1
Toshkent Axborot Texnalogiyalari Universiteti
Nurafshon Filliali “Kompyuter injiniringi”
fakulteti 210-21- guruh talabasi
Tursunmurotova Maftunaning tarmoq
xavfsizligi fanidan tayyorlagan
MUSTAQIL ISHI
Ustoz:
G’ulomov.Sh
Talaba:
Tursunmurotova Maftuna
Nurafshon - 2024
2
Mavzu: Transport darajasidagi axborot xavfsizligi pratakoli - (SSL -
kriptografik pratakoli ) qoʻllanilishi va uning axamiyati.
Reja:
1. Kirish
2. Protokolning Ishtiroki va Asosiy Uslublar
3. Xavfsizlikning O'rnatilish Jarayoni
4. Kriptografiya Asoslari
5. Xulosa
6. Foydalanilgan adabiyotlar.
3
Kirish
Transport darajasidagi axborot xavfsizligi protokollari (SSL) internet tarmog'ida
axborotni himoya qilish uchun qo'llaniladi. Bu, ma'lumotlar almashinishining maxfiy
va himoyalangan bo'lishini ta'minlaydi. SSL o'rnatilgan har bir qurilma (masalan,
brauzer va veb-server) o'rtasidagi ma'lumot almashish jarayonini maxfiy kıladi. Unda,
ma'lumotlar xavfsiz kanal orqali yuboriladi, shuningdek, ular o'zgarilmaydi yoki
faqatgina muayyan qabul qiluvchilarga yo'naltiriladi.
SSL kriptografik prinsiplarga asoslangan bo'lib, ma'lumotlar tarjima va boshqa kuchli
seratlarni qo'llash orqali himoyalangan. SSL bilan yuborilgan ma'lumotlar uchun
xavfsizlikni ta'minlashda ikkita asosiy usul qo'llaniladi:
Maxfiylik (Encryption): SSL ma'lumotlarni kriptografik algoritm orqali maxfiy
xolatda o'zgartiradi. Bu, ma'lumotlarni ko'rib chiqilishi va o'qilishi qiyin bo'lgan
maxfiylik klyuchi yordamida amalga oshiriladi.
Haqiqat tekshirish (Authentication): SSL protokolida sertifikatlar va to'g'ri
autentifikatsiya usullari qo'llaniladi. Ular veb-server va brauzer o'rtasidagi
munosabatlarning to'g'ri bo'lishini ta'minlaydi. Bu usul ma'lumotlarning tasdiqlangan
manzillarga yuborilishini ta'minlaydi va foydalanuvchilarga xavfsizlik hissini
bermoqda.
SSL protokoli ishlatilishi veb-saytlar, onlayn savdo, bank sohasi, shaxsiy
ma'lumotlarning o'zi bilan shaxsiy saytlar va boshqalar kabi havolalar uchun juda
muhimdir. Bu protokolning axamiyati, ma'lumot almashish jarayonida maxfiylikni
ta'minlash va foydalanuvchilarga ishonch hosil qilishda katta rol o'ynaydi.
|
