|
Operatsion kuchaytirgichlarni tushuntiring
|
| bet | 11/19 | | Sana | 07.01.2024 | | Hajmi | 223,53 Kb. | | #131742 |
Bog'liq 18-251.Operatsion kuchaytirgichlarni tushuntiring.
Operatsion kuchaytirgich (OK) deb, analog signallar ustidan turli amallarni bajarishga mo‘ljallangan, differensial kuchaytirish prinsipiga asoslangan, kuchlanish bo‘yicha katta kuchaytirish koeffitsientiga ega bo‘lgan (KU=104÷106) integral o‘zgarmas tok kuchaytirgichiga aytiladi. Bunday amallarga qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish, bo‘lish, integrallash, differensiallash, masshtablash kabi matematik amallar kiradi. Hozirgi kunda OKlar analog va raqamli qurilmalarda kuchaytirish, cheklash, ko‘paytirish, chastotani filtrlash, generatsiyalash, signallarni barqarorlashda qo‘llanilib kelmoqda. Buning uchun OKlarga musbat va manfiy teskari aloqa (TA) zanjirlari kiritiladi. TA zanjirlari yordamida OKlar yuqorida qayd etilgan amallarni (operatsiyalarni) bajaradilar. Qurilmalarning nomi ham shundan kelib chiqadi.
a) b)
8.1 – rasm. OKning shartli (a) va standart grafik (b) belgilanishi.
OKning elektr sxemalarda keltiriladigan shartli belgisi 8.1, a – rasmda ko‘rsatilgan bo‘lib, uning tarkibidagi ulanish elektrodlari, umumiy shina va tashqi tahrirlovchi elementlar ko‘rsatilmaydi. OKlarning standart grafik belgilanishi 8.1, b – rasmda ko‘rsatilgan. Sxemada kuchlanish manbaiga ulanish elektrodlaridan tashqari, kuchaytirgichning talab etilgan logarifmik ACHX ko‘rinishini shakllantiruvchi chastotani korreksiyalovchi elektrodlar ham ko‘rsatilgan
2.Uilson tok ko‘zgulari sxemasi , uning ta’rifi va qo’llanilishi Uilson tok ko‘zgulari sxemasi, uning ta’rifi va qo’llanilishi:Uilson tok ko'zgulari (Wilson Current Mirror) odatda o'sish va kamayish tizimi (current amplification and attenuation) uchun ishlatiladi. Bu sxema o'ziga xosliklari va xususiyatlarini taqdim etadi. Uilson tok ko'zgularining ta'rifi va qo'llanilishi quyidagicha:- Ta'rifi: Uilson tok ko'zgulari bir "referensiya" tokini (Iref) boshqa bir tok (Iout)ga "taqlid" qilishda ishlatiladi. Bu referensiya tok, asosan mos kelganning belgilangan bir ko'rsatkichidan (masalan, rezistor) olinadi va boshqa tranzistorlar orqali boshqa toklar bilan ulanadi. Buning natijasida, Iref ning ifodalash shakli Iout bilan o'zaro tenglashadi. Bu qurilma kompensatsiya qilish va tizimning o'sish va kamayish darajasini belgilash uchun yordam beradi.- Qo'llanilishi: Uilson tok ko'zgulari odatda analog elektronika va tranzistor loyihalarida ishlatiladi. Ushbu qurilma, mos keluvchi tokni (Iout) boshqa bir tokga (Iref) o'tkazishni ta'minlaydi, shuningdek, mos keluvchi tokni amplifikatsiya qilishda ham foydalaniladi. Bunday sxema ko'plab xususiyatlarga ega: bog'lanish uchun kam tomonlama vlotaj zarur bo'lgan, belgilangan darajadagi "referensiya" tokini o'zgartirish uchun rivojlanish imkoniyatini beruvchi va tegishli tranzistorlarni ulashish uchun mos keladigan tok o'qish va yo'qotish jarayonlariga ega bo'lgan.
|
| |
