo’lgan qo’shimchalar ham uchiraydi.

Sinonimlik hosil qiluvchi qo’shimchalar:

Buni quyidagi misollar orqali tadqiq qilishimiz mumkin.

2. Egalik shakllari o`ziga xos bo`lgan tegishlilik ma’nosidan tashqari, yaqin olish, erkalash va boshqa ma’nolarni ham ifodalaydi.

3. Otlarga xos bo`lgan modal shakllar ham erkalash, kichraytirish, hurmat kabi uslubiy ma’nolarni ifodalashi mumkin.

UMUMIY XULOSALAR
1. Otlarning ko`plik shakllari turli uslubiy manolarni ifodalash xususiyatiga ega; bunda ular o`zining ko`plik manosidan chekinib, uslubiy ahamiyat kasb qiladi.

2. Otlarning kelishik shakllari ham, birinchidan, o`zaro sinonimlik va omonimlik holatiga kirib, uslubiy xususiyat kasb qilsa, ikkinchidan, ayrim ko`makchilar bilan sinonimlik xususiyatiga ega bo`ladi.

3. Otlarning egalik va modal shakllari ham turli uslubiy ma’nolar ifodalash uchun xizmat qiladi.

Lug’at

1. Style - usul

2.Oral style - so’zlashuv usul

3.Literary style - badiiy usul

4.Official style - rasmiy usul

5.Media style - ommabop usul

6.Scientific style - ilmiy usul

7.Word – so’z

8.Word part - so’z turkumi

9.Attribute – aniqlovchi

10.Case - kelishik

11.Accusative case - tushum kelishigi

12.Ablative case - chiqish kelishigi

13.Dative case – jo’nalish kelishigi

14.Diversify - turlamoq

15.Person - shaxs

16.Additional - qo’shimcha

17.Noun - ot

18.Plural - ko’plik

19.Singular - birlik shakl

20.Root – o’zak

21.Consonant- undosh

22.Vowel - unli

23.Quetion - so’roq

24.Market - belgili

25.Unmarket - belgisiz

26.Peluliarity - xususiyat

27. Assertion - tasdiq

28.Denial - inkor

29.Astonishment - taajjub

30.Suspicion - gumon

1. 
   O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. Toshkent, 2011-yil.
   
2. 
   I.A.Karimov. “Yuksak ma`naviyat - yengilmas kuch”. Toshkent, 2008-yil.
   
3. 
   I.A.Karimov. “O`zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida” .
   Konstitutsiya (lot. constitutio - tuzilish, tuzuk) - davlatning asosiy qonuni. U davlat tuzilishini, hokimiyat va boshqaruv organlari tizimini, ularning vakolati hamda shakllantirilish tartibi, saylov tizimi, fuqarolarning huquq va erkinliklari, shuningdek, sud tizimini belgilab beradi. K.
   Mustaqillik - davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir.
   Toshkent – “O`zbekiston” 2011-yil.
   
4. 
   M.A.Hamrayev va boshqalar. “Ona tili” . Toshkent, 2011-yil.
   
5. 
   M.A.Hamrayev .“Ona tili”. Toshkent, 2012-yil.
   
6. 
   A.Shomaqsudov, I.Rasulov, R.Qo`ng`urov, X.Rustamov. “O`zbek tili stilistikasi”, Toshkent, “O`qituvchi”, 1983-yil.
   
7. 
   T.Qudratov. “Nutq madaniyati asoslari” .Toshkent, “O`qituvchi”, 1993-yil.
   
8. 
   G`.Abduraxhmonov, D.Xo`jayeva. “Hozirgi o`zbek adabiy tili”, Toshkent, – “O`qituvchi”, 2003-yil.
   
9. 
   A.Nurmonov, A.Sobirov. “Hozirgi o`bek adabiy tili”, Toshkent, “Sharq” nashriyoti. 2002-yil.
   
10. 
    E.Begmatov, A.Boboyeva, M.Asomiddinova. “O`zbek nutqi madaniyati ocherklari”, Toshkent, “Fan” nashriyoti, 1988-yil.
    
11. 
    G’. Abdurahmonov, H.Rustamov. “Ona tili”. 10-11 sinflar uchun darslik. T., 1995-yil.
    
12. 
    U.Tursunov va b. “Hozirgi o’zbek adabiy tili”. T., “O’zbekiston”, 1992- yil.
    
13. 
    O. S. Axmanova. Slovar lingvisticheskix terminov. M., 1969.
    
14. 
    Sh.Rahmatullayeva. “Hozirgi o`zbek tili”, Toshkent, 2006-yil.
    
15. 
    T.G`afforova, Sh.Nurullayeva, Z.Mirzahmonova. “ O`qish kitobi”, 2-sinf uchun darslik. “Sharq”, Toshkent, 2012-yil.
    
16. 
    S.Matjonov, X.G’ulomova. “O’qish kitobi” 4-sinf uchun darslik, T. “Yangiyo’l poligraph servis” ,2011-yil.
    
17. 
    K.Qosimova, S.Matchonov, X.G`ulomova, Sh.Yo`ldosheva, Sh.Sariyev. “Ona tili o`qitish metodikasi”, “Noshir” nashiryoti, Toshkent. 2009-yil.
    
18. 
    “Boshlang`ich ta`lim bo`yicha yangi tahrirdagi davlat ta`lim standarti . “Boshlang’ch ta’lim jurnali” , 2005-yil 5-son.