|
- is h . T a k r o r l a n u v c h i a l g o r i t m l a m i d a s t u r l a s hBog'liq A. Norov. Informatika3 - is h . T a k r o r l a n u v c h i a l g o r i t m l a m i d a s t u r l a s h .
Ishning m a q sa d i.
Talabalarga takrorlanuvchi tarkibli
hisoblash jara yonla riga m os dasturlar tuzishni o ‘rgatish.
M a salaning q o fcyiIishi:
Berilgan siklik tarkibli m as a
lani for, while va repeat sikl operatorlarining birortasidan
foydalanib yechish dasturini tuzish.
Q isqacha
nazariy
m a ’lum otlar.
A gar hisoblash
jarayoni o ‘zida ishtirok etadigan m iq d o m i har xil qiymatlari
uchun biror m ate m a tik b o g ‘lanishli takroriy hisoblashlam i o ‘z
ichiga olsa, u holda bu jara y o n takrorlanuvchi ja ra y o n deb
ataladi. Hisoblashlarning takrorlanadigan qism ini sikl (takror-
lanish) tanasi, siklda qiymati o ‘zgarib boradigan o ‘zgaruvchi
esa sikl parametri deyiladi.
a + b, agar a - toq son bo'Isa,
ab, agar a
-
ju ft son bo'lsa.
23
Param etrli sikl operatori.
Bu o p e ra to m in g dasturda
yozilishini m isol tariqasida keltiramiz:
.
f o r
z = 1 to zz do . . .
bu erda
fo r
(uchun) sikl opc ratorining boshi deyiladi. / - sikl
parametri deb yuritiladi.
Sikl operatori quyidagicha ishlaydi: dastlab sikl
param etriga uning b o s h la n g ‘ich qiymati beriladi, bu qiym at
sikl param etrining chegaraviy
qiymati bilan kichik yoki
tenglikka taqqoslanadi. Shart qa noantlantirganda sikl tanasi
bajariladi va p aram etrning q iym atiga o ‘zgarish
qadami: 1
(plus bir) q o ‘shilib, p a ram etrning yangi qiym ati yana uning
chegara qiymati bilan
y u q oridagidek
taqqoslanadi
va
hokazo. Bu ja ra y o n p a ra m etr qiymati chegara qiym atidan
katta b o'lishi bilanoq tugallanadi va boshqarish navbatdagi
opcratorga uzatiladi.
Yuqoridagi o p e ra to m in g
to
xizm atchi s o ‘zi o ‘m ig a
downto
xizm atchi s o ‘zi
yozilsa,
sikl param etri teskari
tartibda: - 1 (m inus bir) q a d a m bilan o ‘zgaradi. Uni u m u m iy
ko^rinishda quyidagicha yozish m um kin:
f o r i
=
n downto \ do . . .
M isol tariqasida quyidagi topshiriqni bajarib k o ‘rsatish
yetarli:
и
1-topshiriq.
S = ^ i 2
y i g ‘indini hisoblash dasturi
tuzilsin.
D astumi
f o r
sikl operatoridan foydalanid tuzamiz:
Program s ik l l
;
V a rS , n, i: Longint;
■ Begin
Read(n);
S: = 0;
F or i: = 1 to n do S := S + i * i
;
Write(‘ S = ’ , S )
End.
24
|
| |
