Kommunikaciyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

5 
 
 
 
 
LABORATORIYA MASHG’ULOTLAR 
1-LABORATORIYA ISHI 
Mavzu: Electronics Workbench amaliy dasturiy paketini o‘rganish 
Ishdan 
maqsad: 
Kombinatsion 
mantiqiy 
sxemalarda 
loyihalashtirish 
Electronics Workbench amaliy dasturiy paketi bilan ishlash ko’nikmasini hosil 
qilash. 
Raqamli qurilmalarni loyihalashtirishda mantiqiy elementlarning o‘rni juda 
muhim. Ular boshqaruv tizimini ma’lum ketma-ketlikdagi oddiy mantiqiy amallar 
(operatsiyalar) ko‘rinishida ifodalash mumkin. Mantiqiy amallarni bajarish uchun 
mo‘ljallangan elementlarga mantiqiy elementlar deyiladi. 
Mantiqiy amallarni bajarishga mo‘ljallangan mantiqiy elementlar turli xildagi 
elektr sxemalarida har xil texnik vositalar: rele-kontaktli elektrik elementlar, 
kontaktsiz elementlar asboblar va boshqalar ishtirokida tuziladi. 
Mantiqiy elementlar boshqaruv ob’ektining holatini unga kelayotgan signallar 
ko‘rinishiga qarab, berilgan mantiqiy shartlar asosida diskret (saqlab) o‘zgartira 
oladigan moslamalar hisoblanadi. Sistema funksiyasini belgilab beradigan bunday 
shartlar mantiqiy boshqaruv algoritmi deyiladi. Mantiqiy elementlardan foydalanilgan 
har qanday holatda ob’ektning holati uning ijrochi organlarini ulash eki o‘chirish yo‘li 
bilan diskret o‘zgaradi. Ya’ni har qanday mantiqiy element aniq bir mantiqiy amalni 
bajarish barobarida faqatgina ikkita holatda bo‘lishi mumkin: “nol” - agarda ob’ekt 
tarmoqqa ulanmagan bo‘lsa (signal yo‘q), “bir”- agar ob’ekt tarmoqqa ulangan bo‘lsa 
(signal bor). 
Raqamli texnikada ikkita holatga ega bo’lgan, nol va bir yoki “rost” va 
“yolg’on” so’zlari bilan ifodalanadigan sxemalar qo’llaniladi. Biror sonlarni qayta 
ishlash yoki eslab qolish talab qilinsa, ular bir va nollarning ma'lum kombinasiyasi
ko’rinishida ifodalanadi. U holda raqamli qurilmalar ishini ta'riflash uchun
maxsus matematik apparat lozim bo’ladi. Bunday matematik apparat Bul algebrasi 
yoki Bul – mantiqi deb ataladi.
Elektroniks WorkBench ilovasi dasturi elektr va mantiqiy element
zanjirlarning imitatsiyasini ifodalaydi. 

6 
Foydalanuvchining interfeysi menyu tizimi, vositalar paneli va ish 
hududidan iboratdir. 
Menyu tizimi Quyidagi komponentlaridan iborat: faylar bilan ishlash 
menyusi (File), tahrir menyusi (Edit), zanjirlar bilan ishlash menyusi (Circut), 
sxemalar analizi menyusi (Analysis), oynalar bilan ishlash menyusi (Window), 
ma’lumot fayli bilan ishlash menyusi ( Help). 
Vositalar paneli «tez tugmachalar» dan: sxemani yoqish yoki o’chirish 
tugmalari, radioelektron analog va raqamli qismlarining yig’masi, indikatorlari,
boshqaruv moslamalaridan iborat. 

Download 1,76 Mb.