TRUE
yoki
FALSE
. Bu ma'lumotlar ustida solishtirish amallari (>, <, q, q>), mantiqiy ko’paytirish
AND
, mantiqiy qo’shish
OR
va mantiqiy inkor qilish
NOT
amallarini bajarish mumkin.
A
B
NOT A
NOT B
A AND B
A OR B
TRUE
TRUE
FALSE
FALSE
TRUE
FALSE
FALSE
TRUE
FALSE
FALSE
TRUE
TRUE
FALSE
TRUE
FALSE
TRUE
TRUE
FALSE
FALSE
FALSE
TRUE
TRUE
TRUE
FALSE
Paskal tilida uchraydigan standart funktsiyalar jadvali
Funktsiya
ni Paskal
ifodasi
funktsiyaning
matematik
ifodasi
Argumentning
turi
Funktsiyaning turi
ABS(X)
X
REAL, INTEGER REAL, INTEGER
SQR(X)
X
2
REAL, INTEGER REAL, INTEGER
SQRT(X)
x
REAL, INTEGER REAL, INTEGER
EXP(X)
e
x
REAL, INTEGER REAL REAL
LN(X)
ln x
REAL, INTEGER REAL, REAL
SIN(X)
sin x
REAL, INTEGER REAL, REAL
COS(X)
cos x
REAL, INTEGER REAL, REAL
ARCTAN
arctg x
REAL, INTEGER REAL, REAL
ROUND(X) X ni yaxlitlash
REAL
INTEGER
TRUNC(X) Х
ni
butun
qismini olish
REAL
INTEGER
PRED(X)
Х dan oldingi
qiymatni olish
INTEGER, CHAR
BOOLEAN
INTEGER, CHAR
BOOLEAN
SUCC(X)
Х dan keyingi
qiymatni olish
INTEGER, CHAR
BOOLEAN
INTEGER, CHAR
BOOLEAN
A DIV B
Аni Вga bo’lib
butun
qismini
olish
INTEGER,
NTEGER
INTEGER
A MOD B
Аni Вga bo’lib
qoldig’ni olish
INTEGER,INTEG
ER
INTEGER
CHR(X)
Хni
tartib
nomeriga ko’ra
simvolini
аniqlash
INTEGER
CHAR
ORD(X)
Хni
tartib
nomeriini
аniqlash
CHAR
INTEGER
ODD(X)
Хning toq yoki
juftligini
аniqlash
INTEGER
Х-toq, Х-juft
BOOLEAN
TRUE, FALSE
(Savol: Paskal tilining boshqa siz bilgan tillardan qanday afzallik tomoni
borq Paskal tilida ma'lumotlarning qanday turlari mavjudq)
Arifmetik ifodalar
Arifmetik ifodalar o’zgaruvchilar, o’zgarmaslar, arifmetik amal belgilari va
standart funktsiyalardan tashkil topadi. Arifmetik ifodada qatnashayotgan amallar
ustuvorligiga karab bajariladi. Amallar quyidagi ustuvorlikka ega.
1.
Qavs ichidagi amallar va standart funktsiyalarni hisoblash.
2.
Ko’paytirish, bo’lish, DIV, MOD amallari.
3.
Qo’shish va ayirish amali.
Arifmetik ifodada bir xil ustuvorlikka ega amallar ketma-ket kelsa, ular chapdan
ungga qarab bajariladi.
MISOL:
Y=e
sin(x)+cos(x)
+tg(x+3)
Y=EXP(SIN(SQRT(X))+COS(SQR(X)))+SIN(X+SQRT(3))/COS(X+SQRT(X)).
Mantiqiy ifodalar
Mantiqiy ifodalar uz ichiga mantiqiy o’zgarmaslarni, mantiqiy o’zgaruvchilarni,
mantiqiy amal belgilarini, mantiqiy natija beradigan standart funktsiyalarni hamda
DIV va MOD funktsiyalarini qamrab oladi. Mantiqiy ifodaga ham amallar
ustivorligiga ko’ra bajariladi.
1.
Qavslar ichidagi amal va mantiqiy inkor amali (NOT).
2.
Mantiqiy ko’paytirish (AND), DIV, MOD amallari.
3.
Mantiqiy qo’shish (OR) va solishtirish amllari.
Misol. (A>3) AND (A=C+3) OR NOT(B=5)
Mantiqiy ifoda berilgan bo’lib A=2, B=4, C =5 bo’lganda, bajarilishi va natija
quyidagicha bo’ladi:
TRUE
|
