кенг булган туш унчани тур туш унчаси деб ю ритилиш и мсихожн и и
фанидан маълум.
1-м исол. Акслантириш туш унчасини олайлик. 1>у гушунчадан
иккита. яъни кайтувчи ва кайтмайдиган акслантириш туш унчалари
келиб чикади. Бу ерда акслантириш туш унчаси кайтувчи на кайт-
майдиган акслантириш туш унчаларига нисбатан жинс туш унчаси.
кайтувчи ва кайтмайдиган акслантириш лар
эса акслантириш
туш унчасига нисбатан тур туш унчалари булади. Бу мулохазалардаи
жинс туш унчаси тур туш унчаларига нисбатан хджм жихатидан
кенг ва мазмун жихатидан тор туш унча экани куринади.
2 -м и сол. К упбурчак туш унчасини олайлик. Бу туш унчадан
иккита каварик ва ботик купбурчак туш унчалари келиб чикади.
К упбурчак туш унчаси бу туш унчаларига
нисбатан жинс туш унчаси
деб ю ритилади, чунки унинг хажми каварик ва ботик купбурчаклар
хаж мларидан каттадир. Каварик ва ботик купбурчаклар эса
купбурчак туш унчасига нисбатан
тур туш унчалари деб юритилади,
чунки улардан \а р бирининг хажми купбурчак туш унчасиниш
хаж мидан кичик. аммо мазмунлари купбурчак туш унчасиниш
мазмунидан катта.
Т у р т и н ч и к и ч и к модул — Таърифланадиган ва таърифланмай-
диган туш унчалар. М атематик туш унчаларни таърифлари
1) Таърифланадиган ва таърифланмайдиган математик т у
шунчалар нималардан иборат?
2) М атематик туш унчалар кандай усуллар оркали таъриф-
ланади?
Х,ар бир фанда булгани каби математика фанида хам таъриф
ланадиган ва таърифланмайдиган туш унчалар мавжуд.
М актаб
математика курсида, шартли равишда. таъриф ланмай
диган
энг
содда
туш унчалар
кабул
килинади.
Ж умладан,
ариф м етика курсида сон туш унчаси ва кушиш амали, геометрия
курсида эса текислик, нукта, масофа ва
тугри чизик туш унчалари
таъриф ланм айдиган туш унчалардир. Бу туш унчалар ёрдамида
бош ка математик туш унчалар таърифланади.
Таъриф деган сузнинг маъноси шундан иборатки, бунда кара*
лаётган туш унчаларни бош каларидан фарклашга. фанга киритилгпн
янги терм ин мазмунини ойдинлаш тириш га имкон берувчи манти*
кий усул туш унилади.