N. B. Goipova inkluziv ta’lim gospital ped a gogika

10
hunar kolleji – ish bilan ta’minlash – ushbu tizim kelajakda ota-
onalarga imkoniyati cheklangan bolalarini umumta’lim muassasalari 
va oliy oʻquv yurtlariga bemalol, xavfsiramasdan olib kelishlari 
uchun zamin yaratadi. 
 
Inklyuziv ta’lim
– oʻquvchilarning imkoniyatlari, individual-
psixologik, jismoniy nuqson va oʻzlashtirish xususiyatlarini hisobga 
olgan holda tashkil etiladigan ta’lim jarayonidir
3
. 
Shuningdek, inkluziv ta’lim davlat siyosati boʻlib, nogiron va 
sogʻlom bolalar oʻrtasidagi toʻsiqlarni bartaraf etish, inklyuziv 
ta’limga muhtoj bolalarni rivojlanishidagi nuqsonlari yoki iqtisodiy 
qiyinchiliklaridan qat’i nazar, ijtimoiy hayotga moslashtirishga 
yoʻnaltirilgan umumta’lim jarayoniga qoʻshishni ifodalovchi ta’lim 
tizimidir. 
Inklyuziv ta’lim jismoniy va psixik imkoniyatlari cheklangan 
oʻquvchilarni sogʻlom oʻquvchilar bilan birgalikda oʻqitishni angla-
tadi. Inklyuziv ta’lim bir qator muhim tamoyillarga tayanilgan holda 
amalga oshiriladi. Jumladan,
➢
Inson qadri uning layoqatlari va yutuqlariga bogʻliq emasligi 
prinsipi; 
➢
har bir shaxsning his qilish va oʻylash layoqatiga egaligi 
prinsipi; 
➢
har bir shaxsning muloqot qilish va tinglash huquqiga egaligi 
prinsipi; 
3
Педагогик атамалар луғати. – Т.: “Фан”, 2008. – Б. 47. 
Inklyuzivlik – 
inglizcha soʻz boʻlib, 
inclusif –
qoʻshish, birlashtirish 
ma’nolarini anglatadi. Mazkur atama alohida ehtiyojga ega boʻlgan 
oʻquvchilarni umumta’lim maktablarida sogʻlom bolalar bilan qoʻshib 
birgalikda oʻqitish jarayonini ifodalaydi.

11
➢
har bir shaxsning bir-biriga kerakliligi prinsipi; 
➢
shaxsga yoʻnaltirilgan ta’lim jarayonining aniq hamkorlik 
asosida amalga oshirilishi prinsipi; 
➢
har bir oʻquvchining oʻz tengdoshlarining qoʻllab-quvvatlovi 
va doʻstona munosabatlariga ehtiyojmandligi prinsipi; 
➢
turli-tumanlik oʻquvchi hayotining barcha jabhalarini rivoj-
lantirishni ta’minlashi zarurligi prinsipi kabilar. 

Download 3,4 Mb.