-MAVZU: SEKSIYALI MIKROPROTSESSORLAR

 
REJA: 
1.Mikroprotsessorli sistemaning logik tuzilishi. 
2. Programmalashtiriladigan universal kontrollerni logik tuzilishi. 
3.Rivojlangan MP sistemasini logik tuzilishi. 
4.Mikroprotsessorda ishlatiladigan boshqaruvchi qurilmaning tuzilish asoslari. 
 
3.1. Mikroprotsessorda ishlatiladigan boshqaruvchi qurilmaning tuzilish asoslari. 
Mikroprotsessor asosidagi haqiqiy elektron sistemasi ko’p vazifalarni bajaruvchi 
qurilmalarni (bloklarni) o’z ichiga oladi, ana shulardan bittasi MP. Sistemaning hamma 
qurilmalar
i standart interfeysga ega bo’ladi va yagona ma’lumotlar magistraliga ulanadi (2.1-
rasm). [2,8] 
Sistemaga qo’yilgan talabga ko’ra MP bitta kristalli yoki KIS, ko’p kristalli 
mikroprotsessorli komplekti asosida bitta platali qurilma bo’lishi mumkin. 
Sistemada MP markaziy boshqaruvchi va qiymatlarni arifmetik mantiqiy 
o’zgartiruvchi 
qurilma vazifasini bajaradi. MP, boshqaruvchi qurilma vazifasida sistemani mantiqiy qurilmalarini 
ketma-
ket ishlashini ta’minlovchi sinxrosignallar ketma-ketligini va mantiqiy signallarni ishlab 
chiqadi. 
2.1-rasm. MP li sistemaning mantiqiy tuzilishi
Operandlar deb, MPni arifmetik 
– logik blokida amaliy o’zgartirishga mansub bo’lgan 
sonlarga aytiladi. Operandlar bo’lib boshlang’ich son, natija, o’zgarmas son yoki boshqa 
kattalikl
ar bo’lishi mumkin. Mikroprotsessorda amallar bitta yoki ikkita operandlar ustida 
o’tkazilishi mumkin. 
Mikroprotsessor sistemasida xotira har xil xotira qurilmalarida amalga oshirilishi mumkin. 
Xotiralar iqtisodiy-
texnik nuqtai nazarga ko’ra yarim o’tkazgichli doimiy va operativ 
o’zgaruvchan xotira qurilmalarida tashkil etilishi mumkin. 
Yarim o’tkazgichli doimiy xotira qurilmasi (DXQ - PZU) sistemaning ishlash jaraenida 
avvaldan yozilgan qiymatlarni faqat o’qishga imkon beradi. 
Yarim o’tkazgichli tez o’zgaruchan operativ xotira qurilmasi (O’XQ-OZU) qiymatlarni 
operativ yozib va o’qishni ta’minlaydi (mikroprotsessorni ishlash tempiga mos tushadigan). O’XQ 
ning kamchiligiga ularning manbaga bog’liqligi kiradi, ya’ni manba o’chsa ma’lumotlar 
yo’qoladi. 
Sistemaning xotirasi adresla
nadi, ya’ni har bir so’z xotira yacheykasiga o’zining noyob 
(unikal) adresi bilan yoziladi. So’z bu ikkilik sonlarning ikkilik razryadlarining yig’indisidir. 
Xotiradan sonlarni o’qish (olish) yoki xotiraga sonni yozish uchun xotiraning adresini aniq berish 
kerak. 

Qiymatlarni kirituvchi qurilma (UVV) 
– bu qurilmalar, vositalar, MP ning registriga yoki 
xotiraga qiymatlarni tashqaridan (klaviaturadan, boshqaruvchi pultdan, perfolentadan, 
perfokartadan, magnit lentalaridan, kasseta, diska, dispetcherlardan) uzatish vazifasini bajaradi. 
Qiymatlarni uzatuvchi qurilmalar (UVV) 
– bu qurilmalar, vositalar MP ning registrlaridan 
yoki xotira yacheykasidan (displey, pechatlaydigan qurilma, tashqi xotira qurilmasi, boshqaruvchi 
qurilma va sh. o’xsh.) qiymatlarni o’qish vazifasini bajaradi. 
Kiritish-
chiqarish uchun ishlatiladigan har xil qurilmalarni, ularni hamma bog’lanishlarini 
va xabarlarini standart ko’rinishga keltirish zarur, ya’ni interfeyslarni moslash kerak. Buning 
uchun ma’lumotli kontroller (informasion kontroller – IK) degan maxsus apparat blokidan 
foydalaniladi. Bu ma’lumotli kontroller MP ning ma’lumotli magistraliga ulanish tomonida 
standart interfeysga ega, kiritish-
chiqarish qurilmalari tomonidan esa standart bo’lmagan 
interfeysga ega (interfeys 
– bog’lanishning o’zgartirgich vazifasini o’taydigan qurilmadir). 
Mikroprotsessor O’XQ, DXQ, kiritish-chiqarish qurilmalari bilan birgalikda mikroEHM ni 
tashkil etadi. 

Download 2,97 Mb.