Mavzu: 1Kompyutertarmoqlari Tarmoqtushunchasivauningahamiyati

Download 84,24 Kb.
Sana	11.12.2023
Hajmi	84,24 Kb.
	#115937

Bog'liq
8-Mavzu

Manziltushunchasi
Uygavazifa:Manziltushunchasi

Mavzu: 1Kompyutertarmoqlari

1.Tarmoqtushunchasivauningahamiyati

2.Tarmoq – kompyuterlar
3.Manziltushunchasi

Kompyuterlarorasidama’lumotalmashishvaumumiymasalalarnibirgalikdayechishuchunkomyuterlarnibir-biribilanbog‘lashehtiyojipaydobo‘ladi. Kompyuterlarnibir-biribilanbog‘lashdaikkixilusuldanfoydalaniladi: Kabelyordamidabog‘lash. Bundakompyuterlarbir-biribilankoaksial, o‘ralganjuftlikkabeli (UTP) yoki shisha tolalikabellarorqalimaxsustarmoqplatayordamidabog‘lanadi.

Simsizbog‘lanish. Bundakompyuterlarbir-biribilansimsizaloqavositalaryordamida, ya’ni radio to‘lqinlar, infraqizilnurlar, WiFiva Bluetooth texnologiyalariyordamidabog‘lanadi.

Bir-biribilanbog‘langankompyuterlarningbundaymajmuasikompyutertarmog‘initashkiletadi.
Tarmoq – kompyuterlar, terminallarvaboshqaqurilmalarningma’lumotalmashishnita’minlaydiganaloqakanallaribilano‘zarobog‘langanmajmuasi. Kompyuterlararoma’lumotlarnialmashishnita’minlabberuvchibundaytarmoqlarkompyutertarmoqlari deb ataladi.
Kompyutertarmoqlariniularninggeografikjoylashishi, masshtabihamdahajmigaqarabbirnechtaturlargaajratishmumkin, masalan:
Lokaltarmoq – birkorxonayokimuassasadagibirnechtayaqinbinolardagikompyuterlarnio‘zarobog‘lagantarmoq.
Mintaqaviytarmoqlar – mamlakat, shahar, vaviloyatlardarajasidakompyuterlarnivalokaltarmoqlarnimaxsusaloqayokitelekommunikasiyakanallariorqalio‘zarobog‘lagantarmoqlar.
Global tarmoqlar – o‘zigabutundunyokompyuterlarini, abonentlarini, lokalvamintaqaviytarmoqlarinitelekommunikasiya (kabelli, simsiz, sun’iyyo‘ldosh) aloqalaritarmog‘iorqalibog‘laganyiriktarmoq.
Tarmoqorqali axborotlarniuzoqmasofalargauzatishimkoniyativujudgakeldi. Tarmoqaxborotlarniuzatish, alohidafoydalanilayotgankompyuterlarnibirgalikdaishlashinitashkilqilish, bittamasalanibirnechtakompyuteryordamidayechishimkoniyatlariniberadi. Bundantashqariharbirkompyuternima’lumbirvazifanibajarishgaixtisoslashtirishvakompyuterlarningresurslaridan (ma’lumotlari, xotirasi) birgalikdafoydalanish, hamdabutundunyokompyuterlarinio‘zidabirlashtirgan
Internet tarmog‘igabog‘lanishmumkin.

Tarmoqtaqdimetadiganhizmatlar. Kompyutertarmoqlariaxborotlarnielektrsignallariko‘rinishidauzatishvaqabulqilishgaixtisoslashganmuhit. Tarmoqlarbirormaqsadgaerishishuchunquriladi, ya’nibog‘langankompyuterlarorqalibirormasalalarniyechishuchunixtisoslashtiriladi. Tarmoqxizmatlarigaquyidagilarnimisoltariqasidakeltirishmumkin:

Fayl server xizmati. Bundatarmoqdagibarchakompyuterlarasosiykompyuterning (server) ma’lumotlaridanfoydalanishyokio‘zma’lumotlariniasosiykompyuterxotirasigajoylashtirishmumkin;
Print server xizmati. Bundatarmoqdagibarchakompyuterlaro‘zma’lumotlarinixizmatjoriyqilingankompyuterboshqaruviorqaliqog‘ozga chop qilishimumkin;
Proksi server xizmati. Bundatarmoqqaulanganbarchakompyuterlarxizmatjoriyqilingankompyuterboshqaruviorqalibirvaqtda Internet yokiboshqaxizmatlardanfoydalanishimumkin;
Kompyutervafoydalanuvchiboshqaruvixizmati. Bundatarmoqqaulanganbarchakompyuterlarningvaulardaqaydqilinganfoydalanuvchilarningtarmoqdao‘zinitutishihamdafaoliyatyuritishibelgilanadivanazoratqilinadi.
Tarmoqhardoimbirnechtakomp’yuterlarnibirlashtiradivaulardanharbirio‘zaxborotlariniuzatishvaqabulqilishimkoniyatigaega. Axborotuzatishvaqabulqilishkomp’yuterlaro‘rtasidanavbatbilanamalgaoshiriladi. Shuninguchunharqandaytarmoqdaaxborotalmashinuviboshqaribturiladi. Bu esao‘znavbatidakompyuterlaro‘rtasidagiaxborotto‘qnashishivabuzilishinioldinioladiyokibartarafqiladi.
Kompyuterlartarmoqlaritashkiletilgandanso‘ngundagibarchakompyuterlarningmanzillaribelgilanadi. Chunkiaxborotlarnitarmoqorqalibirkompyuterdanboshqasigauzatishkompyutermanzillariorqaliamalgaoshiriladi. Jo‘natilayotganaxborotgaoddiyhayotimizdagixatjo‘natishjarayonikabiuzatuvchivaqabulqiluvchimanzillariko‘rsatiladivatarmoqqauzatiladi. Harbirkompyuterkelganaxborotdagiqabulqiluvchimanzilinio‘ziningmanzilibilansolishtiradi, agar manzillarmoskelsa, u holdaaxborotniqabulqiliboladivauzatuvchigaqabulqilibolganligito‘g‘risidatasdiqyo‘llaydi. Xuddishu tariqa kompyuterlararoaxborotalmashiniladi.

Manziltushunchasi

Kompyutertarmoqlaridamanziltushunchasisifatidaquyidagifikrlarnikeltirishmumkin:
Manzilkompyuterxotirasiningqismlarini, kompyuterkiritish-chiqarishqurilmalariportini, hisoblashtarmog‘ikompyuterlarinihamdaboshqama’lumotmanbalariniyokiularniuzatishuchunbelgilanganjoynianiqlaydi.
Manzilhisoblashtarmoqlaridauzatilayotganma’lumotlarniqabulqiluvchiyokijo‘natuvchilarnianiqlovchima’lumotlarketma-ketligi.

Mavzu: 1Kompyutertarmoqlari Tarmoqtushunchasivauningahamiyati